Parvaz, Mędrzak-Sikora, Siesicka, Rzemieniecka, Tereszkiewicz, Groth, Rudowicz

 I

Nasrin Parvaz

NAJEŹDŹCZYNI

Jej drobna, śliczna twarz obramowana czarnymi włosami

lśni niczym szlachetny kamień na brzegu

przeszklone strachem oczy są otwarte

rozchylone wargi – martwo sine.

Przejrzyste, błękitne wody Morza Śródziemnomorskiego

omywają małą najeźdźczynię.

Wiersz ukazał się w antologii "Over Land, Over Sea. Poems for Those Seeking Refuge" (Five Leaves Publications, 2015)

Przełożyła Anna Błasiak

*

Nasrin Parvaz mieszka w Wielkiej Brytanii, ale pochodzi z Iranu. W 1979 roku, gdy islamski reżim przejął tam władzę, stałą się bojowniczką o prawa obywatelskie. W 1982 roku została aresztowana, była torturowana i spędziła osiem lat w więzieniu.

Napisała kilka książek, w tym pamiętnik z więzienia, a także powieść. Pisze też wiersze oraz tłumaczy poezję na angielski. Jej przekłady ukazały się między innymi w prestiżowym brytyjskim piśmie literackim ‘Modern Poetry in Translation’. Nasrin jest też malarką, której obrazy pokazywane są na wystawach na całym świecie. Pracowała też jako terapeutka rodzinna w ramach brytyjskiej służby zdrowia. Więcej: nasrinparvaz.org.

II

Agnieszka Mędrzak-Sikora

Ona

Urobiona po łokcie,

po pachy.

Dobre miejsca do całowania.

Najcieńsza skóra, doskonałe

przewodzenie impulsów nerwowych.

To łagodzi zszargane neurony,

koi.

Umęczona od kostek

po kolana.

Obolałe zakątki czekają

na twoje usta.

Wędruj i wydeptuj ścieżki.

Bądź lepszy niż chmiel i melisa

w zbyt dużej dawce.

*

Agnieszka Mędrzak-Sikora (wcześniej Agnieszka Marek).

Rocznik 1977.

Żona, mama, nauczycielka języka polskiego, bibliotekarka, poetka.

Laureatka ogólnopolskich konkursów poetyckich.

#szóstykonkusbabińca

#konkursowasobota

III

Krystyna Siesicka

Zapałka na zakręcie

*

Człowiek to rzeczownik, a rzeczownikiem rządzą przypadki.

*

Można tęsknic za kimś, będąc o dwa kroki.

*

Ile wielkich spraw w życiu człowieka zależy od maleńkich, niedostrzegalnych nieomal decyzji.

*

Chyba nigdy nie jest za późno i na nic nie jest za późno, kiedy w grę wchodzi człowiek. Nawet tego, który odszedł, można dogonić, nie dopędza się tylko pociągów!

*

Cóż warta jest miłość, jeżeli ktoś może odrzucić ją od siebie jak niepotrzebny śmieć?

*

W ciszy człowiek dokładniej chwyta wszystkie warianty własnych rozterek i niepokojów. Trudniej mu podjąć decyzję i to, co uważał już za rozstrzygnięte, znowu zaczyna rozmieniać na drobne.

*

Potem i tak mijaliśmy się co dzień, chociaż pozornie szliśmy obok siebie. Czy to w ogóle była miłość? Chyba tak. Chyba w żadnym innym uczuciu ludzie nie mijają się tak często jak w tym. W gęstwinie słów, gestów, spojrzeń najtrudniej odnaleźć te, które są potrzebne...

*

Krystyna Siesicka-Waśniewskaz d. Dubrowska (1928-2015) – pisarka, autorka bardzo poczytnych książek dla młodzieży, scenarzystka. W roku 2000 – otrzymała Medal Polskiej Sekcji Międzynarodowej Rady do Spraw Książki dla Młodych (IBBY) za całokształt twórczości. Miała pięcioro dzieci i mawiała, że najpierw jest matką, a dopiero później pisarką.

