Klary-Stachowiak, Pryga, Karbowska, Tercjak, Taran, Wojnarowska, YENİAY

 I

Beata Patrycja Klary-Stachowiak

II

Sylwia Pryga

Obturacja

Kawa. Zimna, gorzka.

Na każde twoje dzień dobry, brakuje mi powietrza. By odpowiedzieć, muszę zaczerpnąć dwa głębokie hausty.

Zamykając oczy, jak mantrę, powtarzam.

Tak. To będzie dobry dzień.

Patrzysz wtedy na mnie, jak na dzieło sztuki. Podziwiasz. Jednak wiedz - zupełnie mnie nie rozumiesz. Wszyscy mówią, piękna ta miłość. Dziwne. Niby dajesz wszystko, ukrywając w dłoniach kamienie. To w nich zaklęte postacie. Codziennie inną się objawiasz.

Ciepło - zimno.

Cholerny hipokryto, nałykasz się tabletek i mówisz, że nie możesz. Gonisz jak sukę. A gdy odpływam w odmiennych stanach świadomości, sprowadzasz na ziemię. By podać ci tę pieprzoną zupę, która i tak pewnie za słona.

Jakoś przełykam ten dzień. Epinefrynę podano.

Jeśli już mnie dotykasz, za każdym razem boli szpik. Coraz mniej mnie. Pamiętam babkę na jakiś zdjęciach, chyba nie najlepszych. Obie jak półprzeźroczysty listek. Wyłączasz mnie na chwilę, po czym wracam. Nie krępuj się. I tak ci kiedyś umrę. Wraz z tym całym smutkiem.

Dobrze że już wieczór.

Oddycham.

*

Sylwia Pryga, rocznik '79. Pochodzi z Lublina. Mama niepełnosprawnego Kacperka, w ciągłym biegu marzycielka. Czasami przystanie, by złapać oddech na swojej wsi. Pasjonatka tańca i fotografii. Z wierszami gościła w kilku miejscach.

"Piszę, bo lubię, ponoć rozdaję emocje..."

#piątykonkursbabińca

#konkursowasobota

III

Lidia Karbowska

Fragmenty dramatu „W patriarchacie krwawię na niebiesko”

