Viorst, Szymborska, Plath, Pelowska, Gadżij, Kruszewska, Pappá

I

Judith Viorst - Matka nie chce psa

Matka nie chce psa,
Mówi, że cuchną strasznie,
I nie chcą siedzieć gdy słyszą siad,
Nawet jeżeli wrzaśniesz.
A gdy do domu wracasz w nocy,
Zmrożony śnieg za oknem skrzy,
Chciałbyś pójść spać, lecz znów wychodzisz,
Bo głupie psisko musi wyjść.

Matka nie chce psa,
Mówi, że wszędzie sierść,
I warczą groźnie na przyjaciół,
Choć obcym pozwalają wejść.
I na dywanach wciąż paskudzą,
I po posadzkach błotem chlapią,
I nocą wchodzą w łóżka ludziom
I jakby nigdy nic tam chrapią.

Matka nie chce psa.
Błędnie podejście swe zawęża.
Myślę, że bardziej niźli psa,
Nie zechce tego węża.

Przekład Janusz Solarz


16298583_455319998191201_3824452053692630711_n

Judith Viorst (urodzona 02 lutego 1931) - amerykańska pisarka, dziennika i psycholożka. Najbardziej znana z literatury dla dzieci. Napisała Obecnie mieszka w Waszyngtonie. W Polsce ukazała się jej naukowa książka pt. To,co musimy utracić, w której rozważa znane nam wszystkim doświadczenie różnorodnych strat, z którymi nieustannie musimy się zmierzyć, ponieważ nie sposób uciec przed faktami, z jakimi konfrontuje nas życie.


II

Wisława Szymborska​ - 17.8.68

Kornelu spod lady!
Nikt mnie tu nie docenia jako kobiety, ale za to moje kwalifikacje zawodowe są w pełni wykorzystywane. Co zdolniejsi pacjenci piszą np.:
„Na werandzie ma być cisza,
ale prezes ciągle misza”
i potem przychodzą do mnie i pytają, czy to dobre. Będę musiała chyba bardzo prędko wyzdrowieć.

Więcej w: "Listy. Najlepiej w życiu ma twój kot - Wisława Szymborska​, Kornel Filipowicz".


18882051_546851779038022_5471146979877579168_n
94 lata temu przyszła na świat Wisława Szymborska.

Wisława Szymborska - poetka, eseistka, krytyczka literacka, tłumaczka, felietonistka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie Literatury, a także członkini oraz założycielka Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, członkini Polskiej Akademii Umiejętności, wielokrotnie nagradzana przez różnego typu instytucje, w tym odznaczona Orderem Orła Białego. Autorka kilkunastu tomików. W swojej twórczości przedkładała wartość tekstu nad ilość publikacji.

Fot. Michał Rusinek​

Dziękujemy Fundacja Wisławy Szymborskiej​ za wyrażenie zgody na publikację tekstu.


III


Sylvia Plath - Ariel

Zastój w ciemności,
Wtem bezcielesny błękit,
Potop wzgórz, odległości.

Boska lwico,
Tak stajemy się jedną
Osią pięt i kolan! - Bruzda

Dzieli się i mija, siostra
Brązowego łuku
Szyi, co mi umyka,

Jagody jak oczy
Murzyna zarzucają
Haczyki -

Czarne, krwawe kęsy,
Cienie.
Coś innego

Unosi mnie w powietrzu -
Uda, włosy;
Grudy z mych pięt.

Jak biała
Godiva, rozbieram się -
Drętwe ręce i perswazje,

Teraz jestem
Pianą pszenicy, rozbłyskiem mórz.
Krzyk dziecka

Wtapia się w ścianę.
A ja
Jestem strzałą,

Rosą w samobójczym
Locie, we wspólnym pędzie
Do czerwonego

Oka, kotła poranku.