#piątekzprozą

#literackipiątekwbabińcu

#piszącekobiety

IV

Ewa Rzemieniecka

Tańczące Eurydyki

W kawiarence na rogu

Każdej nocy jest koncert

Zatrzymajcie się w progu

Eurydyki tańczące

Zanim świt pierwszy promień

Rzuci smugą na ściany

Niech was tulą w ramionach

Orfeusze pijani

Płyną gwiazdy jak stulecia

Noc kotary mgły rozwiesza

Na tańczące Eurydyki

Koronkowy rzuca szal

Rzeka śpiewa pod mostami

Tańczy krzywy cień latarni

O rozwarte drzwi kawiarni

Grzbiet ociera czarny kot

Kto ma takie dziwne oczy

Eurydyka Eurydyka

Kto ma takie dziwne usta

Eurydyka Eurydyka

Już niedługo na widnokrąg

Świt różowy spełznie wolno

Mgły rozwieją się jak przędza

Zbledną światła pryśnie czar

Wiatr się zerwał w zaułkach

Trąca drzewa jak struny

Czy to śpiewa Orfeo

Czy to drzewa tak szumią

Na wystawę w drogerii

Czarny kot cicho wraca

Zanim kogut zapieje

Musi wtopić się w zapach

Rzeka szemrze pod mostami

Znikł już szary cień latarni

Wchodzą ludzie do kawiarni

Na ulicy zwykły gwar

A wiatr tańczy ulicami

Wiatr kołuje jak pijany

I rozwiesza na gałęziach

Z pajęczyny tkany szal

Kto ma takie dziwne oczy

Eurydyka Eurydyka

Kto ma takie dziwne usta

Eurydyka Eurydyka

A wiatr tańczy ulicami

Wiatr kołuje jak pijany

Mgły rozwiały się jak przędza

Został tylko został tylko

czarny kot

https://www.youtube.com/watch?v=2LXQAG4CP2M

*

Ewa Rzemieniecka (ur. 1933, zm. 12 grudnia 2018) – polska dziennikarka, autorka tekstów piosenek, poetka.

Jej stryjem był kompozytor Andrzej Panufnik. W 1954, gdy Panufnik nie wrócił do Polski i poprosił o azyl polityczny w Wielkiej Brytanii, została w ramach represji wobec jego rodziny zwolniona z redakcji. W kolejnych latach pracowała jako urzędniczka w służbie zdrowia. Pisała w tym okresie wiersze, a także teksty piosenek. Jako tekściarka współpracowała między innymi z piosenkarką Wiesławą Orlewicz, dla której napisała najwięcej tekstów. We współpracy z kompozytorką Katarzyną Gärtner i poetą Aleksandrem Wojciechowskim napisała w 1962 piosenkę pt. Chat Noire (tytuł zamieniono później na Tańczące Eurydyki) wykonywaną początkowo przez Helenę Majdaniec, a spopularyzowaną następnie przez Annę German, dla której utwór stał się jednym z jej największych przebojów. Potem była wieloletnią dziennikarką Expressu Poznańskiego, gdzie prowadziła dział łączności z czytelnikami oraz kącik porad sercowych Zwierciadło Ewy.

V

Dorota Tereszkiewicz

Chyba wyłączę wszystko

Wczoraj obudziłam się o czwartej

Wcześniej oglądałam film Berlangi

i konsekwencją był sen:

Mały mężczyzna sięgający mi do kolan

miał twarz Putina i był namolny

Dostałam od niego w prezencie

sportowe buty z kamerką w środku

Mógł mnie śledzić …

A w telewizji chyba się pomylili

bo w południe rzucili

trwającą całą minutę relację z wojny

Zaczęła się od głuchej eksplozji

I zbliżającego się głosu wyjącej kobiety

Kamera szybko pokazywała opruszone białym pyłem ciała

Odsłonięte ich jasne fragmenty

ukazywały całą prawdę w kolorze czerwonym

„половина дітей!” – charczała

Kęs ciastka utkwił mi w gardle

Ale czy to prawda?

Tyle przecież fejków i niezgodności danych

Ponoć dziennikarze wojenni

to teraz nie to samo

W kamizelkach PRESS

pokazują odyseję ludzi którzy uciekają

Płyną rzeki pomocy

i wsparcia duchowego

To jest pierwsza wojna

z mediami społecznościowymi

*

Dorota Tereszkiewicz (1972), urodzona w Rzeszowie, ale mieszkająca od ponad dwudziestu lat w Hiszpanii - choć wyjechała tylko na trzy miesiące, żeby przemyśleć pewne sprawy i napisać pracę dyplomową z reżyserii teatralnej.

