Adamowicz, Tungal, Nowak, Rudčenková, Frączek, Lilly, Dikta

I

Anna Adamowicz

#źródłopokoju

drony krążą nad Rożawą jak senne pszczoły

ziemie Rożawy równiny Rożawy

rzeki Rożawy kamienie Rożawy

szkoły Rożawy ulice Rożawy

mury Rożawy szpitale Rożawy

schrony Rożawy meczety Rożawy

szklarnie Rożawy kościoły Rożawy

nafta Rożawy oliwki Rożawy

kule Rożawy bawełna Rożawy

szyby Rożawy piwnice Rożawy

gardła Rożawy pszenica Rożawy

ręce Rożawy języki Rożawy

kije Rożawy naczynia Rożawy

krwie Rożawy

drony krążą nad Rożawą jak senne szerszenie

/ wiersz pochodzi z antologii Biji Rojava! 2019

*

Anna Adamowicz – polska poetka. Nominowana do Nagrody Głównej XIX Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina 2013 za projekt tomu Wątpia. Autorka dwóch książek poetyckich: „Wątpia” (Kwadratura, 2016) oraz „Animalia” (Biuro Literackie, 2019). Wyróżniona w V Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim „O Granitową Strzałę” 2013.

II

Leelo Tungal – Plantago major

Samolot może zwieść – wydaje się, że wszystkie europejskie kraje są małe

i we wszystkich jest zawsze to samo:

wygodne lotniska pachnące Chanel z tax free;

poczekalnie, w których ze słuchawek płynie ta sama muzyka

i palce dotykają tych samych smartfonów, bez względu na to, gdzie tak naprawdę się jest;

ozdobione unijnymi gwiazdami bramki,

prowadzące na betonowo-szklane ulice w stronę miasta,

w którego sercu kryją się piękne stare kościoły i mosty, jakimś cudem

ocalałe z ostatniej wojny.

A przy hotelowych drzwiach z nalepką WI-FI, spomiędzy kostek brukowych, nieśmiało

wychyla się listek – ten sam, którym kiedyś tamowano krew.

Plantago major – w każdym z krajów nosząc swoje imię –

działa do dzisiaj.

Przełożyła Anna Michalczuk

*

Leelo Tungal – poetka, pisarka dziecięca, tłumaczka, redaktor naczelna magazynu dziecięcego Hea laps, matka i babcia. Ur. 1947 w Tallinie w rodzinie nauczycielskiej, 1972 ukończyła filologię estońską na Uniwersytecie w Tartu. Pracowała jako nauczycielka języka estońskiego w szkole podstawowej i średniej, w wydawnictwach gazet, jako kierownik w Teatrze Lalek. Autorka ponad 80 książek prozą i wierszem dla dzieci i młodzieży. Jej utwory charakteryzuje optymizm, bezpośrednia komunikacja z czytelnikiem, płynność opowieści, błyskotliwość; utwory często zawierają elementy fantastyczne, dotykają problemów etycznych i społecznych. Ma na swoim koncie powieści analizujące problemy starszych dzieci oraz wiersze i utwory rymowane dla wszystkich grup wiekowych. Pozytywne nastawienie i poczucie humoru pozwala jej podejmować w utworach poważne problemy. Opublikowała kilkanaście zbiorów wierszy dla dorosłych. Dała się poznać jako publicystka, krytyk, autorka i tłumaczka przedstawień lalkowych, słuchowisk radiowych, librett operowych, musicali, tekstów piosenek, autorka popularnego elementarza i podręczników szkolnych do języka estońskiego, zbiorów folkloru dziecięcego i anegdot, książeczek dla niemowląt. Przetłumaczyła na estoński szereg książek dla dzieci. Jej utwory przełożono na rosyjski, fiński, angielski, armeński, czarnogórski, łotewski, litewski i wiele innych. Zdobyła kilka nagród w dziedzinie literatury i poezji, 2005 nagrodzona odznaczeniem Republiki Estońskiej – Orderem Białej Gwiazdy IV klasy.

Anna Michalczuk, (ur. w Opolu w 1979 r.), absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, tłumaczka literatury estońskiej. Ta profesja łączy jej największe fascynacje: język, literaturę i Estonię. Często powraca do swojego ulubionego kraju: na krócej, odwiedzając przyjaciół i estońskie księgarnie, oraz na dłużej, jak w latach 2006-2007, gdy studiowała tam w ramach wymiany akademickiej i w latach 2007-2009, gdy pracowała jako lektorka języka polskiego na Uniwersytecie w Tartu. Przełożyła z języka estońskiego: obszerny esej Ojcu Jaana Kaplinskiego (Pogranicze 2016), książki dla dzieci Księżniczki nieco zakręcone i Historie trochę szalone Piret Raud (Finebooks 2015), Wiersze wybrane Jüriego Talveta („Wiersze w metrze”, edycja 2010) oraz opowiadania: Ogień i woda Kristiiny Ehin („Bluszcz” 2010), Ogród miłości inżyniera Pawła i Pewnego pięknego marcowego poranka Mehisa Heinsaara („Rita Baum” 2007). Jest również autorką artykułów o literaturze estońskiej: Spotkanie z Jaanem. O estońskim pisarzu Jaanie Kaplinskim, jednym z kandydatów tegorocznej Nagrody Nobla (2016), Więc i sam dla siebie jestem obcy? Polska w oczach estońskiego pisarza Jaana Kaplinskiego (2008), Estońskie wędrówki z książką w lewej ręce (2003), Siedem narodzin Toomasa Nipernaadiego (2003), Prasa literacka w Estonii (2003)

Materiał pochodzi ze strony "wiersze w mieście"

III

Dorota Nowak

"Urosną jej pazury urosną jej kopyta i kły

swojego brzucha będzie broniła kolczugą

swoich pleców – kolcami (...)”

~ Braha Rosenfeld

ziemia obiecana

zanim urosną jej kopyta i pazury

zanim jej brzuch obrośnie kolcami

napisze poemat – nie o tobie i o mnie

ani przelewającym się mleku

czy mężczyźnie upadającym

na kolana twardym gruncie wodzie

do której weszła dwa razy

nie napisze o śmierci i rozkładzie

odchodzeniu braniu i dawaniu na oślep

o liniach wysokiego napięcia drutach

czy węzłach gordyjskich

napisze poemat o dziewczynie

*

Dorota Nowak, autorka trzech tomów poetyckich: „na dwa” (Fundacja Literatury im. Henryka Berezy, 2014) oraz dostępne w wersji elektronicznej na stronach Magicznego Krakowa „opium” (Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu, 2015) i„antidotum” (tom XIV serii Poezja/Na Krechę, 2017). Projekt jej książki o roboczym tytule „zarzewie” otrzymał Pierwszą Nagrodę Grant Prix w II Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim „O Złotą Pszczołę” 2019 i zostanie wydany jesienią tego roku.