27 października 1962

Tłum. Teresa Truszkowska

/Sylvia Plath, Poezje wybrane, przekład, wybór, wstęp oraz nota biograficzna Teresa Truszkowska. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1988./

19437470_562187684171098_7193911307730374938_n

Sylvia Plath (ur. 27 października 1932 w Jamaica Plain k. Bostonu, zm. 11 lutego 1963 w Londynie) – amerykańska poetka, pisarka i eseistka, zaliczana do grona tzw. poetów wyklętych. Współcześnie znana m.in. dzięki na poły autobiograficznej powieści Szklany klosz. Jej poezja należy do nurtu poezji konfesyjnej. Sylvia Plath jest przy tym jedną z czołowych postaci kierunku w literaturze lat 50. i 60. XX wieku, określanego mianem Konfesjonalistów.
Przedwczesna, tragiczna śmierć Sylvii Plath przyczyniła się do powstania wokół jej postaci legendy. Obecnie niezmiernie trudno jest rozpatrywać twórczość poetki w oderwaniu od jej życiorysu. W oczach niektórych krytyków akt samobójczy stał się potwierdzeniem jej wizji poetyckiej, a ona sama przykładem niebezpieczeństw, jakie niesie pewien typ poezji, polegający na zamknięciu się w kręgu własnego ja.

Teresa Truszkowska (ur. 27 kwietnia 1925 w Milanówku koło Warszawy, zm. 28 kwietnia 1992 r. w Krakowie) – polska poetka, tłumaczka, eseistka. Studia – romanistyka i anglistyka – skończyła na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Doktorat uzyskała z zakresu filologii angielskiej. Debiutowała w 1962 r. na łamach krakowskiego „Życia Literackiego”. Publikowała też w „Literaturze na świecie”, „Nurcie”, „Magazynie Literackim”, „Literaturze”, „Kierunkach”. Jej utwory przetłumaczono na angielski, czeski, grecki, niemiecki, rumuński i węgierski. Autorka licznych publikacji książkowych oraz tłumaczeń.

Sylvia Plath, fot: Andrew Wilson


IV


Lena Pelowska - Marcjanna pisze swoje CV
________________________________________
J a M a r c j a n n a S e l l e r

Posiadam dynamicznie przydzielane IQ
Jestem blondynką przyuczaną do zawodu
Po każdej przerwie na kawę stąd moja biegłość
[Nikt nie wie czemu miałam farta z tym grantem]

Jestem prosta w obsłudze plus dwa lata gwarancji
[Alergię mam tylko sezonowo i okazjonalnie]
Z poliestrowym wypełnieniem w szczelnych objęciach
Zajmuję ponadto mało miejsca, tzn. ja i mój laptop

W życiu osobistym nacechowana jestem
Aparycją, dyskrecją i wykształceniem
Regularnie czytuję literaturę fachową
I sporządzam notatki dla zaufanych kolegów
Odniosłam kilka publikacji * niepotrzebne skreślić

Ja Marcjanna Seller zapytuję
Czy nie znalazłaby się dla mnie jakaś praca
[Niechby już w dziale męskim]
Bo strasznie jestem zmotywowana

17796754_505788726477661_8030597914860134332_n

Lena Pelowska​ - z wykształcenia fizyk, mieszka i pracuje w Gdańsku. Poezją interesuje się od czasu liceum, prawdziwa fascynacja przyszła jednak dopiero wraz z nastaniem portali poetyckich. Jej wiersze, w tym haiku, ukazały się między innymi w antologiach: „Rękopisy z szuflady”, „Drugi brzeg”, : „Haiku. Antologia”, „Niebieskie trawy”, „Dajmy grać świerszczom”, „ Pory roku w polskim haiku”.Jest pasjonatką fizyki oraz fantastyki naukowej, a także fotografii i muzyki. Od dwunastu lat jej ulubionym zajęciem stało się też czytanie i pisanie haiku, co zaowocowało kolekcją blisko tysiąca haiku. Obecnie współredaguje portal poemax.pl.

