Augustyniak, Lipska, Kamieńska, Sówka, Wenhryniuk, Drożdż, Behn

 I

Anna Augustyniak

o fabrykach

Nie wierzę, że chodzi jedynie o pieniądze,

że ludziom chodzi tylko o pieniądze.

Trzeba mieć upodobanie w cierpieniu

i chęć bycia obok

boleści w tak wielkim mrowiu istnień.

To jak demonstracja dla nieba.

Panie Boże, spójrz na ziemskie męczeństwo

tych zwierząt, fantom bytu,

żywe w nieżywe się przemieniające

i na rodzące się z tego życie.

Proszę państwa, gdzie najtaniej?

Yorki po ile chodzą? Czy rasowy?

Musi być rasowy, innego nie chcemy.

Koniecznie stalowo-złoty. Jest? Akurat taki?

Rany, okazja jak z dyskontu.

I całkiem rasowy będzie jak urośnie?

Oczywiście. Piesek po ojcu z medalami.

Sunia rodowodowa. Do sprzedania wszystkie małe.

Za pół ceny. Chcemy, żeby w dobre ręce poszły,

jedynie dlatego.

Fabryki psów pracują pełną parą.

Producenci życia,

produkują szczenięta najmodniejszych ras.

Yorki wychodzą z mody?

Producenci przerzucają się na shar peiki.

Zwykłe – te od prawdziwych hodowców –

nie schodzą poniżej 3,5 tys. Dużo taniej nie da się wyhodować.

Panie, pieprzą, da się taniej. U nas pan kupisz nawet i za 900 zł.

Też rasowiec. Po cóż masz pan przyjeżdżać!

Jutro rano? W połowie drogi?

Gotóweczka i shar peiek przechodzi z rąk do rąk.

Jest popyt, trzeba rozmnażać.

Człowiek jest mądry, wie co i jak.

Choć czasem policja się wtrąci

i w gazetach albo telewizji przez parę dni

pokazują umazane gównem

żywe i dogorywające psy

siedzące na truchłach i jedzące truchła.

(Człowiek jest mądry, wie co i jak.

Jeśli go nakryją, zapłaci grzywnę,

może nie znajdą wszystkich szczeniąt.

Zresztą fabrykę psów da się odtworzyć

w tym czy innym miejscu,

w tej czy innej miejscowości).

Panie Boże, który wiesz co i jak,

spójrz na suki z bliznami od cesarskich cięć,

z brzuchami rozdętymi

i napęczniałymi sutkami,

które ciągną się za nimi po ziemi.

Panie Boże, niech ktoś spojrzy

i zobaczy drogę krzyżową psich matek,

zaglądających dzień po dniu

w głąb śmierci,

niech ktoś zajrzy im w oczy.

*

ANNA AUGUSTYNIAK, dziennikarka, filolożka, realizatorka reportaży dla radia i telewizji, autorka dwóch biografii Hrabia, literat, dandys. Rzecz o Antonim Sobańskim i Irena Tuwim. Nie umarłam z miłości (nominacja do nagrody Złoty Ekslibris 2017), książki prozatorskiej Kochałam, kiedy odeszła (nominacja do Nagrody Literackiej Gryfia 2014) i trzech książek poetyckich: Bez ciebie (III nagroda Złoty Środek Poezji 2015 za poetycki debiut książkowy roku), dzięki bogu (nominacja do Nagrody Literackiej Warszawy 2018 i nominacja do Nagrody Poetyckiej Orfeusz 2018) i wydanej w 2020 Między nami zwierzętami. Tłumaczona na serbski, rumuński, ukraiński, francuski, angielski, turecki, białoruski, rosyjski, niemiecki, słoweński, angielski, hebrajski, azerski, ormiański, arabski i włoski.

II

Ewa Lipska

Podczas świąt można wreszcie

wyłączyć telefon.

Jeżeli urodzi się Bóg

zapuka sąsiadka.

Oglądam Casablankę

z takim samym jak zawsze

apetytem na dygresję.

Zabawiam się samotnością.

Do tego gorące mleko z miodem.

Mój szósty palec u ręki

wystukuje litery.

Nie napiszę nic więcej.

Dalszy ciąg wieczoru

jest nietykalny.

*

Ewa Lipska (1945) – poetka, felietonistka, redaktor, autorka tekstów piosenek, członek założyciel Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Autorka ponad trzydziestu tomików poezji, tłumaczona na czterdzieści języków. Wielokrotnie nagradzana za swoją twórczość.