Za granicą pracuje jako sprzątaczka, spłacając tym samym karmę z poprzednich wcieleń za bycie leniwą, niezorganizowaną, niecierpliwą i żyjącą na cudzy koszt.

Pozwala jej to teraz docenić swoją wysoką posturę - mieć głowę w chmurach, ale nogi na ziemi.

Bibliotekarka i animatorka kultury.

Niezmordowanie mówiąca do swojej córki w języku polskim. Debiutowała w Krytyce Literackiej.

Publikowała w Odrze, Pisarzach.pl, Współczesnej Polskiej Poezji, Akancie.

Poetka.

VI

Martyna Groth

A Ty lulaj

A Ty lulaj w krwioobiegu ciepła,

unosząca się na wodach kulko

ludzka.

A Ty lulaj w łupinie brzucha się ukorzeniaj

i raduj echem matczynego serca.

A Ty lulaj,

nigdzie się nie ruszaj,

póki nie będziesz

gotowa.

A Ty lulaj i

w skupieniu czekaj,

ktoś Cię zawoła

*

Martyna Groth: doktorka nauk humanistycznych, wykładowczyni, kuratorka wystaw i programów edukacji artystycznej, założycielka Pracowni Literatury Maleńkiej. Jest autorką "Słowniczka teatru lalek. Projektów i lalek oraz inicjałów i ozdobników Adama Kiliana" (2015, 2018). Bada również relacje sztuk wizualnych, performatywnych i medialnych. Obecnie przygotowuje kolejną książkę dla dzieci i debiutancki tomik poetyckich kolaży.

VII

Teresa Rudowicz

***

nie wiem skąd ta tęsknota łączą nas tylko żurawie

i parę wspólnych kroków jestem chwilę przed

ponownym przepoczwarzeniem się a przecież ten rok to rok kończenia

początek wciąż jeszcze patrzy na mnie z drugiego brzegu

nieśmiały i niepewny może kiedyś tu przyjdzie

w to samo miejsce na tę samą łąkę odebrać należność

za to czego nie było a mogło być taka chwila zdarza się raz

potem są tylko niepopełnione grzechy niewypowiedziane słowa

i sny zbyt realne żeby się ich nie bać nie wiem co będzie

i nie wiem co zrobię kiedy ponownie się uśmiechniesz kiedy ponownie

rozpocznie się taniec

*

Aneta Kolańczyk/Teresa Rudowicz - kiedyś byłam poetką, dzisiaj tylko nią bywam albo tak mi się wydaje. Piję za dużo kawy, jem za dużo słodyczy. Fotografuję wschody słońca nad rzeką i ptaki.

Țuțuianu, Gajda Boryczko, Kucharska, Glück, Beganović, Tomaszewska, Wiktorowska-Chmielewska

 I

Floarea Țuțuianu

Sztuka uwodzenia

Ucho mnie nie słucha. Oko widzi w co wierzy.

Język się nie wypowiada. Czas jest przeciwko mnie.

Przychodzi ktoś, kartkuje mnie i odchodzi. Przychodzi

następny ktoś.

Depcze mnie nogami i czeka. Ostatni przybysz

jest także tym pierwszym, który:

Kładzie sobie palec na języku i rozpruwa mnie

nić po nici: tylko słowa wyrasowane delikatną

kostką.

Widzi na kolorowo i wszystko się rusza. Zostawmy ją,

niech nas poprowadzi.

Wydłużam ją słowami. Tylko mleko i miód

wzywa mnie spośród kartek. Chce wiedzieć jeszcze

więcej.

Wsypuję trochę trucizny. Tylko tyle aby. Ją skręcić

w słowa.

Stoję im w mózgu, na języku. Wyciągam płomienie z ust

i perły.

Samotność wydobywa się ze mnie drogą doustną.

Spada na myśli. Widzi błękit. Aby mnie

obedrzeć.

Krzyczę dyskretnie i znikam elegancko wśród wierszy.

Ucho mnie nie słucha. Oko widzi w co wierzy.

Język się nie wypowiada. Czas jest przeciwko mnie.

Z tomu Lew Marcu, Ed. Aritmos, 2000

Przełożył Enormi Stationis

*

Floarea Țuțuianu (ur. 5 sierpnia 1951 r.), absolwentka Instytutu Sztuk Plastycznych

"Nicolae Grigorescu" w Bukareszcie. Członkini Związku Pisarzy Rumuńskich oraz Związku Artystów Plastyków. Autorka 7 tomów poetyckich i ilustracji. Tłumaczona na język angielski, francuski, włoski, czeski. Wielokrotna laureatka rumuńskich i zagranicznych nagród poetyckich.