Całość dramatu dostępna na: http://tlenliteracki.pl/lidia-karbowska-dramat/

SUKA ALFA

patrzcie na moje plamy na sukienkach

na moje przecieki poczujcie zapach

tej mojej krwi świeżo wydalonej

SUKI

nosimy dumnie plamy na sukienkach

wszystkie idziemy w tym samym marszu

period prideisgoingnowhere

SUKA ALFA

moje pokrwawienia moje krwawe sny

SUKI

sukienki skrwawione krwią naszą i waszą

*

LARA

rozpadlina

rozpierdolina

stoję tu i nie wiem już co

rozpierdoliłam się na części

stoję jakby w lustrze jakby wobec siebie

ściskam tę laleczkę w dłoni i nie wiem co dalej

nie wiem czy coś dalej

zostałam teraz zupełnie sama

zupełnie zupełnie sama

laleczka parzy w dłoń

laleczka jest pierwszym kamykiem na stos

laleczka jest iskrą z której pójdzie płomień

*

KLARA

otwieram się na miłość

tak jak umiem

przyjmuję ją tak jak umiem

nie podchodzę za blisko

ale też nie oddalam się za bardzo

trzymam się w bezpiecznej odległości

ale nie uciekam zawczasu

tylko jestem

jestem przy tobie

na tyle na ile mogę

i robię kolejny krok do ciebie

i ty robisz kolejny krok do mnie

małe kroczki

ale znaczące

samotności jest jakby trochę mniej

albo jest jej tyle samo ale jest przyjemniejsza

jakoś nawet pożyteczna

nie wiem

nie wiem co tu dodać jeszcze

nie chcę używać zbyt dużych słów

bo nie wiem czy jestem w stanie je unieść

czuję jakby te słowa miały mnie obciążyć

jakbym nie była gotowa do ich przyjmowania

ani do ich dawania

ale czuję to

gdzieś w środku czuję te słowa

czuję że we mnie rosną

jeszcze nie teraz

ale może za jakiś czas

ten jakiś czas zawsze jest morzem

morzem które odbiera i które daje

morzem momentami przerażającym

a innym razem wyspokajającym

łagodnie przyjmującym

niepochłaniającym

i to zachodzące słońce

banalne pocztówkowe piękno

ale może dla tego piękna właśnie

tutaj jestem

*

REKLAMA

nasza podpaska przyjmuje wszystko

jest atrakcyjna i wygodna w użytkowaniu

estetyka reklamy nie pozwala na użycie prawdziwej krwi

ani nawet substytutu imitującego krew

w naszej reklamie nie ma krwi

jest niebieski estetycznie wyglądający płyn

w naszej reklamie nie ma ciała

jest szklane naczynie z którego wylewany jest płyn

*

KRÓLOWIE

- dziwna to rzecz

- nie wiem co powiedzieć

- jakbym wiedział że dziewczynka

to bym z tak daleka tutaj nie przyjeżdżał

- ktoś się tu chyba jednym słowem w czymś jebnął

- no ale w sumie dziecko to dziecko

takie dziecko to i tak właściwie za bardzo nie ma płci

- jest też jeszcze szansa że w przyszłości zmieni płeć

- ja tam daję dar

- ja chyba zachowam

- zastanowię się jeszcze

MARYJA

nie wiem co o tym sądzić

nie taka była umowa

ale wiadomo błędy w przewidywaniach się zdarzają

może się po prostu za bardzo nastawiłam że syn

i że to jest wszystko takie ważne

że robię coś takiego naprawdę dla świata istotnego

że moje życie zyska taki nowy wymiar i sens

no a tu dziewczynka

i te całe marzenia i wyobrażenia jakby tak mniej rzeczywiste się stają

same chyba rozumiecie

co może osiągnąć dziewczynka w ramach naszego patriarchalnego społeczeństwa?

co zmieni taka dziewczynka?

kogo taka dziewczynka zbawi?

taka delikatna

fizycznie taka pośledniejsza

ciężko mi tak myśli pozbierać

to takie konfundujące wszystko

czy się cieszyć czy płakać nie wiem

*

NIEZBAWICIELKA

oto jest moje ciało

oto jest moja krew

krew która schodzi ze mnie

miesiąc w miesiąc

oto moje ciało

dla was wydane

ciało do pieszczenia

ciało do rodzenia

jedzcie ze mnie wszyscy

pijcie ze mnie wszyscy

I am a place of absence

jeśli we mnie nie wierzycie

włóżcie we mnie palce

kocham to

kocham wasze palce we mnie

oto jest moje ciało

które jecie i pijecie

kochacie ruchacie

zapładniacie gwałcicie

my young body is the most beautifulthingyouhaveeverseen

nie przyszłam kurwa nikogo zbawiać

nie przyszłam kurwa się za kogoś poświęcać

spierdalaj dziadu w niebiosach

i wy wszyscy święci

całe zastępy wygodnickich fagasów i pind

którzy chcieliby żeby wszystko zrobiło się samo

jebana neoliberalna mentalność

nic wam z siebie nie ofiaruję

nic z siebie nie wydam nie urodzę

jeśli mnie ukrzyżujecie

nic na tym nie zyskacie

moje życie nie będzie miało wyższego celu

moja śmierć nie będzie miała wyższego celu

moje ciało za nikogo nie będzie wydane

*

MIRIAM

drogi szanowny boże

nie żebym w ciebie wierzyła

właściwie to jest mi to obojętne

nie interesuję się zbyt po prostu

średnio w ogóle wiem jak się modlić

przyszłam tu nie wiem czemu

może po prostu że jest tu cicho

powiem ci tak szczerze

czasem się zastanawiam czy jesteś zwykłym skurwielem

czy masz dobre intencje ale ci nie wychodzi

gdybym ci miała za coś w tym momencie podziękować

to za to że mój kot Dżozef żył ze mną siedem lat

bo mógł krócej

no nie no to głupie jest

mówić do jakiegoś niewidzialnego dziada

ja to raczej myślę o tym wszystkim inaczej

że to materia sama w sobie jest wszystkiemu winna

za wszystko odpowiedzialna

czy raczej bardziej

że nie ma żadnej winy

i żadnej odpowiedzialności

że jest tylko materia

która sama siebie poczuła

i to jest takie straszne i takie piękne

*

SUKI NIEISTNIEJĄCE

to be or not to be

thatisn’t a question

gdyż nasze ciała

nie istnieją w strukturze

nie istniejemy w strukturze

ojej-ojej-i-co-teraz?

co z nami począć zrobić

z tymi które nie poczynają

które się opierają

stawiają opór podstawowym wartościom

- jakie są twoje podstawowe wartości kochana?