IV

Kateřina Rudčenková ‒ Biała osłona

Potrafię cały dzień przeczekać i w ogóle nie wyjść na zewnątrz.

Potrafię cały dzień myśleć o zgubionych rzeczach

i do nikogo nie otworzyć ust.

Wieczorem zaczął padać śnieg

i nocą całe podwórko było przykryte i z samochodami.

Dopiero kilka godzin później pojawiły się w śniegu

ślady, po tym jak przebrzmiały głosy.

Rano dalej padał śnieg lecz wyszło słońce,

za chwilę woda stukała w parapety.

I mój lęk, że gdybym była chora

lub umarła, nikt nie podejdzie do łóżka.

Ponieważ świadomie wszystkich odpędziłam,

żeby już więcej nikogo nie stracić.

Przełożył Franciszek Nastulczyk

*

Katerina Rudčenková (ur.1976) - czeska autorka poezji, prozy i sztuk teatralnych. Wydała trzy tomiki poetyckie, tom opowiadań oraz sztukę teatralną.

Franciszek Nastulczyk urodził się 22.08.1957 r. w Bystrzycy nad Olzą (Republika Czeska). Absolwent UJ w Krakowie. Mieszka w Bielsku-Białej, pracuje jako nauczyciel. Poeta, tłumacz poezji czeskiej i słowackiej. Członek zespołu redakcyjnego kwartalnika literacko-artystycznego "Pobocza". Wydał kilka zbiorów poezji.

źródło: Kwartalnik Pobocza

V

Ewa Frączek – będą cię lżyć i obrażać. psychoza trzynaście

cesarz dawno się ubrał, a ci wciąż

się drą. kozioł ofiarny ze stanowiskiem

nie wzbudza współczucia. ho, ho, udaje

tylko pewnie, że zrozumiał błąd. całkiem to

zrozumiałe, że za koronę należy przeprosić:

wiem, odkąd pracuję w szkole.

może się więc nie wyróżniaj, mimo wszystko.

masz zbyt okrągłe policzki i oceny z brzuszkiem

rzęsy trochę jak pedał. tak, usłysz to od razu.

jeszcze podziękujesz: moje życie też zmieniło się nagle,

w szatni. trwalej niż po lekturze janka muzykanta

demaskacji mikołaja, oszustwa niepokalanego

poczęcia. tamtych było trzech, byli z ce.

a on był z be, wina oznaczona bezlitosną literką.

oddanie moczu na klęczącego nie było jeszcze

najgorsze, a i tak do dziś nie mogę słuchać

słowa przestańcie w wydaniu męskim.

bo ja to nie, nie. byłam tak mała

że mijały mnie nawet krasnoludki, nie zasłużyłam

nawet na co się gapisz. apogeum niewidzialności.

dopiero później, w pokucie za milczenie

za niewołanie woźnej dyrektora prezydenta

za nieznajomość poradnika jak zajebać trzem starszym

gdy ma się siedem lat złożyłam podanie i teraz znowu

mam szatnię. mam dzieci-cesarzy

dzieci-zabójców dzieci-co-się-gapisz

dzieci-obsikane. na wszelki wypadek

nienawidzę wszystkich.

// utwór pochodzi z antologii „Strefa wolna. Wiersze przeciwko nienawiści i homofobii”, Warszawa 2019

*

Ewa Frączek, właś. Ewa Frączek-Biłat – eseistka, która pisze wiersze i ma problem z określaniem siebie jako „poetka”, choć tomik, którego nie może się już doczekać, stoi w kolejce do drukarni. Z wykształcenia historyk i filozof ze słabością do nauk przyrodniczych. Wykładowca akademicki i nauczyciel, a czasem najemnik, jak to w życiu.

VI

Donia Lilly

* * *

Tej nocy kiedy umarłam było mi wszystko jedno.

Patrzyłam jak moje włosy piętrzą się

wokół łóżka.

Poczułam, że poduszki wyślizgują mi się spod głowy …

mój oddech stał się skończoną

próbą miechu.

Tej nocy kiedy umarłam nikogo nie było.

Moje oczy okrążyły pokój,

wargi zacisnęły się -

cichy protest w mroku.

Z drętwą ciekawością patrzyłam

jak mi palce drgają i

nieruchomieją.

Tej nocy kiedy umarłam przyszły szopy.

Żegnały się,

parząc się na połaciowym oknie -

te zamaskowane rabusie hałasowały

tak że nie da się opisać.

Nie mogę ich opisać, bo umarłam,

i nie było nikogo żeby usłyszeć ich

morderczą pieśń godową.

Przełożyła Krystyna Lenkowska

*

Donia Lilly – artystka wizualna, poetka, pieśniarka; mieszka na wyspie Kauai na Hawajach. Od 2015 roku jest upośledzona na tle zespołu chronicznego zmęczenia. Obecnie w ramach projektu Linus i Pine Ridge Reservation sprzedaje i tworzy prace szydełkowe, ponieważ tylko to może robić w pozycji leżącej.

Przed chorobą zorganizowała pierwsze w historii Kauai - Open Studio Tours, znane jako Kauai Art Tour, które było wielkim sukcesem. Donia pisała artykuły podróżnicze i artystyczne, a także profile artystów, aktorów, tancerzy itp. Uczyła dzieci, młodzież i dorosłych wszystkich grup wiekowych. Uwielbia tworzyć i promować twórczą myśl i ekspresję we wszystkich dyscyplinach – nauce, sztuce, pisaniu.

/Po raz pierwszy w Polsce wiersz został opublikowany we Frazie nr 1 - 2 (79 - 80) w 2013 roku, u nas możecie go dzisiaj przeczytać dzięki uprzejmości tłumaczki/

VII

Hanna Dikta ‒ Ten wiek

w czterdziestym drugim roku życia

moja babka przeżyła tragedię

może z tego powodu tak bardzo boję się

kolejnych urodzin

w czterdziestym drugim roku życia mojej matki

miałam dziesięć lat

i nie wiadomo dlaczego

właśnie taką pamiętam ją najlepiej

w białych klapkach i podomce w kwiaty

niesie do ogrodu kawę

którą za moment poczęstuje sąsiadkę

taka była

każdą chwilę potrafiła

zmienić w święto

czterdziestoletnią babkę znam wyłącznie

ze zniszczonej fotografii

wygląda zaskakująco młodo

z wysoko odsłoniętym czołem

wełnianą chustą na ramionach

i oczami wpatrującymi się z niedowierzaniem

w martwą twarz syna

*

Hanna Dikta – poetka i prozaiczka. Autorka m.in. tomu Cienie (Fundacja Duży Format, 2019). Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Śląskim, a także studium podyplomowe z historii na Uniwersytecie Opolskim. Laureatka kilkudziesięciu konkursów literackich.

