Adamowicz, Tungal, Nowak, Rudčenková, Frączek, Lilly, Dikta

I
Anna Adamowicz
drony krążą nad Rożawą jak senne pszczoły
ziemie Rożawy równiny Rożawy
rzeki Rożawy kamienie Rożawy
szkoły Rożawy ulice Rożawy
mury Rożawy szpitale Rożawy
schrony Rożawy meczety Rożawy
szklarnie Rożawy kościoły Rożawy
nafta Rożawy oliwki Rożawy
kule Rożawy bawełna Rożawy
szyby Rożawy piwnice Rożawy
gardła Rożawy pszenica Rożawy
ręce Rożawy języki Rożawy
kije Rożawy naczynia Rożawy
krwie Rożawy

drony krążą nad Rożawą jak senne szerszenie
/ wiersz pochodzi z antologii Biji Rojava! 2019
*
Obraz może zawierać: 1 osoba, zbliżenie
Anna Adamowicz – polska poetka. Nominowana do Nagrody Głównej XIX Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina 2013 za projekt tomu Wątpia. Autorka dwóch książek poetyckich: „Wątpia” (Kwadratura, 2016) oraz „Animalia” (Biuro Literackie, 2019). Wyróżniona w V Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim „O Granitową Strzałę” 2013.

II
Leelo Tungal – Plantago major
Samolot może zwieść – wydaje się, że wszystkie europejskie kraje są małe
i we wszystkich jest zawsze to samo:
wygodne lotniska pachnące Chanel z tax free;
poczekalnie, w których ze słuchawek płynie ta sama muzyka
i palce dotykają tych samych smartfonów, bez względu na to, gdzie tak naprawdę się jest;
ozdobione unijnymi gwiazdami bramki,
prowadzące na betonowo-szklane ulice w stronę miasta,
w którego sercu kryją się piękne stare kościoły i mosty, jakimś cudem
ocalałe z ostatniej wojny.
A przy hotelowych drzwiach z nalepką WI-FI, spomiędzy kostek brukowych, nieśmiało
wychyla się listek – ten sam, którym kiedyś tamowano krew.
Plantago major – w każdym z krajów nosząc swoje imię –
działa do dzisiaj.

Przełożyła Anna Michalczuk
*
Obraz może zawierać: 1 osoba, uśmiecha się, dziecko i zbliżenie
Leelo Tungal – poetka, pisarka dziecięca, tłumaczka, redaktor naczelna magazynu dziecięcego Hea laps, matka i babcia. Ur. 1947 w Tallinie w rodzinie nauczycielskiej, 1972 ukończyła filologię estońską na Uniwersytecie w Tartu. Pracowała jako nauczycielka języka estońskiego w szkole podstawowej i średniej, w wydawnictwach gazet, jako kierownik w Teatrze Lalek. Autorka ponad 80 książek prozą i wierszem dla dzieci i młodzieży. Jej utwory charakteryzuje optymizm, bezpośrednia komunikacja z czytelnikiem, płynność opowieści, błyskotliwość; utwory często zawierają elementy fantastyczne, dotykają problemów etycznych i społecznych. Ma na swoim koncie powieści analizujące problemy starszych dzieci oraz wiersze i utwory rymowane dla wszystkich grup wiekowych. Pozytywne nastawienie i poczucie humoru pozwala jej podejmować w utworach poważne problemy. Opublikowała kilkanaście zbiorów wierszy dla dorosłych. Dała się poznać jako publicystka, krytyk, autorka i tłumaczka przedstawień lalkowych, słuchowisk radiowych, librett operowych, musicali, tekstów piosenek, autorka popularnego elementarza i podręczników szkolnych do języka estońskiego, zbiorów folkloru dziecięcego i anegdot, książeczek dla niemowląt. Przetłumaczyła na estoński szereg książek dla dzieci. Jej utwory przełożono na rosyjski, fiński, angielski, armeński, czarnogórski, łotewski, litewski i wiele innych. Zdobyła kilka nagród w dziedzinie literatury i poezji, 2005 nagrodzona odznaczeniem Republiki Estońskiej – Orderem Białej Gwiazdy IV klasy.