III

Anna Kamieńska

Betlejem mojej matki

Tam płynę falą łez,

Gdzie wśród obłoków rdzawych

Pali się gwiazda śmieszna

Z kartonu wystrzygana.

Gdzie pod słomianym zmierzchem

Kłapie zwierzęca paszcza,

Jodła nagie dzieciątko

W pękach igieł kołysze.

Tam – wszystko tak, jak trzeba:

Siano, wół i osieł,

I lodowaty blask,

W którym śpi tajemnica,

Szronu kłująca garść,

Niebo z opłatka.

To tam, przy betlejemskich cudach

Wzburzona, zagniewana

Czeka na mnie od lat

Matka.

*

Anna Kamieńska – polska poetka, pisarka, tłumaczka i krytyczka literacka; autorka książek dla dzieci i młodzieży. Przekładała m.in. z rosyjskiego, bułgarskiego, białoruskiego, słowackiego, serbsko-chorwackiego, łacińskiego oraz hebrajskiego. W jej dorobku znajduje się blisko 100 książek.

IV

Karolina Sówka

Święta w hipermarkecie

Święta już w drodze.

Głośniki znowu wmawiają mi, że

wszystkim czego potrzebuję jest miłość.

Nie, dziękuję, ja po tequilę.

*

Karolina Sówka – 28 lat. Urodzona w Warszawie. Zawodowo księguje. Hobbystycznie maluje. Jest minimalistką.

źródło: Helikopter OPT

V

Chrystia Wenhryniuk

000 196

kiedy wsłuchujesz się w oddech

wydaje ci się

że pośród powietrza są jeszcze jedne usta

a pośród kołdry ręce

kalendarze biegną do tyłu

wcinają się w pierwsze mrozy

i rozbijają się na nieskończone dotknięcia

dni przełamują się w siebie

i zatrzymuje się końcowe odliczanie

i zatrzymuje się serce

płaczą ikony i freski

bruk zwisa nad miastem

zatrzymując deszcz i powódź

pod latarniami goją się rany owadów

i roztapiają się włosy ulic

kiedy pamięć pokroją na slajdy

kiedy korzeń wrośnie w nasiono

kiedy życie dłoni zostanie

tylko śladem na zapoconym szkle

na twoje ramiona położy się wieczorna mgła

i pierwiosnki rodzić będzie nie ziemia

tylko kobieta własnym łonem

poczujesz jak ptaki wybierają na ciepłe kraje

te ojczyste

jak głodne oczy odmawiają jedzenia

jak sny kończą się snami

i położy się ból jak korale na dno morza

i wargi przeplatać będą ręce

a ręce przeplatać będą wargi

nie zauważysz jak narybek modli się w piaskowniach

bo zasypie was w wiecznej klepsydrze

serca samego Boga

i wszystko w porządku powiesz mu z pełnymi ustami piasku i szczęścia

tylko piasku i szczęścia

tylko szczęścia

i…

Przełożyła Aneta Kamińska

#środyzAnetąKamińską

*

ChrystiaWenhryniuk (1987) – ukraińska poetka, prozaiczka i malarka. Mieszka w Czerniowcach i Sofii. Autorka zbiorów opowiadań: „Katarsys” (2005), „HołyjNarKOTYK” (2006) i „Narodżuwatysia i pomyratywzutymy” (2018), powieści „Chutir Ameryka” (2013), tomików poetyckich: „Boh u stini” (2008) oraz „Dowhi oczy / Długie oczy” (2013; polska wersja w przekładzie Anety Kamińskiej). Organizatorka wydarzeń literackich festiwalu MeridianCzernowitz oraz wieczorów literackich w Literatur Cafe. Współzałożycielka wydawnictwa dla dzieci „Czarne Owce”. Założycielka studia MonmARTr, w którym prowadzi kursy malowania. W Polsce jej wiersze i proza były drukowane w antologiach: „30 wierszy zza granicy. Młoda poezja ukraińska” (2012), „Listy z Ukrainy” (2016), w pismach: „Tygiel Kultury”, „Lampa” i „Wakat” oraz na stronach: ArtPapier i Babiniec Literacki (w przekładzie Anety Kamińskiej). W roku akademickim 2010/2011 przebywała w Krakowie na stypendium polskiego rządu dla młodych naukowców.