Lorde, Golbert, Duszka, Lech, Moore, Daukszta, Lenkowska

I

Audre Lorde – Konkluzja

Martwi mężczyźni mijani na ulicach

stają się codziennym zjawiskiem

ale kochać jednego z nich

nie jest rozwiązaniem

Wierzę w miłość jak wierzę w nasze dzieci

lecz urodziłam się czarna, odarta ze złudzeń

a moje widzenie

różne od waszego

jest jasne,

chociaż niekiedy ograniczane.

Badałam cię wzrokiem o północy

obracałeś się w powszednim śnie

ja też chciałabym sobie pozwolić na bezbolesne majaki

które miotają tobą i więdną

w niepełnych rozwiązaniach

Twoje noce ciągną się jak zima i są bardzo młode

wypełnione czystością, wybaczaniem

i łagodnym Chrystusem objeżdżającym twe miasta

na bezpłodnej oślicy której ryki

nie obwieszczają czasu przyszłego,

Ja zaś noszę moje noce jak noszę moje życie

i umieranie

absolutne i niewybaczalne

bryłki ustępstw i decyzji

skamieniałe od dzikiego słońca

A kiedy śnię

posuwam się przez Czarny Ląd

gdzie przyszłość

świeci wiecznie i zielono

lecz gdzie teraźniejsze symbole

to skrwawione i nieustępliwe

izby

w których skołowane dzieci

z kikutami z drewna zamiast palców

bawią się w wojnę

i nie potrafią pozbierać szklanych kulek

albo uciec z domu

ilekroć zagraża zmora.

Przełożyła Renata Gorczyńska

Źródło: Dzikie brzoskwinie. Antologia poetek amerykańskich, Julia Hartwig, Wydawnictwo: Sic!

*

Audre Lorde (1934 – 1992) – urodzona w Nowym Jorku, w robotniczej rodzinie karaibskich imigrantów jako Audrey Geralidine Lorde. Zmarła 17 listopada 1992 roku w Saint Croix na Wyspach Dziewiczych, gdzie dzieliła życie z Glorią I. Joseph. Przed śmiercią przyjęła afrykańskie imię Gambda Adisa, czyli Wojowniczka – Ta, Która Sprawia, Że Jej Myśli Są Znane. Wydała wiele tomów poetyckich, z których siódmy, The Black Unicorn (1978), przywołujący mitologię Czarnej Afryki, często uznawany jest za arcydzieło. Wydała także trzy książki eseistyczne, oparte na własnych doświadczeniach, poświęcone walce z rakiem i służbą zdrowia jako systemem władzy.

fot. Poetry Foundation

II

Weronika Golbert – Ucieczka

jedyne co współgra ze mną

to promienie słońca wchodzące

w skórę o siódmej rano

wiatr przenikający przez kosmyki włosów

których od kilku miesięcy nienawidzę

mocne jesienne powietrze

rozluźniające uwięzione w

klatce płuca

kolory jesieni odciągające

myśli które idą za daleko

jako jedyne wolne od

schematów i granic

 

mogłabym zjednoczyć się z naturą

i nigdy już nie wrócić do ludzi

*

Weronika Golbert (1999) – poetka młodego pokolenia. Publikowała m.in. w magazynie Nowe Myśli, zdobywczyni wyróżnienia w Turnieju Dwóch Wierszy w Żyrardowie.

III

Maria Duszka - Prawie wszyscy byli odwróceni

to był piękny październik

- Szymborska właśnie otrzymała Nagrodę Nobla

 

do mnie codziennie przychodził

pijany kryminalista

 

twierdził

że mnie kocha

i jeśli z nim nie będę

to zabije mnie i siebie

 

radziłam aby zaczął od siebie

nie zauważał dowcipu

 

policjanci mówili mi

że mogą mu coś zrobić dopiero

kiedy mnie zabije

 

vip od kultury stwierdził:

„nic dziwnego

że panią to spotyka

skoro pisze pani takie wiersze”

 

jeden z wielu moich braci oznajmił:

„musisz liczyć na siebie”

 

mężczyzna mojego życia

o którym pisałam

moje najlepsze wiersze powiedział:

„mnie to omija

bo ja jestem tu

a to się dzieje tam”

 

a Pan Bóg uświadomił mi

właśnie wtedy

że oczekuje ode mnie wdzięczności

za życie takie

jakim ono jest

 

żyję

 

jestem wdzięczna

 

wielbię moją samotność

*

Maria Duszka mieszka w Sieradzu. Jest poetką, dziennikarką, bibliotekarką, animatorką kultury, założycielką i opiekunką działającego od 2002 r. Koła Literackiego „Anima”. Należy do Wielkopolskiego Oddziału Związku Literatów Polskich. Wydała dotychczas dziewięć tomików. Ostatni z nich to polsko-litewski wybór wierszy "Wolność chmur / Debesų laisvė" (w przekładzie Birutė Jonuškaitė). Jej utwory zostały przełożone na kilkanaście języków obcych. Publikowała w: „Odrze”, „Toposie”, „Przekroju”, „Poezji Dzisiaj”, „Reibeisen” (Austria), „Modern Haiku” (USA), „Krantai” (Litwa), „Kiyv” (Ukraina) oraz w antologiach  w Niemczech, Serbii i USA. Prezentowała także swoją twórczość w Telewizji Polonia, Programie I Telewizji Litewskiej i Programie I Polskiego Radia, Radiu Łódź, Radiu Poznań i Radiu Wilno. Jej utwory stały się tekstami piosenek śpiewanych po polsku, angielsku, serbsku i w języku esperanto. Jako dziennikarka publikowała artykuły, wywiady i recenzje na łamach „Toposu”, „Dziennika Łódzkiego”, „Znad Wilii”, „Kalejdoskopu” i „Ziemi Łódzkiej”. Od 2017 r. prezentuje wiersze ulubionych poetów w cyklu „Cztery ściany wiersza” w cotygodniowej audycji „Pod wielkim dachem nieba” we wrocławskim Radiu Muzyczna Cyganeria. W 2013 r. otrzymała Odznakę Honorową za Zasługi dla Województwa Łódzkiego.