- moja podstawowa wartość to gniew

nasza podstawowa wartość to wkurw

na całe szczęście nie ma nas

jesteśmy widmami

kreskówkowymi postaciami

odgrywanymi w filmach dla dorosłych panów

dla-takich-bardzo-dorosłych-panów

dorośli poważni panowie oglądają kreskówki

z nami w rolach głównych

dorośli panowie

wiedzą co jest dobre

a co jest złe

dorośli panowie

mają monopol na obsadzanie ról

tych którzy i które istnieją

tych którzy i które nie istnieją

na szczęście coraz częściej występujemy

w komediach romantycznych

w Polsce to nadal jest rzadkość

ale mamy przynajmniej

te swoje profile na insta

swoje fejsowe fanpejdże

kanały na you-tub

ufff

my lord

my sweet lord

thanksgod

thanks my allgods

do waszych stóp padamy

i własnymi włosami je myjemy

elo

heloł

low

love

my love isanopportunity

my love isanopportunity for success

kisses

goodbye

god – bye!

*

MIŁOŚĆ KRWI

LARA i MIRIAM naprzemiennie lub symultanicznie

w patriarchacie czerwień moich ust

w patriarchacie niebieskość moich ust

biust

setki słów

niespełnione miłości w patriarchacie

ścielą się tak gęsto

teraz my jesteśmy łóżkiem w którym je ułożymy

---

od spojrzenia do spojrzenia

krwi się ziemia - jak tampon

kwiaty jak tampony – tampony jak kwiaty

*

Lidia Karbowska (ur. 22.01.1995)– absolwentka filozofii na UAM w Poznaniu. Mieszka w Kicinie. Kociara.

Laureatka ogólnopolskich konkursów literackich: OKL „Krajobrazy Słowa” (2016; główna nagroda), OKL im. Stanisława Grochowiaka (2016; II nagroda w kat. proza), OKP „Refleksy” (2017; II nagroda), OKP im. Dionizego Maliszewskiego (2018; I nagroda i 2020; III nagroda).

Wydała tomik Niedomknięte okno wiersza (Poznań 2012). Jej wiersze zostały opublikowane w pismach internetowych: „Wakat”, „Inter-”, „Helikopter”, „Tlen Literacki”, a także w książce Wyjustowani. Antologia młodych twórców (Toruń 2018). Jej dramat W patriarchacie krwawię na niebiesko znalazł się w antologii Młod(sz)a Polska (Kraków 2021).

IV

Agnieszka Tercjak

„Kruchość”

Dla Ciebie

Chciałabym mieć piękne dłonie

Muskać opuszkami palców

Twoje policzki i powieki

Niewielkie zagłębienie w szyi

Nakrywać pocałunkami

Miękkich warg

Cała być delikatną miękkością

By móc w Tobie utonąć

Byś mogła się we mnie

Zagłębić

Zwilgotniałymi oczami

Życie mnie jednak nie pieści

Od ciężkiej pracy

Twardnieją dłonie

Stają się szorstkie

Usta pierzchną

Dobrze

Że jesteś przyszłością

Nie chcę uszkodzić Twojej

Kruchej powłoki

(Turpistyczna , 05.10.19.)

*

Agnieszka Tercjak, objawiająca się tu i tam, jako Turpistyczna.

Znana z niedotrzymywania terminów, ciętego języka i czarnego humoru.

W prozie skłania się częściej ku komedii, fantasy lub erotyce.

W poezji – raczej depresyjna, ze skłonnością do patosu.

Zakupoholiczka, nie stroni od innych uzależnień, np. poznawania wciąż nowych ludzi i wikłania się w trudne relacje.

V

Ludmyła Taran

* * *

Usycha dom, w którym pod progiem - grób

z niemowlęciem niechrzczonym,

zmarłym

na trzeci dzień ziemskiego niebytu.

Stoi powietrze

wyszczerbione, mętne,

na miejscu tych, którzy żyli kiedyś

w tym minionym obejściu.

Spod ziemi - kawałki słów i snów

nagle rozbłysną grą na słońcu.

Deszczem przybity, pachnie ciepły kurz

taką nostalgiczną struną,

aż jakbyś nie widziała: rośnie

wieka ciemna Księga Zapomnienia.