Anna Michalczuk, (ur. w Opolu w 1979 r.), absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, tłumaczka literatury estońskiej. Ta profesja łączy jej największe fascynacje: język, literaturę i Estonię. Często powraca do swojego ulubionego kraju: na krócej, odwiedzając przyjaciół i estońskie księgarnie, oraz na dłużej, jak w latach 2006-2007, gdy studiowała tam w ramach wymiany akademickiej i w latach 2007-2009, gdy pracowała jako lektorka języka polskiego na Uniwersytecie w Tartu. Przełożyła z języka estońskiego: obszerny esej Ojcu Jaana Kaplinskiego (Pogranicze 2016), książki dla dzieci Księżniczki nieco zakręcone i Historie trochę szalone Piret Raud (Finebooks 2015), Wiersze wybrane Jüriego Talveta („Wiersze w metrze”, edycja 2010) oraz opowiadania: Ogień i woda Kristiiny Ehin („Bluszcz” 2010), Ogród miłości inżyniera Pawła i Pewnego pięknego marcowego poranka Mehisa Heinsaara („Rita Baum” 2007). Jest również autorką artykułów o literaturze estońskiej: Spotkanie z Jaanem. O estońskim pisarzu Jaanie Kaplinskim, jednym z kandydatów tegorocznej Nagrody Nobla (2016), Więc i sam dla siebie jestem obcy? Polska w oczach estońskiego pisarza Jaana Kaplinskiego (2008), Estońskie wędrówki z książką w lewej ręce (2003), Siedem narodzin Toomasa Nipernaadiego (2003), Prasa literacka w Estonii (2003)
Materiał pochodzi ze strony "wiersze w mieście"

III
Dorota Nowak
"Urosną jej pazury urosną jej kopyta i kły
swojego brzucha będzie broniła kolczugą
swoich pleców – kolcami (...)”
~ Braha Rosenfeld

ziemia obiecana
zanim urosną jej kopyta i pazury
zanim jej brzuch obrośnie kolcami
napisze poemat – nie o tobie i o mnie
ani przelewającym się mleku
czy mężczyźnie upadającym
na kolana twardym gruncie wodzie
do której weszła dwa razy
nie napisze o śmierci i rozkładzie
odchodzeniu braniu i dawaniu na oślep
o liniach wysokiego napięcia drutach
czy węzłach gordyjskich

napisze poemat o dziewczynie
*
Obraz może zawierać: 1 osoba, siedzi i w budynku
Dorota Nowak, autorka trzech tomów poetyckich: „na dwa” (Fundacja Literatury im. Henryka Berezy, 2014) oraz dostępne w wersji elektronicznej na stronach Magicznego Krakowa „opium” (Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu, 2015) i„antidotum” (tom XIV serii Poezja/Na Krechę, 2017). Projekt jej książki o roboczym tytule „zarzewie” otrzymał Pierwszą Nagrodę Grant Prix w II Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim „O Złotą Pszczołę” 2019 i zostanie wydany jesienią tego roku.

IV
Kateřina Rudčenková ‒ Biała osłona
Potrafię cały dzień przeczekać i w ogóle nie wyjść na zewnątrz.
Potrafię cały dzień myśleć o zgubionych rzeczach
i do nikogo nie otworzyć ust.

Wieczorem zaczął padać śnieg
i nocą całe podwórko było przykryte i z samochodami.
Dopiero kilka godzin później pojawiły się w śniegu
ślady, po tym jak przebrzmiały głosy.
Rano dalej padał śnieg lecz wyszło słońce,
za chwilę woda stukała w parapety.
I mój lęk, że gdybym była chora
lub umarła, nikt nie podejdzie do łóżka.
Ponieważ świadomie wszystkich odpędziłam,
żeby już więcej nikogo nie stracić.

Przełożył Franciszek Nastulczyk
*
Obraz może zawierać: 1 osoba, zbliżenie
Katerina Rudčenková (ur.1976) - czeska autorka poezji, prozy i sztuk teatralnych. Wydała trzy tomiki poetyckie, tom opowiadań oraz sztukę teatralną.
Franciszek Nastulczyk urodził się 22.08.1957 r. w Bystrzycy nad Olzą (Republika Czeska). Absolwent UJ w Krakowie. Mieszka w Bielsku-Białej, pracuje jako nauczyciel. Poeta, tłumacz poezji czeskiej i słowackiej. Członek zespołu redakcyjnego kwartalnika literacko-artystycznego "Pobocza". Wydał kilka zbiorów poezji.
źródło: Kwartalnik Pobocza

V
Ewa Frączek – będą cię lżyć i obrażać. psychoza trzynaście
cesarz dawno się ubrał, a ci wciąż
się drą. kozioł ofiarny ze stanowiskiem
nie wzbudza współczucia. ho, ho, udaje
tylko pewnie, że zrozumiał błąd. całkiem to
zrozumiałe, że za koronę należy przeprosić:
wiem, odkąd pracuję w szkole.

może się więc nie wyróżniaj, mimo wszystko.
masz zbyt okrągłe policzki i oceny z brzuszkiem
rzęsy trochę jak pedał. tak, usłysz to od razu.
jeszcze podziękujesz: moje życie też zmieniło się nagle,
w szatni. trwalej niż po lekturze janka muzykanta
demaskacji mikołaja, oszustwa niepokalanego
poczęcia. tamtych było trzech, byli z ce.
a on był z be, wina oznaczona bezlitosną literką.