IV

Joanna Lech ‒ Włókna

Czasem bliżej nam do popiołu; żyjemy w skrawkach, włóknach. 

Kawałkach żłobień. Śnią nam się miejsca zniszczone i puste, 

okna bez szyb, domy bez okien. W nocy miasto wygląda

jak przepaść, z cegieł sączy się ropa. 

Czasem śnisz mi się martwy, blady jak płótno. Mogłabym pociąć cię na kawałki, zakopać. I jeśli kiedyś zabraknie powietrza, te ziarna

zakwitną i zgniją od środka. Kiedy je połkniesz, staną się włóknem, skrawkiem, kawałkiem żłobień. I czasem bliżej nam do tych znaczeń:śnisz mi się martwy, podarty jak płótno. Stojąc pod światło 

jesteś zszyty z samych krawędzi; masz ich pełne usta.

*

Joanna Lech ‒ Pisarka i poetka, autorka powieści Sztuczki i Kokon, tomów wierszy Zapaść, Nawroty, Trans i Piosenki Pikinierów. Laureatka wielu konkursów literackich, m.in. PTWK, im. R. M. Rilkego, im. J. Bierezina, nominowana do Nagrody Literackiej NIKE 2011 i Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Stypendystka Miasta Krakowa i Fundacji Grazella. Publikowała w antologiach m.in. „Poeci na nowy wiek” (Biuro Literackie,Wrocław 2010), „Free Over Blood” (Off_press, 2011), Antologii współczesnych polskich opowiadań” (FORMA, Szczecin 2014) i „Scattering the Dark" (White Pine Press, 2016). Tłumaczona na język angielski, niemiecki, ukraiński, rosyjski, łotewski i czeski. 

V

Marianne Moore – Milczenie

„Wizyty ludzi wyższego ducha – mawiał mój ojciec –

nigdy nie trwają zbyt długo:

wystarczy im pokazać grób Longfellowa

albo szklane kwiaty w Harvardzie. 

Każdy z nich jest niezależny jak kot unoszący do kryjówki

upolowaną mysz, której bezwładny ogon

zwisa mu z pyska jak sznurowadło,

potrafią cieszyć się czasem samotnością

i wyrzec się prawa głosu na rzecz innych,

jeśli ich wywód przypadł im do gustu.

Najgłębsze uczucie wyraża się zawsze w milczeniu;

nie w milczeniu, ale w powściągliwości”.

Nie był też nieszczery mówiąc: „Uważaj mój dom za swoją gospodę”.

Gospoda to nie mieszkanie.

Przełożyła Julia Hartwig

Źródło: Dzikie brzoskwinie. Antologia poetek amerykańskich, Julia Hartwig, Wydawnictwo: Sic!

*

Marianne Moore (1887-1972) – amerykańska poetka i pisarka modernistyczna związana z nurtem imagizmu. Laureatka nagrody Helen Haire Levinson Prize, Nagrodą Pulitzera, National Book Award oraz Bollingen Prize. 

Fot. Marianne Moore i jej matka, Mary Warner Moore, Brooklyn, 1946; zdjęcie autorstwa Cecila Beatona

VI

Olga Daukszta ‒ Na różowej ziemi

W pustem polu za Dźwiną cegielnia Moskala,

różowa wkoło ziemia, jak pluszowa suknia.

Rudobrody gospodarz cegły tu wypala,

na ścierniskach jesiennych w różu nawet włókna.

Dwunastoletni Michałko cegły składa w stosy,

a w południe zmęczony śpi w chwastach nad rzeką.

Brązowy, na wpół nagi, śpi miedzianobosy,

całują mu dziewanny oczy pod powieką.

…I nagle łoskot kotłów. Okrzyk: „Jezus Maria”!

Przez pierś nagiego chłopca – kopyta, kopyta…

W skrzydłach przecwałowała złocista husaria.

Deszcz krwi. A ziemia wkoło… rdzawo-złotolita…

Trudno wstać do roboty: bolą śniade plecy.

− Lecz niech bije w Michałkę choćby błyskawica,

byle jeszcze raz ujrzeć, jak w skrzydłach przeleci

po stratowanej piersi ognista konnica…

*

Olga Daukszta (1893–1956) ‒ Autorka tomów poetyckich "Dźwina o zmierzchu" (1930), "Błękitne inicjały" (1933) oraz "Walet kierowy" (1937). Współpracowała z czasopismem literackim "Kamena", które publikowało literatów takich jak Bruno Schulz, Julian Przyboś, Edward Starchura czy Julian Tuwim. Z ostatnim korespondowała, jednak nie zachowały się żadne listy. Zmarła w 1956 r., została pochowana na cmentarzu na Grzywie (Daugavplis).

fot. Zdjęcie pochodzi z archiwum pani Heleny Filipionok. (źródło: Wander Woman)

VII

Krystyna Lenkowska ‒ Naród

       Andrijowi Bondarowi

Ukraiński pisarz (niezły) mówi

że naród mu niepotrzebny

ciekawe i oryginalne że mówi to teraz

niedługo po Majdanie czyli Rewolucji Godności

i w trakcie wojny na Wschodzie Ukrainy

w końcu nie musi się od razu zaciągać do wojska

może się tylko zaciągnąć papierosem lub trawką

i na przykład napisać manifest taki

że okupantowi pójdzie w pięty

ale żeby być tak obojętnym na to słowo?

się dziwię

zwłaszcza że się wie że on kocha niektórych Polaków 

a Polacy wiadomo patriotyzm wysysają z krwią i z krwi

(że wymienię tylko Gombrowicza i niech mnie trzaśnie i ściśnie jeśli Witold G. nie zbił kapitału na swoim narodzie)

mnie - to jakby też naród niepotrzebny na co dzień

się dziwię sobie po cichu

a w szczególności niepotrzebny mi jego tłum napierający na jedynie słuszną prawdę

niepotrzebny mi jego głos w megafonie pod kościołem lub ratuszem lub marketem (dlaczego megafon na pół miasta skoro w środku wciąż wolne ławki krzesła wózki?; a może właśnie dlatego)

z dwojga złego 

powiem szczerze 

choć nie wiem czy to bezpieczne 

wolę beznarodowca niż narodowca

fanatyków wszelkiej maści boję się jak dżumy

ale jednak naród to naród

zwłaszcza swój naród

bo przecież nie można zaprzątać sobie głowy kilkoma narodami naraz

nie wystarczy czasu zdrowia i serca

jednego życia zabraknie

jeden naród ma wspólną historię

no, co najmniej bardzo podobną

naród ma wspólny język (nasz ma, co się ceni, bo to wiele upraszcza; czasem tylko akcent mu się kolebie)

naród śpiewa ten sam hymn (bywa, że z diametralnie różnych powodów)

naród można rozpoznać po przekleństwach i modlitwach

a swojskość jest jak ojciec i matka

naród jest przyczynkiem do rozmowy o tym że bywa przyczynkiem do wojny i pokoju

naród jest mi stanowczo potrzebny od czasu do czasu

choćby po to żeby napisać ten wiersz z jakiegoś punktu widzenia.