Wszystkiemu - czas. I czasomodlitwami

na razie trzymamy się tutaj,

obciążeni żarem istnienia

i strachem nieuniknionego końca,

kiedy zetrą się pokorne tryby

i czule dopasowane pasy

znienacka opadną - suche, nieżywe

w ciele ociężałym od śmierci.

Jak dobrze, że nie widzimy swojego

rozłożonego ciała - do zgnilizny

szyderczej, grząskiego znęcania się:

dusza nie pragnie obcego już prochu

obejmować ani całować.

Przeł. Aneta Kamińska

*

Ludmyła Taran (ur. 1954) - ukraińska pisarka i dziennikarka. Autorka sześciu książek poetyckich oraz pięciu książek prozatorskich. Wydała również zbiory tekstów dotyczących feminizmu i twórczości kobiet.

Aneta Kamińska - (ur. 1976) - polska poetka oraz tłumaczka nowej literatury ukraińskiej.

#środyzanetąkamińską

VI

Elżbieta Wojnarowska

tak...

tak mówić

aby uwierzyli wszyscy

tak kochać

że aż Boga przerazić

tak pragnąć

żebyś nie mógł odejść

tak odejść

by nikt nie zauważył

*

Elżbieta Wojnarowska – pisarka, poetka, scenarzystka, dziennikarka. Doktor nauk przyrodniczych Instytutu Botaniki PAN w Krakowie. Ukończyła Wyższe Zawodowe Studium Scenariuszowe przy PWSFTviT w Łodzi. Laureatka nagrody Fundacji Młodego Kina i „Dialogu” oraz pierwszego miejsca w polskiej edycji międzynarodowego konkursu na scenariusz filmowy o nagrodę Hartley-Merrill. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2008 i 2013. Autorka tomików poetyckich, powieści dla dorosłych, książek dla młodzieży i dla dzieci. Jej sztuka teatralna „Urodziny została zrealizowana dla Teatru TvP w 2005 roku. Dziennikarka. Zrealizowała wiele programów dla telewizji internetowej, drukuje w miesięczniku „Kraków”, prowadzi cykliczne spotkania literackie i muzyczne. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich – oddział w Krakowie.

Fotografia: J. Wrzesiński

VII

MÜESSER YENİAY

Choroba

Uderzyłeś mnie

jakbyś walił pięścią w ścianę

kobieta

nie jest jaskinią

w której możesz się ukryć

kiedy chcesz

nie możesz się po niej wspinać

jak wiewiórka

ani wpuszczać do środka moczu

zamiast spermy

kochać

jakbyś trząsł drzewem

męskość to poważna choroba

*

Przeł. Agnieszka Herman

*

MÜESSER YENİAY urodziła się w Izmirze w 1984 r. Autorka książek; Darkness Also Falls Ground (2009), I Founded My Home in the Mountains (tłumaczenie), I Drew the Sky Again (2011), The Other Consciousness: Surrealism and The Second New (2013), Before Me There Were Deserts ( 2014), Modern Readings in Turkish Literature (2016), Permanent Talk with the Umoved (2017). Przetłumaczyła poezję takich autorów jak: Behruz Kia, Ronny Someck, Attila F. Balazs, wietnamskich poetów Mai Van Phan i Nguyễn Quang Thiều. Jej książki poetyckie zostały przetłumaczone i opublikowane w USA (Mundus Artium Press, When I Slept in a Rose Petal), na Węgrzech (AB-Art, A Rozsaszedes Szertartasa), we Francji (wydanie Bruno Doucey, Ainsi Dicent-ils), w Indiach (Bodhi), Kolumbii (Silaba, Antes de mi Habia Desiertos), Hiszpanii (Edicion de Jaime B. Rosa, Poemas Selectos), Wietnamie (Wietnamskie Stowarzyszenie Pisarzy, Nghi le Hai Hoa Hong Trong Vuon). Przez pewien czas mieszkała i tworzyła w USA i Hongkongu. Obecnie Müesser Yeniay jest redaktorką czasopisma literackiego "Şiirden" ("Poezji"), doktorem literatury tureckiej na Bilkent University w Ankarze. Laureatką licznych nagród poetyckich.