VI

Anna Drożdż

***

Sama siedzisz w kucki pośrodku nocy

na obojętnym łóżku

Księżyc miasto przemierza ospale

Ty masz mokre dłonie

Zachmurzone oczy

A gdzie to jest napisane

że ma być dobrze

gdzie to jest

Ty

niepoprawnie

z uporem

wszystkie czasy przeszłe jeden przyszły

odmieniasz

i zaimki

Pustym wzrokiem przemierzasz

koleje

A gdzie to jest napisane

że ma być dobrze

no

gdzie to jest

Czwartek zwinął się w kłębek

zmrużył jedno oko

noc myślami kołysze

ty

jak lalka oparta o ścianę

A gdzie to jest napisane

że ma być dobrze

A gdzie to jest napisane

że ma być dobrze

A gdzie to jest napisane

1983

*

Anna Drożdż (1962-1995) studiowała anglistykę na UJ w Krakowie. W latach 1989 - 1992 pracowała jako nauczycielka j. angielskiego w prywatnej szkole Gama Bell w Krakowie. W 1993 roku przyjechała do Brukseli. Została zatrudniona w Biurze Koordynacyjnym NSZZ "Solidarność" za Granicą w charakterze tłumacza. Pozostawiła po sobie jeden zbiór wierszy "Życie mnie gryzie", napisany już w czasie nieuleczalnej choroby, który został wydany przy pomocy Państwa Marii i Henryka Jagiełłów, Dziś przypada 26 rocznica jej śmierci.

VII

APHRA BEHN (1640-1689):

Pieśń o kochaniu dwóch jednako

(Song on her Loving Two Equally)

Jaka jest mojej miłości siła

Równo pomiędzy dwóch rozdzielona?

Wpierw Aleksisa w Sercu nosiłam,

Później dostrzegłam także Damona,

Lecz bez Pomocy tegoż Damona,

Aleksis by do siebie mnie nie przekonał.

Gdy mój Aleksis koło mnie siada,

To za Damonem wzdycham i płaczę,

Gdy Aleksisa widzieć bym rada,

Za nic Damona mam, nie inaczej,

Gdy zaś los przy mnie postawi obu,

Do obu wzdycham – nie ma na to sposobu!

Złoty Kupido, ratuj mnie, biedną,

Ulecz Gorączkę mojego ciała,

Ze Strzał swych z serca wyciągnij jedną,

Lecz która, boże, będzie to Strzała?

Damona – próżne moje nadzieje,

Jeśli zaś Aleksisa – to oszaleję!

Przełożył Maciej Froński

*

Aphra Behn (ur. 10 lipca 1640 w Wye, zm. 16 kwietnia 1689) – angielska pisarka, poetka i autorka dramatyczna.

Używała nazwiska męża, który najprawdopodobniej był holenderskim kupcem. Po jego śmierci znalazła się w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Wykonywała nawet misje wywiadowcze dla króla Karola II, który jednak nie był skłonny do wypłacenia jej obiecanego wynagrodzenia. W roku 1668 Aphra Behn znalazła się w więzieniu za długi. Okoliczności jej zwolnienia nie są jasne. Pewne jest jednak, ze pisarka postanowiła nie być już odtąd od nikogo zależna. Oddała się pracy literackiej, a w szczególności pisaniu dla londyńskiej sceny. Po reaktywacji teatrów, zamkniętych za rządów purytanów, przedstawienia były jedną z najpopularniejszych rozrywek, a dostarczanie tekstów okazało się dochodowym zajęciem. Twórczość dramatopisarska zapewniła autorce bezpieczeństwo finansowe i pozwoliła jej żyć z literatury.

Była jedną z pierwszych powszechnie znanych wysoko cenionych i wpływowych angielskich literatek. Tworzyła w epoce restauracji monarchii, czyli początkowej fazie oświecenia, bezpośrednio po wojnie domowej.