*

Krystyna Lenkowska – anglistka, tłumaczka głośnego tomu wierszy Emily Dickinson „Jest pewien ukos światła”. Poetka tłumaczona na kilkanaście języków. Jej wiersze ukazały się w Europie, Ameryce, Azji. Nagrodzona w Albanii i Bośni przez poetyckie środowiska muzułmańskie. Jej wiersze na pożegnanie ojca służą "EMDA" Alzheimer’s Association of Izrael w wydaniu hebrajskim i angielskim. Rzeszowianka. Członkini Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.

VI

Ryś, Ronen, Ciesielska, Södergran, Lipińska, Kaléko, Wieser

I

Lidia Ryś – w domu rodzinnym

wszystko jest mniejsze

niż zanotowała pamięć. pomiędzy

jedną a drugą ścianą odległość

na długość dwóch ramion. okno

prawie więzienne. bez krat

chociaż nie bez znaczących ograniczeń

toczyło się wówczas moje życie

maleńka lampka

nocna. szarość mebli

i wyblakłych fotografii w zakurzonych

ramach. w ramionach trzymam

lalkę. wówczas niewiele mniejszą ode mnie

samej. nie zostawiano mnie często

bałam się długich cieni

rzucanych przez gałęzie

drzew. jedynie one urosły

na zewnątrz. podobno wszechświat

wciąż się rozszerza podczas gdy w domu

rodzinnym coraz węższe wspomnienia

i coraz niżej muszę się pochylać

aby ucałować matkę

*

Lidia Ryś – Poznanianka. Polonistka, ekonomistka, absolwentka Ecole Centrale de Paris i kilku innych uczelni. Ukończyła kurs redakcji merytorycznej w warszawskim Studium Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Zbiera dyplomy jak kiedyś znaczki. Polskę i Europę przemierza rowerem. Zafascynowana Francją: jej językiem, kulturą i geografią. Od lat bierze udział w spotkaniach i warsztatach poetyckich. Kilkakrotnie wyróżniona w konkursie poetyckim „Ogólnopolskie Literackie Spotkania Pokoleń” w Kobylnikach (2015, 2016, 2018), finalistka konkursu poetyckiego „Fala Poprzeczna” w Gdańsku w 2016 r.

II

Diti Ronen – Wiersze dla Shankaraghtta

1.

W tym spokoju muzyka nie ustaje

Ale nocne głosy są silniejsze

Pociągają za liny bekowiska

Żeby już otworzyć drzwi

Tym wszystkim zwierzętom co pędzą.

2.

Tam i z powrotem strach i śmiałość

Żeby wspiąć się na kamień zaufać skale

W uwijającej się rzece Tunga.

3.

Resztki zieleni

Dojrzewają w złote ryżowisko

I moją siwość.

4.

Za ryżowiskiem, stoi ryż

I człowiek który budzi każdy ranek i pole w swoim sercu.

Odkłada swój rower na ścieżkę

I staje bosy, z rękami z tyłu

Jego oczy badają dolinę.

Wieczorem prostuje plecy

Powoli przegląda

Swój długi cień pod strzechą

Złotego ryżu.

5.

Głos tego wiersza jest głosem nocy.

Pusta strona i ciemność wokół,

Nawet jelenie już poszły

Ich kroki ustały w lesie. Chłodny wiatr

Też jest głosem, i daleką muzyką.

I jakiś człowiek we śnie przewraca się na bok, śni swoje

Dzieciństwo. Teraz wszystko jest możliwe. Muzyka

Przybliży się, wiatr zawiruje, a jelenie zatańczą na skraju lasu,

I tylko ciemność zostanie, niech zostanie, i ta kusząca strona.

6.

Niedziela rano

Odwracam słońce w księżyc

Rozciągam linę do ciebie na szlaku jeszcze nie stworzonym

Balansuję doskonale

I nie piszę nic o strachu.

7.

Ani o monotonnym piłowaniu świerszcza

I smutku jego śmierci.

8.

Najbardziej cieszę się, że cię dosięgnę

Po tych wszystkich dniach

I nocach.

9.

Lepsza droga do ciebie niż ty.

10.

Trzymam tęsknotę

W zakorkowanej butelce

I zamykam szczelnie

Żeby powąchać ją w potrzebie.

11.

Przed oknem każdego ranka

Ptak i ja stajemy na gałęzi.

Czubki drzew błyszczą

A dolina jest senna.

12.

Kwartet Rozendorfa, wiadro, klapki,

Ryż, woda, migdały z domu

I jeden pokój, naprzeciw doliny.

13.

Słońce wstaje i zachodzi

Jego szlak jest widoczny i ukryty.

Czekam odpowiedzi.

14.

Złoto jest zbyt ciężkie dziś rano.

Schną resztki zieleni

A niecierpliwy brąz prze na dolinę i na mnie.

Pomimo że słońce

Nabrzeże skrzynka mailowa i las

I pomimo że pole są puste, bez ludzi.

15.

Zamknąć okno i zapomnieć

Zewnątrz wewnątrz wstecz

Tutaj tam

Ty

16.

Kropka światła w sercu ciemności.

Przełożyła Krystyna Lenkowska

*

Diti Ronen, poetka z Izraela, jest autorką siedmiu książek. Jej wiersze w przekładach ukazały się w wielu pismach i antologiach literackich. Otrzymała trzy międzynarodowe nagrody poetyckie oraz wiele izraelskich nagród i stypendiów. Do niedawna była wykładowczynią na Hebrew University of Jerusalem, a wcześniej pracowała w izraelskim Ministerstwie Kultury jako dyrektor Departamentu Polityki Kulturalnej, Teatru i Literatury. Obecnie zajmuje się pracą wydawniczą, translatorską i konsultingową w dziedzinie kultury i sztuki. Urodziła się w Izraelu. Ma pięcioro dzieci i gromadę wnuków. Mieszka pod Tel Awiwem.