Bobak, Sztachelska, Velaj, azurkiewicz-Stefańczyk, Starowojt, Klakla, Rich

 I

Małgorzata Anna Bobak

czerwone lakierki

mamie Jasi

historia zaczyna się od spaceru przez wieś

przystańmy na chwilę

aby zobaczyć ulicę kościół pocztę remizę bar

i kiosk można tu kupić bilet na PKS i spirytus salicylowy

ale dziewczynka patrzy na lizaki w kształcie kogucików

od nich usta robią się czerwone

jak kwiaty dzikich róż (rosną pod kościołem)

skrzynka do której dziadek wrzuci list

i wóz strażacki co pędzi ulicą

wtedy kury uciekają w głąb podwórek

jeśli nie zdążą ochlapuje je czerwień

czerwona pomadka na ustach ekspedientki

zawsze wydaje się za jaskrawa

za resztę można kupić garść kruchych krówek

tylko że teraz wszyscy patrzą

na czerwone lakierki ze stolicy

idą razem przez wieś - dziadek wiedział dużo o miłości i śmierci

uczył ludzi milczenia i szacunku do ziemi

zanim zaczął patrzeć na wszystko z pułapu

gromowej skazy na niebie był dobrocią

domy rozdzielał po wędrówce ze wschodu

z rządowym przykazem tak czule

że zapomniał o sobie

kiedy nie wracał długo z Warszawy dom trwał w milczeniu

uparcie w czekaniu sikorki otwierały dziobami za rześkie poranki

jaskółki zamykały za długie wieczory

a z każdym zamknięciem ubywało wielkiej kuli na niebie

kiedy ma się cztery lata bociany wydają się jakieś większe

psy za duże każda gąska do oswojenia a królik do przytulenia

ale kiedy wraca dziadek

nic się nie liczy można tak iść i iść przez wieś

aż minie pora obiadowa i wystygnie barszcz z ziemniakami

któregoś dnia dom zamilkł na rok i dłużej

zamilkł głośniej niż kiedykolwiek przedtem

później jaskółki zatrzasnęły drzwi stajni

stał smutny koń - nikogo nie trzeba było uczyć milczenia

łzy starych i młodych kobiet jednakowo chowały w kąty

tylko którejś długiej nocy zaskrzypiała stara szafa

i dziewczynka wyszła z niej z lalką i misiem

budząc perlistym śmiechem całą rodzinę

mówiono przy śniadaniu że dziadek wrócił na chwilę

i nikt nie ośmielił się odebrać zabawek

choć do urodzin było daleko

*

Małgorzata Anna Bobak - założycielka i członkini Polskiego Stowarzyszenia Haiku. Członek zarządu Związku Literatów Polskich - Oddział Opole. Związana z Wolną Inicjatywą Artystyczną - WYTRYCH z Rybnika i z Poetami Pszczyńskimi. Laureatka konkursów poetyckich. Autorka sześciu tomików: Brzydka (2012), Żywot Pliszki (2012), Medalik bez łańcuszka (2015), Juzine (MINIATURA, Kraków, 2016), Co pachnie ciszej (El-Artpress, Wrocław 2018) i Papierowe serwetki (ANAGRAM, Warszawa, 2019). Jako twórczyni haiku zadebiutowała w 2017 roku na łamach 155th WHA Haiga Contest (Japonia). Jej utwory znalazły się w wielu antologiach. Publikowała na łamach Śląska, Wytrycha, Papierowego Żurawia, LiryDramu i Akantu. Wiersze prezentowano w Ogrodowych Czytaniach Czwartkowych, Zawierszujmy Bielsko, Gazecie Kulturalnej, Gazecie Pszczyńskiej, Migotaniach, Babińcu Literackim , KUZU (japońskim miesięczniku), ARTIST (Niezależnej Inicjatywie Poetycko¬satyrycznej), Mega*Zine Lost & Found, POST SCRIPTUM, w Biuletynie Literackim wydanym na 30 lecie ANAGRAMU, oraz na portalach: PoeciPolscy.pl, pisarze.pl, Sofijon.pl., Kuźnia literacka.

Prowadzi Salon Literacki przy Nyskim Domu Kultury oraz jest pomysłodawcą i głównym koordynatorem Nyskiej Nocy Poetów.