oddanie moczu na klęczącego nie było jeszcze
najgorsze, a i tak do dziś nie mogę słuchać
słowa przestańcie w wydaniu męskim.
bo ja to nie, nie. byłam tak mała
że mijały mnie nawet krasnoludki, nie zasłużyłam
nawet na co się gapisz. apogeum niewidzialności.

dopiero później, w pokucie za milczenie
za niewołanie woźnej dyrektora prezydenta
za nieznajomość poradnika jak zajebać trzem starszym
gdy ma się siedem lat złożyłam podanie i teraz znowu
mam szatnię. mam dzieci-cesarzy
dzieci-zabójców dzieci-co-się-gapisz
dzieci-obsikane. na wszelki wypadek
nienawidzę wszystkich.


// utwór pochodzi z antologii „Strefa wolna. Wiersze przeciwko nienawiści i homofobii”, Warszawa 2019

*
Ewa Frączek, właś. Ewa Frączek-Biłat – eseistka, która pisze wiersze i ma problem z określaniem siebie jako „poetka”, choć tomik, którego nie może się już doczekać, stoi w kolejce do drukarni. Z wykształcenia historyk i filozof ze słabością do nauk przyrodniczych. Wykładowca akademicki i nauczyciel, a czasem najemnik, jak to w życiu.

VI
Donia Lilly
* * *
Tej nocy kiedy umarłam było mi wszystko jedno.
Patrzyłam jak moje włosy piętrzą się
wokół łóżka.
Poczułam, że poduszki wyślizgują mi się spod głowy …
mój oddech stał się skończoną
próbą miechu.

Tej nocy kiedy umarłam nikogo nie było.
Moje oczy okrążyły pokój,
wargi zacisnęły się -
cichy protest w mroku.
Z drętwą ciekawością patrzyłam
jak mi palce drgają i
nieruchomieją.

Tej nocy kiedy umarłam przyszły szopy.
Żegnały się,
parząc się na połaciowym oknie -
te zamaskowane rabusie hałasowały
tak że nie da się opisać.

Nie mogę ich opisać, bo umarłam,
i nie było nikogo żeby usłyszeć ich
morderczą pieśń godową.

Przełożyła Krystyna Lenkowska
*
Obraz może zawierać: 1 osoba, uśmiecha się, zbliżenie
Donia Lilly – artystka wizualna, poetka, pieśniarka; mieszka na wyspie Kauai na Hawajach. Od 2015 roku jest upośledzona na tle zespołu chronicznego zmęczenia. Obecnie w ramach projektu Linus i Pine Ridge Reservation sprzedaje i tworzy prace szydełkowe, ponieważ tylko to może robić w pozycji leżącej.
Przed chorobą zorganizowała pierwsze w historii Kauai - Open Studio Tours, znane jako Kauai Art Tour, które było wielkim sukcesem. Donia pisała artykuły podróżnicze i artystyczne, a także profile artystów, aktorów, tancerzy itp. Uczyła dzieci, młodzież i dorosłych wszystkich grup wiekowych. Uwielbia tworzyć i promować twórczą myśl i ekspresję we wszystkich dyscyplinach – nauce, sztuce, pisaniu.

/Po raz pierwszy w Polsce wiersz został opublikowany we Frazie nr 1 - 2 (79 - 80) w 2013 roku, u nas możecie go dzisiaj przeczytać dzięki uprzejmości tłumaczki/

VII
Hanna Dikta ‒ Ten wiek
w czterdziestym drugim roku życia
moja babka przeżyła tragedię
może z tego powodu tak bardzo boję się
kolejnych urodzin

w czterdziestym drugim roku życia mojej matki
miałam dziesięć lat
i nie wiadomo dlaczego
właśnie taką pamiętam ją najlepiej

w białych klapkach i podomce w kwiaty
niesie do ogrodu kawę
którą za moment poczęstuje sąsiadkę

taka była
każdą chwilę potrafiła
zmienić w święto

czterdziestoletnią babkę znam wyłącznie
ze zniszczonej fotografii
wygląda zaskakująco młodo
z wysoko odsłoniętym czołem
wełnianą chustą na ramionach
i oczami wpatrującymi się z niedowierzaniem
w martwą twarz syna

*
Obraz może zawierać: 1 osoba, zbliżenie
Hanna Dikta – poetka i prozaiczka. Autorka m.in. tomu Cienie (Fundacja Duży Format, 2019). Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Śląskim, a także studium podyplomowe z historii na Uniwersytecie Opolskim. Laureatka kilkudziesięciu konkursów literackich.

Komentarze