III

Wioletta Ciesielska  – słyszę jak rosną mi paznokcie

są ostre, ostre jak sztylety, zagrzebuję się nimi w ziemi.

byle głębiej się wgryźć, byle się schować.

za doniczką, pod schodami, piwnicami gonić zła.

zostawiam ślady na plecach, pośladkach, pościeli.

w kredensie mieszka słoń bez ogona.

wiem, że tam mieszka, tak jak wiem, że brak mu ogona -

- utrącony przy próbie sprawdzenia, co jest pod spodem.

pod spodem ma ten słoń dziurę do środka.

wielkości jednego grosza. ciężki słoń,

choć ubogi we wnętrzu.

*

Wioletta Ciesielska (1980). Potrafi naciągnąć rzeczywistość, kapelusz i zbyt krótką kołdrę. Prywatnie posiada wspaniałą rodzinę i wyznaje zasadę, że stado jest najważniejsze. Publikowała m.in. w „Breg Art”, „Wytrychu – Kwartalniku Wolnej Inicjatywy Artystycznej”, ‘Helikopterze”, „Obszarach Przepisanych”, „Cegle”, „Inter-”, „Tlenie Literackim”, „Drobiazgach”, „Akancie”. Jej wiersze ukazały się również w e-Dwutygodniku Literacko-Artystycznym Pisarze.pl, w „Kurierze Poetyckim”, na stronie „Wydawnictwoj”, „PKPZin”, "Eprawda", „Śląskiej Strefie Gender” oraz „Babińcu Literackim”.

IV

Edith Södergran – Gwiazdy

Kiedy przychodzi noc,

stoję na schodach i słucham;

gwiazdy roją się nad ogrodem,

a ja stoję na zewnątrz w ciemności.

Słuchaj, gwiazda spadła z brzękiem!

Nie wychodź boso na trawnik,

mój ogród jest pełen odłamków.

z tomu „Dikter”, 1916

tłum. ze szwedzkiego Ryszard Mierzejewski

*

Edith Södergran (1892–1923) – fińska poetka szwedzkojęzyczna. Była bardzo zdolną uczennicą, która opanowała biegle 6 języków: oprócz fińskiego także szwedzki, rosyjski, angielski, niemiecki i francuski.Wiersze pisała po szwedzku. Zmarła na gruźlicę, na którą chorowała od szesnastego roku życia. Była jedną z najwybitniejszych poetek skandynawskich XX wieku, która wprowadziła do literatury skandynawskiej poetykę modernizmu, a także elementy dwudziestowiecznej awangardy literackiej: francuskiego symbolizmu, niemieckiego ekspresjonizmu i rosyjskiego futuryzmu.

Ryszard Mierzejewski - poeta, tłumacz, krytyk literacki i wydawca.

V

Elżbieta Lipińska – Szpulka

"Nikt już mnie powtórnie nie ujrzy: spojrzysz, a już mnie nie będzie." (Hi7)

Końce nitek są niezliczone, więc

nie wymagają zdolności matematycznych.

To spore ułatwienie, jeśli w dodatku nie są splątane.

Tyle że moje nitki zawsze są splątane.

Patrzę na nie i widzę wciąż tę samą złą odpowiedź

bez szans na wyprostowanie.

Nic nie jest dość słone, dość słodkie,

Dość gorzkie, wszystko bez smaku i pokusy.

"Po wykasowaniu, po stracie, po czymś bardzo ważnym.

Cień nocnego szczekania psa rzucony na ciemność."

*

Elżbieta Lipińska, poetka, prawnik, ur. w Warszawie, mieszka we Wrocławiu. Wydała pięć książek poetyckich: „Pożegnanie z czerwienią”(Mamiko 2007), „Maj to łagodny miesiąc”(Polnord- Wydawnictwo Oskar 2008), „Rejestry” (Biblioteka Tyskiej Zimy Poetyckiej 2011), „Na końcu języka” (Mamiko 2013), „Kamienie” (Fundacja na rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza 2017).

Laureatka kilku konkursów poetyckich, w tym Tyskiej Zimy Poetyckiej. Wiersze drukowały także czasopisma m.in. Autograf, Red, Fraza, Cegła, Wakat, Odra, Portret, Gazeta Wyborcza, Rita Baum, Helikopter.

Wiersze Elżbiety Lipińskiej zamieszczone zostały w antologii „Wschód-Zachód. Wiersze z Ukrainy i dla Ukrainy” (2014) i „Przewodnik po zaminowanym terenie” (2016). Wiersze w tłumaczeniu znalazły się w „Anthologii#2” wydanej przez Oficynę Off_press w Londynie.

Laureatka II Ogólnopolskiego Konkursu Babińca Literackiego oraz jurorka III Ogólnopolskiego Konkursu Babińca Literackiego.

VI

Mascha Kaléko ‒ Nikt nie czeka

Wszyscy muszą do domu. Tylko ja nie muszę musieć.

Nikt nie czeka, aż mu przyrządzę jedzenie.

Nikt nie mówi: „Chodź, usiądź! Taka jesteś zmęczona!”.

Nikt nie ukroi mi chleba.

Nikt nie wie, jaka byłam wtedy, gdy miałam osiemnaście lat.

Nikt nie postawi przede mną pierwszych bzów,

Nie przyjdzie po mnie na stację w deszczu z parasolem.

Nie ma nikogo, komu bym odczytała przy lampie,

Co Chińczycy mówią o wdowieństwie:

„Bóg zabiera do siebie tę, którą kocha,

Zanim odbierze jej ukochanego.”

Przełożył: Ryszard Wojnakowski

*

Mascha Kaléko ‒ ur. 7 czerwca 1907 w Chrzanowie jako Golda Malka Aufen, adoptowana jako Mascha Engel, zm. 21 stycznia 1975 w Zurychu, niemiecka poetka. Pierwsza publikacja jej wierszy miała miejsce w 1929 roku w piśmie „Der Querschnitt”. W styczniu 1933 roku ukazał się jej „Liryczny zeszyt stenogramów” (wznowiony w 1956), a "Mała książka dla dużych", dwa lata później. W 2017 roku nakładem Wydawnictwa Austeria ukazał się zbiór przekładów poezji i prozy Maschy Kaléko pt. "Moje epitafium".