II

Iwona Sztachelska

Kości zostały rzucone

w czterech ścianach milczenia

krwiak boli najmniej i wcale nie muszę

się wstydzić że jestem ścierką którą można

wytrzeć podłogę i gębę rozmazać początek

z tulipanów i afrodyzjaków bez żadnej okazji

łza słona jak zupa

gorzka jak bilans strat bo po stronie zysków

jedynie dzieci zahukane jak noc

które przecież potrzebują ojca

sama sobie nie poradzisz kurwo

nic nie potrafisz

ślubowałaś

i tak nikt nie uwierzy

nie zapominaj kim jestem

gdyby nie ja zgniłabyś w tej dziurze

nawet pies z kulawą nogą...

nie mam żadnej kochanki gówno wiesz

wstawaj!

najbardziej krwawi samotność

i nie daje się ukryć za okularami Ray Ban

a tym bardziej za szarą sukienką z lumpeksu

za wykrętną odpowiedzią na straszne pytanie:

jak ty sobie bez niego poradzisz dziecko

*

Iwona Sztachelska – rocznik ‘83; niepoprawna polonistka i realistka; autorka „skutków ubocznych”; szlifuje kolejny tomik „spowiedź z milczenia”; skrzyżowanie kota z jeżem; Mieszka z Rzepą na Mazurach.

#piątykonkursbabińca

#konkursowasobota

III

Olimbi Velaj

poza czasem

spalił się czas

ponad naszymi słowami

ponad krzykami ciał

najbardziej szalony

jaki znałam

chyba wszyscy wiedzieli

o naszym pragnieniu

widzieli to na własne oczy

my nadzy

w te przygaszone popołudnia

bez pomysłu na cokolwiek innego

byliśmy gotowi na śmierć

bez przeszłości

bez jutra

*

tłumaczenie Agnieszka Herman

*

Olimbi Velaj - (ur. w 1971 r. w Mallakastrze) albańska poetka i dziennikarka. Ukończyła studia filologiczne na Uniwersytecie w Elbasanie, a następnie antropologiczne na Uniwersytecie Sofijskim. W roku 1999 była jedną z sygnatariuszek petycji przeciwko bombardowaniu Jugosławii przez samoloty NATO. Pisze artykuły do wielu czasopism albańskich (Ballkan, Gazeta Metropol). Jako dziennikarka uczestniczy w międzynarodowych projektach dotyczących zwalczania handlu ludźmi.

W 1998 roku wydała tomik poezji Çastet vdesin nën akrepa oresh (Chwile, które znikają pod wskazówkami czasu). Pięć lat później ukazał się nakładem wydawnictwa Aleph drugi tomik jej utworów: Qenia pasdite (Popołudniowa egzystencja) w wersji dwujęzycznej (albańsko-angielskiej). W 2005 r. reprezentowała Albanię na Międzynarodowym Festiwalu Poezji w rumuńskim Curtea de Argeș, gdzie nominowano ją do Nagrody Bałkańskiej.

IV

Marta Mazurkiewicz-Stefańczyk

Ugryź się w język

Chciałaś to powiedzieć

bez względu

na konsekwencje

Ugryź się w język.

Poczujesz smak krwi

w ustach

może to wystarczy.

*

Marta Mazurkiewicz-Stefańczyk – krakowianka, autorka tomików: "Linoskoczek", „Orzech”, „Mozaika” i „Trzecie oko” – książka została wyróżniona tytułem: Krakowska Książka Miesiąca w listopadzie 2019.

Dokonała wyboru i opracowania pozycji książkowych: "William Shakespeare, Myśli", tłum. Macieja Słomczyńskiego oraz "Dlaczego zając? Wiersze poetów krakowskich o dzieciach i dla dzieci".

Obecnie jej pasją, oprócz literatury, jest fotografia.

fot. Dariusz Stefańczyk

V

Iryna Starowojt

***

Chłoptasie-dyplomaci z emocjami emu,

nie mieści się wam w głowie,

że można urodzić się w komorze gazowej

i zamiast zdechnąć,

rosnąć jak toczygroszki,

napompować i kopnąć

futbolowy globus świata.

Że można

lubić ze wschodu na zachód.

Uczyć się dyfuzji prawdy i krzywdy

na szczegółowych nieprzypadkach codzienności,

przyjmując od was współczucie

i pomoc humanitarną ze słów.

I można w jednym pokoleniu

przejść z czegoś gazopodobnego

w wodę ognistą i łupki.

Jesteśmy narodem-źródłem energii.