Fot. Źródło Wikipedia

Tyszecka, Poprawiak, GORE-BOOTH, Nadworna, Szuwałowa, Grygorczyk, Kora

 I

Magdalena Tyszecka

ostatnio przyśniło mi się że obwiązuję sobie nadgarstki

grubym rzemieniem z czarnej skóry

podnoszę w górę w przegranym geście

macham tą flagą zwyciężonych przed jakimś gościem

i go wabię na niewolę

oto jest pieśń ukorzonej głowy

oto jest klucz do słabości wręczany bez żądania

moje pogardzone serce śpiewało między nimi nie biję

pomiędzy nimi zamieram

jeśli kogoś kocham jestem uświęcone Jeśli siebie kocham nie kocham

nie wiem skąd to mam ale swój widok znosiłam jedynie przez cudze oczy

nie wiem skąd mi się to wzięło jakaś znaczy czyjaś treść znaczy o kimś

żywe musi boleć

wydawało mi się że to jest piękne

tak siebie nie chcieć że od siebie uciec

tak siebie nie chcieć że rozłożyć ręce i czekać aż mnie inni rozbiorą

a ja ich przeproszę że nie jestem z cukrem tylko gorzka gorzka

jeśli ich przekonam żeby mnie kochali dostatecznie mocno

to się od nich nauczę tej tajemnej sztuczki

a ich ręce mnie obronią i się już więcej nie będę krzywdzić

dogońcie mnie w czas rozliczeń niech się wreszcie okaże

nie uprawiałam miłości uprawiałam lichwę

żeby móc się komuś oddać trzeba siebie posiadać

a ja się niewoliłam na kredyt

*

Magdalena Tyszecka (ur. 1995), slamerka. Studentka psychologii z Krakowa, wielbicielka starych drzew. Zwyciężczyni III Ogólnopolskich Mistrzostw Slamu Poetyckiego w Poznaniu oraz 14 i 16 edycji Spoke’n Word Festival w Warszawie.

Fot. Łukasz Żmijewski

II

Ewa Poprawiak

fotel

To było jej marzenie.

Zwyczajne przecież.

(takie jakie miewają małe dziewczynki)

Rattanowy koniecznie jasny

wdzięcznie wygięty

poduchy w szkocką kratę.

(widziała kiedyś na filmie)

Tak bardzo chciała doświadczyć tej przyjemności.

Jakoś

tak po dziewiątych urodzinach

wujek ten najbliższy

(powiadali że ze strony mamusi)

wziął ją na kolana na fotel.

I bujał bujał bujał

Aż skończył

(tam gdzie mama nie pozwala się dotykać)

Marzenia się spełniają.

Nigdy później

nie chciała fotela na biegunach

ani spódniczek w szkocką kratę.

*

Ewa Poprawiak – poznanianka z urodzenia, niedawno porzuciła miejski gwar na rzecz

zdecydowanie spokojniejszego domu pod lasem. Wiersze i drobną prozę pisze od paru lat,

publikuje tu i ówdzie, laureatka kilku konkursów, póki co tylko ogólnopolskich. Pasjonatka

miejsc opuszczonych, wędrówek górskich i tych brzegiem morza oraz… aniołów w każdej

postaci.

#konkursowasobota

#piątykonkursbabińca

III

EVA GORE-BOOTH (1870-1926)

Antysufrażystka

(The Anti-Suffragist)

Księżniczka więdła raz w prastarej wieży;

W mosiężnej klatce ani ją poranka

Nie witał promień, ni pieścił wiatr świeży;

Żyła jak we śnie przy świetle kaganka.

Wolność jej dano na starość i oto

Padł promień słońca na jej siwe włosy –

Za późno, aby srebro zmienić w złoto.

”Ach, jak mnie razi światło!” – rzekła. – “Dosyć!”.

Przełożył Maciej Froński

*

Eva Selina Laura Gore-Booth (22 maja 1870 – 30 czerwca 1926) była irlandzką poetką i dramaturgiem, a także zaangażowaną sufrażystką , społecznikiem i działaczką związkową.

IV

Marta Nadworna

kuchenny archipelag wysp milczących

widzę

dwie wyspy jednego archipelagu

rozdzielone zimnym

spokojnym oceanem

po którym dryfują białe statki

z mięsem i ziemniakami

tubylcy się nie komunikują

po ostatniej cichej wojnie

spuścili

zasłony milczenia

*

Marta Nadworna – urodziła się w 1984. Z wykształcenia jest historykiem i pedagogiem. Pracuje jako nauczycielka. Pierwsze teksty pisała już w szkole podstawowej. Właśnie wydała autorski tomik wierszy pt. ,,To, co ulotne,,. Jej wiersze można było dotychczas przeczytać również w kilku pismach literackich, min. w Akancie, Gazecie Kulturalnej, czy najnowszym numerze Bezkresu, ale także w kilku antologiach.