Ryszard Wojnakowski – tłumacz i wydawca literatury niemieckojęzycznej. Studiował germanistykę i skandynawistykę na UJ. 1983-1993 redaktor WL. Od 1993 „wolny strzelec”. Liczne nagrody i wyróżnienia, w tym Nagroda im. Karla Dedeciusa za całokształt 2009. Ok. 120 publikacji książkowych, wśród nich kilkanaście tomów poezji (Mayröcker, Aichinger, Lavant, Ausländer) i dwie antologie.

VII

Anna Wieser ‒ Przebijany

Szłam do ciebie z pietruszką do zupy

Szłam najszybciej

Minęłam kobietę bredzącą,

Trzeba śpiewać do kina chodzić bułeczki piec

Faceta w żółtej koszulce,

Morska Warszawska Morska ja nie wiem

kto popsuł licznik

Minęłam babkę-bombkę w sandałach ze śniegu,

Nic się nie bój módl się do mapy

Przejeżdżał koleś w lnianej marynarce

na rowerze z ampułek o kształtach kanciastych

i srogich jak jego twarz:

Czas jak mleko ma najszybszy transport panie

codziennie wypijam litr żeby iść

Biec do ciebie przez pisk

dzieci na szklanym boisku wrzask

autobusów młotów i wycie psów na szosach

Szłam do ciebie z pietruszką

Nie wiem czy to ja dyszałam obrazkami

czy to one dyszały

mną samochody oddychały samochody

wolniej niż ja pruły

pociągi samoloty zostawały w tyle

głowy z tykającymi bombami

czarnymi skrzynkami

w miejscu gdzie się rozbiję

cholerna pietruszka

cholerna pietruszka

*

Anna Wieser (1981) studiowała filologię polską i filmoznawstwo. Autorka tomu wierszy Delta (Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań 2009) - II nagroda za najlepszy poetycki debiut roku 2009 w organizowanym przez Kutnowski Dom Kultury VI ogólnopolskim konkursie literackim Złoty Środek Poezji). Publikowała m.in. w „FA-arcie”, „Odrze”, „Toposie”, „Arteriach”, „Pograniczach”, „Kresach”, austriackim piśmie literackim „Manuscripte”. Tłumaczona na język niemiecki (przez Doreen Daume) oraz hiszpański.

Greenlaw, Szymborska, Shapcott, Štampe Žmavc, Żytomirska, Bek, Zielińska

I

Lavinia Greenlaw ‒ Pierwszemu psu w kosmosie

Wysyłają cię w Sputniku 2, to prawdziwa

ośmiornica w stężeniu pośmiertnym.

Obsługa naziemna ślubowała wierność

prawu ciążenia i zasadom dynamiki;

śpią teraz bez snów,

bezpieczni w przekonaniu,

że rosyjska suczka, rasy mieszanej,

może przemknąć przez egzosferę

z prędkością siedmiu mil na sekundę,

ale nigdy nie oddali się znacząco od domu.

Nikt ci nie będzie towarzyszył,

nie ma tu guzików, tlenu na sześć dni.

Łajko, nie daj się ogłupić

tym absolutnym bezruchem,

który przychodzi, gdy nie wiesz,

jak szybko się poruszasz. Gdy wpadniesz

na orbitę okołoziemską, pamiętaj,

jakim językiem mówisz. Posłuchaj gwiezdnego pyłu.

Zaufaj własnym lękom.

Przełożył Jerzy Jarniewicz

// wiersz pochodzi z książki „Poetki z wysp” [Biuro Literackie i Instytut Kultury Miejskiej, Wrocław – Gdańsk, 2015]

*

Lavinia Greenlaw (1962) – poetka, powieściopisarka, profesor twórczego pisania na Uniwersytecie w Londynie. Wielokrotnie nagradzana, m.in. „Eric Gregory Award” w 1990, „Arts Arts” w 1995, czy „Costa Poetry” w 2014. Autorka wielu książek, w tym debiutanckiego tomu „Night Photograph” (1990), drugiego tomu „A World Where News Travelled Slowly” (1997) oraz powieści „Mary George of Allnorthover” (2001) i „An Irresponsible Age” (2006). W 2004 gościła w Polsce, czytając swoje wiersze na festiwalu poetyckim we Wrocławiu.

fot. Julian Abrams

Jerzy Jarniewicz, ur. 4 maja 1958 w Łowiczu, polski filolog angielski, profesor nauk humanistycznych (2015), poeta, krytyk literacki i tłumacz (głównie literatury anglojęzycznej, m.in. Jamesa Joyce’a, Philipa Rotha, Craiga Raine’a).

II

Wisława Szymborska ‒ O śmierci bez przesady

Nie zna się na żartach,

na gwiazdach, na mostach,

na tkactwie, na górnictwie, na uprawie roli,

na budowie okrętów i pieczeniu ciasta.

W nasze rozmowy o planach na jutro

wtrąca swoje ostatnie słowo

nie na temat.

Nie umie nawet tego,

co bezpośrednio łączy się z jej fachem:

ani grobu wykopać,

ani trumny sklecić,

ani sprzątnąć po sobie.

Zajęta zabijaniem,

robi to niezdarnie,

bez systemu i wprawy.

Jakby na każdym z nas uczyła się dopiero.

Tryumfy tryumfami,

ale ileż klęsk,

ciosów chybionych

i prób podejmowanych od nowa!

Czasami brak jej siły,

żeby strącić muchę z powietrza.

Z niejedną gąsienicą

przegrywa wyścig w pełzaniu.

Te wszystkie bulwy, strąki,

czułki, płetwy, tchawki,

pióra godowe i zimowa sierść

świadczą o zaległościach

w jej marudnej pracy.

Zła wola nie wystarcza

i nawet nasza pomoc w wojnach i przewrotach,

to, jak dotąd, za mało.

Serca stukają w jajkach.

Rosną szkielety niemowląt.

Nasiona dorabiają się dwóch pierwszych listków,

a często i wysokich drzew na horyzoncie.

Kto twierdzi, że jest wszechmocna,

sam jest żywym dowodem,

że wszechmocna nie jest.

Nie ma takiego życia,

które by choć przez chwilę

nie było nieśmiertelne.

Śmierć

zawsze o tę chwilę przybywa spóźniona.

Na próżno szarpie klamką

niewidzialnych drzwi.

Kto ile zdążył,

tego mu cofnąć nie może.

Fot. Mariusz Kubik (źródło Wikipedia)

III

Jo Shapcott – Kiedy umarłam

W Dzień Wszystkich Świętych, obiecuję, wrócę

po twoje oliwki, fistaszki i szemraną sherry,

po twój wyuzdany taniec. Przebiorę się

do piruetu i błysnę, odegram pijaną.