Chłoptasie-dyplomaci z krajów,

w których zachodzi słońce,

teraz wam na wszystkich

został tylko dyplo-mat.

Szukajcie zioła na ludzkie szaleństwo.

Patrzcie i nie odwracajcie wzroku,

archiwizujcie screenshoty,

jak nasze chłopaki –

też pokojowe, jak rośliny –

nagle rosną na wojnę,

stają się kaktusami, agawami,

potem – tekilą.

Jak siwieją nasze dzieci,

jak zwęglają się nasze miasta,

jak trupy spadają z nieba,

jak żywi zakopują się w ziemi.

(Pierwszy anioł wzrok swój zakrywa.)

Jak jest wam strasznie

wygodnie

po drugiej stronie

ekranu.

30 sierpnia 2014

Przeł. Aneta Kamińska

*

Iryna Starowojt (1975) – poetka. Urodziła się i mieszka we Lwowie. Pracowała jako docent katedry teorii literatury Lwowskiego Uniwersytetu im. Iwana Franki, obecnie docent katedry kulturologii Ukraińskiego Katolickiego Uniwersytetu. W latach 2009-2011 prowadziła też zajęcia w Państwowej Wyższej Szkole Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu. Autorka dwóch tomików poetyckich: Wże ne prozori (1997) i Hroninhenśkyj rukopys (2014). Jej wiersze były publikowane w antologii Wschód – Zachód. Wiersze z Ukrainy i dla Ukrainy (2014; tłum. Aneta Kamińska) oraz w internetowej wersji pisma „Wakat” (tłum. Aneta Kamińska).

#środyzanetąkamińską

VI

Kla kla

kultura g.

za kilka lat poprosimy żeby jednak

schowała te piegi pomalowała paznokcie

rozjaśniła uczesała włosy uśmiechała się

by nam było miło sformatowała stopy do

butów na obcasie wydepilowała dzikość

zamiast krzyku lustro zamiast lasu wybieg

za głos za procę damy krzyż

odbierzemy weźmiemy

nabierze

kultury nawet nie zauważy

pod ciężarem sztucznych

rzęs w których tak jej ładnie

*

Ka Klakla - urodzona w Krakowie. Pisze, maluje, projektuje, redaguje, fotografuje. Nie gra i nie śpiewa, ale tańczy i jest milczącą częścią zespołu Kriva Drina.

Poezja:

Publikacje w Babińcu Literackim, wyróżnienia i nagrody w konkursach poetyckich.

Antologia poezji 111 Babiniec Literacki i DF 2020

Fraza nr 1-2 2020 pismo literackie wyd. Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne Fraza

Almanach wierszy doraźnych BL 2020

Zbiór wierszy „Żałoba po kocie” DF 2020

Antologia pokonkursowa „Śpiewać każdy może” Nowa Ruda 2021

Proza:

Powieść „Łotrzyca” – Nagroda główna w IV edycji konkursu im. M. Słomczyńskiego, KA 2020

Opowiadanie „Szkarłat” – Nagroda główna w konkursie Pigmalion Fantastyki 2020

Antologie „Następni” oraz „SLApidarni” – KA 2019

Zbiór opowiadań „Pobudka” - Nominacja w Ogólnopolskim Konkursie na Autorską Książkę Literacką Świdnica 2020

Laureatka konkursu „Wiedźmy” Fabryki Słów 2021 – opowiadanie „Czerwony Las”

VII

Adrienne Rich

MARGANITA

przy dębowym stole pod wentylatorem na

suficie

pochylona Marganita podlicza

długi zmarłej kobiety.

Zrzuca z nóg sandały, popija

colę z puszki, wsuwa ostatnie banknoty

pod kandelabr. Jest tutaj,

bo nikogo innego nie było, kiedy jej wróg,

wyniszczony szkielet, umarł. Jej miłość.

Jej bliźniak.

Marganita najpierw śniła o infuzji,

intensywnej terapii,

chirurgicznej stali,

dopiero potem je zobaczyła. Jest taka

nieżyciowa,

przecież wiesz, mawiali.

To artystka, wyjechała.

Teraz, u siebie, Marganita klei skrzydła z

miedzianych piór, rozbija zielone i

bezbarwne

butelki na upuszczające krew drobiny,

roztłuczone w szablony piasku,

nacina lustra, aż popękają, i wtyka je

w wybielone morską wodą konary, upija

się złotym płynem o nazwie robaka,

zapomina

o swoim największym wrogu, bliźniaku;

nacina swój nadgarstek w urodziny.