II

Aneta Gajda Boryczko

dzwon

Pani Ewo, Pani Ewo, rano wstań!

mydło szczotka pasta zimna woda

dziura w terakocie

„wziąć termin do dentysty”

zaparowane lustro

„złożyć wniosek o podniesienie alimentów”

ropa w lewym kąciku oka

„zadzwonić do mechanika akumulator pada”

przysiad pompka rowerek

… tak się zaczyna wielka przygoda

Wszystkie dzwony biją…

serce mam jak dzwon panie dzieju jak dzwon u nas to rodzinne

pradziad ponad sto roków przeżył i pięć żon

dziad wie pan dziewięćdziesiąt dziewięć wiosen

tatuś świętej pamięci to na płuca go zabrało ale serce jak dzwon

jak dzwon

Wszystkie dzwony biją…

Komu biją dzwony?

*

Aneta Gajda Boryczko (1971) – counsellorka i terapeutka Gestalt, próbująca

zachować równowagę między artystyczną a terapeutyczną stroną pisania. Pisze

głównie wiersze, bajki i teksty piosenek. Autorka książki poetyckiej „Odliczanie”

(Bramasole, 2012). Jej wiersze drukowane były w kilku antologiach i

wydawnictwach kobiecych. Cykl dla rodzin dotkniętych eurosieroctwem pojawił

się w brytyjskim „Polish Observer” i na Portalu Psychologicznym „Plasterek”.

Prowadzi warsztaty, w których łączy kreatywną i terapeutyczną funkcję pisania.

#szóstykonkursbabińca

#konkursowasobota

III

Marta Kucharska

Tarnina

Podniosła głowę. Słońce nie odpuszczało i szczęśliwie było na tyle wysoko, że dojście do domu przed mrokiem było znów realne. Nie to co w leśnych ciemnościach, zacienieniu, mroku. Teraz mogła już zwolnić. Jak i dojrzeć, że z kępy splątanych tarnin i wierzb wyzierała na kiju chorągiew. Chorągiew? No, chorągiew. Niby polska, ale ścięta w trójkąt. Taki podłużny, o węższej podstawie, równoramienny. Szew łączący dwa kolory biegł równolegle do łąki. Zwolniła znowu, nie wiedząc co ją czeka. Przeszła na drugą stronę krzaków. Ktoś tu mieszkał? Otworzył się świat jak z dziecięcej książeczki.

Na lewo stał srebrny blaszak. Na prawo drewniana ława, dwie ławki, na stole szklanki, kieliszki, odwrócone do góry dnem. Z blaszaka do akacji sznurki z żabkami, do rozwieszania prania. Za blaszakiem przejście. Chyba oficjalna brama, z dwóch uschniętych drzew i położonej w poprzek deski. Do pnia przytwierdzony był dzwonek, niewielkie światełko, kamera? Rozejrzała się wokół, nikogo. W donicach z opon wyrastały kwiaty. Irysy, fuksje, piwonie. Za blaszakiem w równych grządkach mieniły się truskawki. Czyli, że ktoś tu mieszkał? A kawałeczek dalej zielona przyczepa, taka, co to się jeździło na wakacje, na kemping. Od lat nieprodukowany model, co to najłatwiej znajdowało się na ogródkach działkowych. W niewielkich okienkach firanki, przed wejściem drewniany podest, nad nim rozwieszone lampki. Baza, jak się patrzy, za przyczepą skrzynka butelek. A naprzeciw strumień, zejście do strumienia schowane w zaroślach, skąd wydobywał się plusk, skąd z systemu rur wytryskiwała woda, jak w japońskim ogrodzie, jak z rzygacza, i wychylał się fragment krytej emalią wanny, w zakolu strumyka.