V

Iryna Szuwałowa

***

im więcej życia upływa

tym więcej na nas

zostaje podrapań blizn maleńkich wyszczerbień

jak na ulubionych przedmiotach które z czasem

świadectwa naszej miłości noszą tak samo wyraźnie

jak my nosimy świadectwa miłości czasu

na naszych ciałach twarzach na naszych wielkich sercach

które wdzięcznie trzepoczą łomoczą biją szybciej

kiedy ciepła ręka czasu głaszcze nas czule

przekłada troskliwie z miejsca na miejsce w wielkiej

skrzyni życia w której leżymy tak ciasno

że dotykamy się nawzajem szorstkimi bokami

– nieznośnie bliscy

a mimo to niebo nad nami wszystkimi jest jednakowo dalekie

albo nie na pewno czas jednak wygładza nas

jakby ocean szlifował małe kamyczki

w swoim niespokojnym wnętrzu tam

one ciągle się poruszają cały czas zderzają czołami

ale potem niezmiennie wychodzą

gładziutkie i błyszczące

nieświadome jak niemowlęta

na tamten

drugi brzeg

Przetłumaczyła Aneta Kamińska

#środyzAnetąKamińską

*

Iryna Szuwałowa (1986) – ukraińska poetka i tłumaczka. Absolwentka Wydziału Filozofii Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Tarasa Szewczenki oraz Kijowskiego Instytutu Tłumaczy. Jako stypendystka programu Fulbrighta uzyskała stopień magistra z literaturoznawstwa porównawczego w USA. W 2016 roku rozpoczęła studia doktoranckie na uniwersytecie w Cambridge. Autorka książek poetyckich: „Ran” (2011), „Os” (2014), „Az” (2014) oraz „kamińsadlis” (2020). Laureatka licznych nagród za twórczość poetycką i translatorską.

VI

Paulina Grygorczyk

Spokojnej jesieni

Uprawiam jesieniarstwo. Od zawsze. To podobne do rezonerstwa.

Nie każdy może uprawiać jesieniarstwo.

Trzeba przejść kilka trudnych depresji i dopiero potem być może się zakwalifikujesz.

Mnie profesor nie przyjął. Żaden. Naprawdę.

Bo sama otworzyłam ten wydział.

A potem otworzył się dzie

ka nat.

Dziękanat.

Dziękowano mi.

Dlatego - jeszcze raz.

Dziękuję, dziękuję. <próżny ukłon błazna>

*

Paulina Grygorczyk, urodzona 23 września 1992 w Koszalinie. Absolwentka Liceum Plastycznego im. W. Hasiora. Miłośnik szeroko pojętej sztuki. Od fotografii i intermediów po poezję. Siedzi w sztuce i poezji insta, pisze bloga od 13 roku życia. Popularyzator sztuki konceptualnej. Studiowała przez jakiś czas edukację artystyczną i od tego czasu jest obserwatorem wielkopolskiego środowiska artystycznego. W Internecie działa pod paeudonimem Moirrey Malane.

VII

Kora

Zdrada

Zdrada, zdrada

Podstępne zimne oczy gada

Zdrada, zdrada

Czai się snuje wślizguje wkrada

Wpisano zdradę w pocałunek

W czułe spojrzenia, w szlachetny trunek

Przypływa w nocy, jak zimna woda

Dla zdrady żadnej chwili nie szkoda

Zdrada, zdrada, zdrada

Podstępne zimne oczy gada

Zdrada, zdrada, zdrada

Jesteśmy sami, zupełnie sami

Zdradzone żony, mężowie dzieci

Zdradzone wszystkie ideały

Białe jest czarne, czarne jest białe

Pionowo równo sztywno bez łez

En face I profil, baczność I spocznij

Wszystko dokładnie już ułożone

Dłonie przy udach, przy udach dłonie

Zdrada, zdrada, zdrada

Podstępne zimne oczy gada

Zdrada, zdrada, zdrada

Nie wiem już nawet, kto kogo zdradza

Czy zdradzam ja, czy ktoś mnie zdradza

Niepewność straszna zatruwa mi życie

Byle nie widzieć, byle nie słyszeć

Wpisano zdradę w pocałunek

W czułe spojrzenia, w szlachetny trunek

Przypływa w nocy, jak zimna woda

Dla zdrady żadnej chwili nie szkoda

Zdrada, zdrada, zdrada

Podstępne zimne oczy gada

Zdrada, zdrada, zdrada

*

Kora Olga Aleksandra Sipowicz wcześniej Jackowska (1951-2018) - wokalistka nazywana pierwszą damą polskiego rocka, poetka, malarka, artystka, wielka osobowość sceniczna. Zawsze wypowiadała się bardzo otwarcie o swojej ogromnej potrzebie wolności, podkreślała, że teksty piosenek "Nocny patrol”, "Kreon” i "Zdrada” to typowe utwory stanu wojennego i że po nagraniach w Teatrze Stu, nocny patrol Milicji Obywatelskiej odwoził ją do domu.

#rocznicawprowadzeniastanuwojennego

#stanwojennywpolsce