Będziesz się musiał nieźle mnie naszukać:

moje kości długo będziesz tropił w tłumie.

A żeby mnie skusić do wyjścia, zostawisz kufel piwa

i placek na grobie, szlak z nagietek do domu,

gdzie czekają na mnie drzwi szeroko otwarte

i poduszki, spulchnione, na starym fotelu.

Przełożył Jerzy Jarniewicz

// wiersz pochodzi z książki „Poetki z wysp” [Biuro Literackie i Instytut Kultury Miejskiej, Wrocław – Gdańsk, 2015]

*

Jo Shapcott (1953) – poetka, redaktor, wykładowczyni. Laureatka wielu konkursów, m.in. Costa Book of the Year w 2010 roku czy Queen's Gold Medal for Poetry (Złoty Medal Królowej dla Poezji) w 2011. Została również odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego (w 2002), którego nie przyjęła, prostestując przeciwko brytyjskiemu udziałowi w inwazji na Irak.

Jerzy Jarniewicz, ur. 4 maja 1958 w Łowiczu, polski filolog angielski, profesor nauk humanistycznych (2015), poeta, krytyk literacki i tłumacz (głównie literatury anglojęzycznej, m.in. Jamesa Joyce’a, Philipa Rotha, Craiga Raine’a).

IV

Bina Štampe Žmavc ‒ Wszystko

Wszystko jeszcze tu -

wieczorne słońce na niebie,

poznawalna naiwność

wszechświata,

oparta o półkę

widnokręgu,

kot obejmuje

pióra mewy

w jakiejś książce,

którą miała przeczytać,

ale jakoś ulotniła się

w myślach,

tak jak dni ulatniają się

przed drzwiami wieczora,

razem z widnokręgiem,

nakreślonym w głowie

(i przez pięciolinie,

pianissimo i biało,

sunie smyczkiem

po wiolonczeli

wiecznie młoda

stara śmierć).

Przełożyła Karolina Bucka

*

Bina Štampe Žmavc (1951) ‒ poetka, pisarka, tłumaczka. Studiowała literaturę porównawczą i teorię literatury na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Lublanie. Jej dorobek literacki obejmuje obszerny zbiór wierszy i prozy dziecięcej, tekstów teatralnych, a także audycji radiowych. Mieszka i tworzy w Celju.

Karolina Bucka, ur. 1981, mgr filologii słowiańskiej na Uniwersytecie Śląskim, specjalizacja w zakresie teorii translacji. Tłumaczenia publikowane były w: Arkadii, Opcjach, Studium oraz Antologii słoweńskiego haiku.

Źródło: Kwartalnik Pobocza.

V

Xenia Żytomirska – Czas

Duch obojętny zbiera słodkie grona,

Duch wojowniczy trwoni siły w walce...

Przesiewa piasek pochylony Chronos

Przez czujne palce.

Sam stwarza prawa, sam im czyni zadość...

Ma wąską twarz i sępi profil ostry,

Są mu nieznane młoda złość i radość,

Przyrodnie siostry.

Dalekie mety, mgłą okryte starty

Spragnionem okiem objąć chcą wybrani...

Zaś piasek płynie wciąż, - na miał roztarty

Potężny granit.

Panegiryki na grobowcach ryte

Z mosiężnych tablic blada ręka zetrze,

Rozproszy imię – garść bezbarwnych liter,

Jak kurz na wietrze.

Na próżno pieśnią groty i parowy

Napełnia sztuki harfa wielostrunna:

Na drogach wieków słychać krok miarowy

Posępnych hunnów.

Brutalna przemoc burzy świata stragan,

Postępu pilnie wyznaczone miedze...

Powstaje pęd, niszczący jak huragan,

I noc niewiedzy.

Czas strój szkarłatny wkłada czarnoksięstwa,

I szata wlecze, ścieląc się faliście,

Tytuły, miłość, sławę i zwycięstwa,

Jak zwiędłe liście.

//Xenia Żytomirska, Wiersze, Warszawa – 1933. Skład Główny – Dom Książki Polskiej. Drukarnia F. Kierski, Warszawa, Żelazna 28./

*

Xenia Żytomirska Grzebieniowska, po drugim małżeństwie - Xenia Ż. Gąsiorowska; ur.1910 r. zm.1989 r. Pisarka i poetka, tłumaczka poezji angielskiej, pedagog (anglista), profesor na University of Wisconsin w Madison, USA.

VI

Tatiana Bek ***

Powietrza mi zabrakło – wdech boli i wydech...

A dotąd wszystko, co bezpieczne, trwało we mnie,

płakałam na naszych pochówkach i stypach,

ale śmierć spała we mnie snem kamiennym.

Odmiana zupełna! Już sprawy najprostsze,

stąpając po wąskiej, wciąż węższej rubieży,

bez próżnej udręki czy też posępności

spojrzeniem trzeźwo pożegnalnym mierzę.

Czy mam się wikłać w ścieżki dookolne

i to, co wiem, ukrywać w nieprzebranych stogach?

Myśl o śmierci biorę i stawiam na stole

jak lampę – bez której nie można bytować.

Przełożył Aleksander Ziemny

*

Tatiana Bek (ur. 21 kwietnia 1949, zm. 7 lutego 2005) – rosyjska poetka.

VII

Urszula Roma Zielińska – Prolog do epitafium

Jeśli kochasz dęby – żywe pomniki

Zatrzymaj się przy najmniejszym w alei

Podziwiaj przez chwile jego piękno

Dach rozłożysty zielony z długim

Cieniem

Drzewo mocne pełne tajemnicy

Wykute jakby z brązu

Gdy dostrzeżesz tabliczkę – przeczytaj

Urszula Roma Zielińska

Zamieszkała w garści ziemi pod tym

Dachem dębu spopieli się snem

Ostatnim jak pierwszym

Marzyła by być wieczną jak piąta

Muza Zeusa i Mnemosyne

- Melpomene z pewną tragedią

Lecz prawdziwie śmiertelna

Zaczekaj

Ugości cię odpoczynkiem w jego cieniu

Przygarnij ją myślą

Jest już ciszą skamieniałą

W tym pomniku i Twoją pamięcią

Światło niech jej świeci wieczyście

*

Urszula Roma Zielińska, urodzona w Bydgoszczy 19… zm. 2007 r. Poetka i autorka programów poetyckich prezentowanych na antenie Radia Pomorza i Kujaw pod opieką i patronatem red. Jerzego Sulimy-Kamińskiego. Autorka tomów poezji „Do utraty tchu" oraz „Podążać z Tobą".