- Aaaaaaaa!!!! – krzyk jaki wydobył się z płuc Antoniny, samą ją przestraszył. Co tam bukiet wiązówki, co garnuszek jagód, co miała pod ręką, upuściła, by chwilę później biec ile sił w nogach, przez mostek chwiejny, drewniany, leśną ścieżką, przez pola. Przez pędy jeżyn, co rzucały na ścieżkę, twory podobne padalcom. Przez pokrzywy, po zbożu, w którym gnieździły pająki. Po drodze nierównej, w cieniu krzywych wierzb. Dobiegła do granicy wioski, od strony, gdzie stały ule, zwolniła nieco zdyszana. Serce waliło, jak oszalałe, gdy niepewnie rozglądała się, czy od strony lasu nikt nie nadbiega... A miałby kto gonić. Bo cielsko miał wielkie, zwaliste, a co najgorsze – obnażone. Mniejsza o tasak, który zaciskał w żylastej dłoni, mniejsza o dzikie ślepia, rzucające złowrogie spojrzenie spod mokrej, skręconej grzywy. Nawet wysunięta szczęka, porosła szczeciną, nie były tak straszne jak to, co ujrzała pomiędzy udami, w zarosłej puszczy. Zboczeniec, morderca? A może jedno i drugie? Zna go? Po przyrodzeniu nie pozna, a twarz widziała tylko przez chwilę, całą skudloną, zarosłą. Do kogoś podobną, ale kogo? Mietlicy spyta, Mietlica odpowie, co tam za zboczeniec w lesie mieszka. Do lasu już chyba nie pójdzie, przynajmniej nie tam. A jeżeli leśny bachus zapuszczał się gdzieś dalej? Chadzał, gdzie uroczysko albo krater wulkanu? Bo z takim nożem to na pewno nie na grzyby. Ani z takim przyrodzeniem, chyba, że zoofil.

- Przepraszam.

Że co? Ktoś coś mówił? Odwróciła się na pięcie. Stał tyle, że w przebraniu. I bez tasaka, dla niepoznaki. Że niby taki baran potulny, w spodniach z szelkami i koszuli w kratę. W zaciśniętej pieści przyduszał bukiet wiązówki. Kozia broda z kropidłem. W drugiej słoik jagód.

- Aaaaa! – jak stopy chcą, to niosą. Tyle, że nie zawsze we właściwą stronę. Że pojawił się od strony wioski, tam gdzie polna droga rozszerzała się pod jabłonią, to ruszyła w drugą. Nie bacząc, że w stronę uli. Przez łubin, przez koniczynę, w stronę żółtych i niebieskich domków, które od lat tam stały, wiec już nieco krzywo, ich płaskie dachy przytrzymywały kamienie. Schowała się za jednym, takim wyższym, na końcu. Wyściubiła nieco nos, by sprawdzić, czy ją goni. Nikogo, cicho. Cicho, dopóki kilka pszczół nie stwierdziło, że ją zapyli.

- Aaaaa!!!

Teraz musiał nadbiec. Czarci buhaj znad Kińca, jebak podgórski, groźniejszy niż Czarny Janek. Wbiegł nagle w rój pszczół i ściągnął Tośkę do siebie. Zostało jej tylko piszczeć. Darła się więc w niebogłosy, rozdziewając niemiłosiernie usta, które ten starał się zatkać żylastą dłonią.

- Ratunku! – wykrzyknęła.

- Stul pysk! – usłyszała w odpowiedzi – jak cię pszczoła użądli w podniebienie, nie zdążymy dojechać na pogotowie.

Krzyk zamilkł. Jak się w niej zrodził nagle, tak odpadł. Jak suche błoto od butów, gdyby spojrzała w dół. Ale patrzyła na wprost, napastnika lepiej nie spuszczać z oczu. Szczególnie gdy jest nim gryf na rosochatych nogach, Rzepiór, Rzepolicz, Liczyrzepa.. Gajowy z mordy, Gajowy jak nic..

- Nie widziałaś nigdy nagiego mężczyzny?

- Zawsze kąpiesz się z tasakiem?

Zostało tylko cisnąć wiązówką gdzie popadnie, w błoto, w krzak bzu, i odwrócić się ostentacyjnie. Nabzdyczona, jak te pszczoły, z objęć których wybawił. Wybawca, ha, zaśmiała się złośliwie. Fujara, po prostu fujara. Ale słoik jagód weźmie.