Znowu śni jej się szpital.

Kiedy byli jednocześnie dziewczyną i

chłopakiem, chłopakiem i dziewczyną,

wykręciła mu ramię do tyłu

za to, że trzymał w kartonie sztuczne rzęsy

i paznokcie, kolekcję welonów, sznur

pereł,

dała za wygraną i słuchała jego opowieści

oddychała ich wspólnym oddechem, on jej,

mieli imiona, które znali tylko oni dwoje.

Marganita w mieszkaniu, w którym nikogo

już nie ma:

ani bratanka, ani bratanicy,

ani nikogo z parafii

—są w ukryciu, na emigracji, zaginęli?

dokąd wyjechali?

Marganita wraca, bo inaczej nie potrafi,

podsumowuje to, co zostało:

przemoczona deszczem książeczka

czekowa, portrety

wycięte nożykiem z albumu,

kolory zmielone na proszek, pędzle i

pałeczki

do malowania powiek, rzęs, brwi

perełki zapachowe do kąpieli, tubki

gliceryny

—zbytki martwej kobiety.

Marganita zajmie się

tym wszystkim. Zapłaci przynajmniej

czynsz za ostatni miesiąc. Skrzydła

wentylatora

unoszą rogi luźnych kartek,

światło, już coraz słabsze, sączy się przez

koronkę w oknie,

a ona musi wyjść coś zjeść. A więc

można sprowadzić nienawiść i miłość

do kilku kolumn z liczbami,

do bólu brzucha, do jednej dopilnowanej

sprawy, do tego, że coś się zrobiło.

1989

*

MARGHANITA

at the oak table under the ceiling fan

Marghanita at the table counting up

a dead woman’s debts.

Kicks off a sandal, sips

soda from a can, wedges the last bills

under the candelabrum. She is here

because no one else was there when wornto-skeleton

her enemy died. Her love. Her twin.

Marghanita dreamed the intravenous, the

intensive

the stainless steel

before she ever saw them. She’s not

practical,

you know, they used to say.

She’s the artist, she got away.

In her own place Marghanita glues bronze

feathers into wings, smashes green and

clear

bottles into bloodletting particles

crushed into templates of sand

scores mirrors till they fall apart and sticks

them up

in driftwood boughs, drinks golden

liquid with a worm’s name, forgets

her main enemy, her twin;

scores her wrist on a birthday

dreams the hospital dream.

When they were girl and boy together, boy

and girl

she pinned his arm against his back

for a box containing false

lashes and fingernails, a set of veils, a

string of pearls,

she let go and listened to his tales

she breathed their breath, he hers,

they each had names only the other knew.

Marghanita in the apartment everyone has

left:

not a nephew, not a niece,

nobody from the parish

—gone into hiding, emigrated, lost?

where are the others?

Marghanita comes back because she does,

adding up what’s left:

a rainsoaked checkbook, snapshots

razed from an album,

colors ground into powder, brushes, wands

for eyelids, lashes, brows,

beads of bath-oil, tubes of glycerin

—a dead woman’s luxuries.

Marghanita will

take care of it all. Pay if nothing else

the last month’s rent. The wings of the

fan

stir corners of loose paper,

light ebbs from the window-lace,

she needs to go out and eat. And so

hating and loving come down

to a few columns of figures,

an aching stomach, a care

taken: something done.

1989

*

Adrienne Rich (1929–2012) – jedna z najważniejszych, wielokrotnie nagradzanych amerykańskich poetek, wpływowa intelektualistka, eseistka i feministka. Nazywana głosem ruchu feministycznego i obrończynią praw mniejszości seksualnych. Oprócz zagadnień polityki tożsamości poruszała też w swojej poezji tematykę antywojenną, była zaangażowana w ruch praw obywatelskich i protesty przeciwko udziałowi USA w wojnie w Wietnamie.

*

Ludmiła Makuchowska-Hilton – literaturoznawczyni, tłumaczka. Absolwentka wrocławskiej polonistyki i anglistyki. Tematem jej pracy doktorskiej była angielska poezja metafizyczna. Obecnie pracuje nad przekładami zbiorów Adrienne Rich, Natashy Trethewey i Mary Szybist.

Redakcja przekładów: Ewa Rajewska i Kacper Podrygajło