Fragment powieści „Tarnina” (wydawnictwo j, Wrocław 2022)

*

Marta Kucharska – rocznik ‘84. Poetka, pisarka, lekarz. Autorka trzech zbiorów opowiadań: „Kino objazdowe” (Papierowy Motyl, Warszawa 2012) „Saudade” (Mamiko, Nowa Ruda 2016), „Irga karmiona przez lawinę” (wydawnictwo j, Wrocław 2019), tomu wierszy „Abisynia” (Zeszyty Poetyckie, Gniezno 2014) oraz wydanej w listopadzie 2022 powieści „Tarnina” (wydawnictwo j, Wrocław 2022). Finalistka jednego w Połowów organizowanego przez Biuro Literackie, wyróżniona drugą nagrodą w konkursie TVP2 „Dolina kreatywna” oraz drugą nagrodą w ogólnopolskim konkursie Złoty Środek Poezji za debiut poetycki. Laureatka nagrody kulturalnej WARTO 2020 w kategorii literatura, przyznawanej przez Gazetę Wyborczą za ostatni zbiór opowiadań „Irga karmiona przez lawinę”. Członkini Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Mieszka i pracuje we Wrocławiu.

#literackipiątekwbabińcu

#piszącekobiety

#piątekzprozą

IV

Louise Glück

Cichnący wiatr

Kochałem was, gdy was stworzyłem.

Teraz lituję się nad wami.

Dałem wam wszystko czego potrzebowaliście:

posłanie z ziemi, pled z błękitnego powietrza –

Gdy się od was oddalam,

widzę was wyraźniej.

Wasze dusze powinny być już ogromne,

nie takie jakie są,

niepokaźne gadające rzeczy –

Obdarowałem was wszystkim,

błękitem wiosennego poranka,

czasem, z którego nie umieliście skorzystać –

chcieliście więcej, jednego daru

zastrzeżonego dla innego stworzenia.

Nieważne, na co liczyliście,

nie znajdziecie się w ogrodzie,

wśród wschodzących roślin.

Wasze życie nie jest jak ich, nie zatacza koła:

wasze życie to lot ptaka,

który zaczyna się i kończy w bezruchu –

który zaczyna się i kończy, kształtem przypominając

łuk idący od białej brzozy

do jabłoni.

Przełożyła Ewa Hryniewicz-Yarbrough

*

Louise Glück (1943) – amerykańska poetka, laureatka Literackiej Nagrody Nobla w roku 2020. Debiutowała w 1968 roku tomem „Firstborn”. Za tom „The Triumph of Achilles” (1985) otrzymała National Book Critics Award, tom „The Wild Iris” (1992) zdobył Nagrodę Pulitzera, a tom „Faithful and Virtous Night” (2014) – National Book Award. Jest także autorką książek eseistycznych „Proofs and Theories” (1994) i „American Originality” (2017). W latach 2003-2004 była poetką laureatką Biblioteki Kongresu.

V

Seida Beganović

Niebo gwiaździste nad nami

Ona wie, że jest martwa

Tylko nie ma nikogo, kto by jej powiedział:

- Jesteś martwa, naprawdę martwa!

i to co piszesz i że opisujesz okrucieństwo ludzi, to znak, że jesteś w piekle.

Chociaż martwa, ma strategię: ona czeka aż ktoś przyjdzie i powie jej że

nie wystarczy że jest martwa i w piekle.

I że jej powie - czego jeszcze od niej chcą?

A kiedy była mała, marzyła, że kiedy dorośnie

będzie piękna jak ta dziewczyna, którą widziała raz w jakimś

podręczniku do historii.

Że ma równie piękne i wielkie worki pod oczami.

I ostrzega dzieci i sąsiadów w getcie

żeby byli cicho i już czas uciekać

i że kiedy przyjdą ludzie z karabinami odwróconymi na opak

i podniosą kolby żeby uderzyć

że nie ma nikogo.

I nie ma nikogo.

Tylko niebo gwiaździste nad nami i prawo moralne w nas.

przełożyła: Agnieszka Żuchowska-Arendt

*

Seida Beganović (ur. 1961. Zenica, Bośnia i Hercegowina) - poetka, pisarka, tłumaczka.

Ukończyła studia na kierunkach: filozofia i socjologia w Sarajewie, a potem często zmieniała profesje i miejsca zamieszkania. Aktualnie żyje i pracuje jako artystka zawodowa. Pisze poezję, krótkie opowiadania i powieści, tłumaczy z j. polskiego, rosyjskiego, macedońskiego i innych południowosłowiańskich. Jej wiersze była tłumaczone na j. turecki, angielski, albański, rosyjski, azerski i duński.

Stoi na czele stowarzyszenia „IZRAZ“, które zajmuje się promowaniem autorów regionalnych przez tłumaczenie ich na j. macedoński oraz integracją poprzez twórczość artystyczną grup marginalizowanych. Aktywnie zaangażowana w towarzystwach filozoficznych, bierze udział w debatach publicznych na rzecz promowania praw człowieka, sympozjach o literaturze itp.

Opublikowała cztery książki poetyckie i trzy powieści.

Powyższy wiersz pochodzi z tomu „O ženama koje nemaju kuću i tri obična dana”, (O kobietach, które nie mają domu ani trzech zwykłych dni; Skopje 2014. ), nagrodzonego nagrodą Stowarzyszenia Pisarzy Macedonii „Književni most” za rok 2014.

VI

Anna Agata Tomaszewska

Wiersz dla Elżbiety

Córka zmarła nagle. Loki, spinki we włosach, falbanki sukienek, wszystkie lalki - przestały żyć. Pomiędzy niedokończonym rysunkiem a niedojedzonym jabłkiem kwitną petunie, stalowe ważki, sen za głęboki.

Zostało po niej imię, kilka zdrobnień, zapach w fałdkach piżamy. I odgłos śmiechu jak szklane kulki spadający ze schodów, w dół, do piwnicy. Aż fundamenty domu wibrują echem.

Teraz pije mleko z piotrowego kubka i woła "mamo", a mama ją ukryła głębiej niż korzenie, kręgi studzienne, niż łożyska rzek. A rzeki powtarzają: nie ma jej, nie ma.

*

Anna Agata Tomaszewska - warszawianka z dziada pradziada, górołazka, uzależniona od wypraw dużych i małych, miłośniczka kina i słodyczy. Debiutowała w Wydawnictwie Literackim tomikiem - "Wiersze do czytania", wydała także "lokomotywy, wagony, sukienki". Publikowała w Kulturze, Dekadzie Literackiej, Opcjach, Autografie, Arteriach, Kartkach, Zeszytach Literackich, Ricie Baum, Czasie Kultury, gazecie wyborczej.

Laureatka konkursów Czerwonej Róży, Bierezina, Baczyńskiego, Słomczyńskiego, Tyskiej Zimy Poetyckiej, Kutna.

Czytała wiersze w Programie Drugim PR w cyklu "Sto lat poezji polskiej", w TVP Kultura, w piwnicy pod Baranami.

Brała udział w projekcie "Solistki" - poezja kobiet i "Daj słowo" na rzecz Amnesty International.

Jeden z wierszy został zamieszczony w podręczniku do języka polskiego dla uczniów liceów.

VII

Agnieszka Wiktorowska-Chmielewska

Snutki

Wuchta, kejter, kielczyć, tytka,

ciągłe spieranie o to, co jest

piętką, skibką, a co kromką.

gdzie swoje źródło ma polskość.

chropowate stawianie akcentów,

wywracanie języka na inną stronę.

jakby słownik określał istotę rzeczy,

a płomień dało się ująć w ramy.

*

Agnieszka Wiktorowska-Chmielewska - poetka, pisarka, scenarzystka, redaktorka, animatorka kultury, absolwentka Studium Literacko-Artystycznego na Wydziale Polonistyki UJ w Krakowie oraz Wytwórni Scenariuszy przy WFDiF w Warszawie. Autorka poemiku „i tu, i tu” (2014) nagrodzonego w konkursie Miasta Krakowa na Książkowy Debiut Poetycki 2014, a także „Szczęściodołów” (2016), „Kręgu Ochronnego” (2018), „Trójki” (2018), „impresji” (2019), „miniatur. portretów krakowskich” (2020), „przesłuchania”(2020), „Tańca wariata” (2021), artbooka „WOLNO” (2022), zbioru opowiadań „Dzielnica (bez) cudów” (2020) nominowanego do Nagrody Literackiej „Jantar” oraz powieści „Prawo natury” (2022) i „Ruchome obrazy”(2023). Autorka scenariuszy i sztuk teatralnych, m.in. słuchowisk „Historia dla dzieci”. Nagradzana w licznych konkursach literackich np.: Małopolska Nagroda Filmowa „Trzy Korony”. Współtwórczyni i redaktorka Babińca Literackiego – portalu promującego poezję tworzoną przez kobiety. Stypendystka ZAiKS, MKiDN oraz UMWW. Prowadzi warsztaty artystyczne dla dzieci i dorosłych. Studiuje malarstwo na ASP w Krakowie.