V

Oksana Gadżij - Przeprowadzka

Przewozisz miłość z miasta do miasta
jak rzeczy do nowego mieszkania

Pierwszy pocałunek
gałązkę która przyczepiła się na Chortycy
pustą butelkę rumu
wygrane bilety do muzeum
seks na stole i sam stół
Zostawiasz w torbie koło śmietnika
może ktoś zabierze

Wpychasz miłość nogami do torby
obcinasz pod foremki do ciastek
aby po drodze nie wypadała i nie gubiła się

Ale obrzynki miłości ktoś wynosi w kieszeni
jak trzy kłoski
i ty nie malujesz ptaszków
i nie lepisz pierogów leniwych

Usiłujesz rozpoznać ją po dźwięku
kręcisz przełączniki na zepsutych słuchawkach
kręcisz anteną telewizyjną
Przychodzisz do starego mieszkania
z pustymi torbami jak z pustymi wiadrami
wkładasz je do lewej górnej czy dolnej skrzynki
patrzysz w okno
i nie poznajesz krajobrazu

Tłum. Aneta Kamińsk/

/"Arterie" nr 2(24)/2016/

19657373_562526070803926_7032723520428121047_n

Oksana Gadżij
(ur. 1992) – ukraińska poetka, fotograficzka i projektantka. Laureatka wielu konkursów, w tym trzykrotnie konkursu wydawnictwa „Smołoskyp” (2013, 2014, 2015). Jej wiersze były publikowane między innymi w antologiach: Nebesna sotnia, Bandersztatna antołohija, Fileo + Logos, Witer zmin, Kasztanowyj dim. Przygotowuje do wydania debiutancki zbiór wierszy Phantom limb. Jest jedną z najlepszych młodych specjalistek do spraw reklamy na Ukrainie.

Aneta Kamińska​ (ur. 27.05.1976) – poetka i tłumaczka poezji ukraińskiej. Autorka tomików: Wiersze zdyszane (2000), zapisz zmiany (2004) oraz czary i mary (hipertekst) (2007; wersja internetowa: www.czary-i-mary.pl). Wydała wybór przekładów wierszy Nazara Honczara Gdybym (2007; przekład wspólnie z Andrijem Porytką), Hałyny Tkaczuk Ja ta inszi krasuni/ Ja i inne piękności (2011), Chrystii Wenhryniuk Dowhi oczi/ Długie oczy (2013), Borysa Humeniuka Wiersze z wojny (2016) oraz trzy autorskie antologie: Cząstki pomarańczy. Nowa poezja ukraińska (2011), 30 wierszy zza granicy. Młoda poezja ukraińska (2012) oraz Wschód – Zachód. Wiersze z Ukrainy i dla Ukrainy (2014). Współredaktorka i współtłumaczka antologii Portret kobiecy w odwróconej perspektywie. 12 poetek z Czech, Słowenii i Ukrainy (2013) oraz Listy z Ukrainy (2016). Stypendystka Ministra Kultury (2008, 2013).

VI

Felicja Kruszewska - Brzoskwinie

Pijemy dziś herbatę w obrosłej winem altanie.
Ja jestem bardzo poważna, mówię ci grzecznie: Panie.

Siedzisz niedbale w fotelu i palisz papierosa.
Brzęczy gdzieś w cukiernicy łakoma duża osa.

Słońce się stacza ukośnie. Za chwilę topolę minie.
Podsuwam ci na paterze duże złotawe brzoskwinie.

Brzoskwinie świecą w krysztale, jak ciepłe różowe latarki,
pokryte są lekkim puszkiem, jak moja skóra na karku.

Lecz najpiękniejsza jest chyba ta, która leży na wierzchu,
różowi się i złoci w łagodnym błękitnym zmierzchu.

Okrągła, duża, pachnąca, wygląda, jak zapłoniona.
Jest pewno miła w dotknięciu, jak moje nagie ramiona.

Bierzesz ją lekko w palce, przymrużasz trochę oczy,
rozrywasz ją ostrożnie, sok ci po palcach broczy.

Wyjmujesz serce-pestkę (sok w niej upojny chlusta)
różowe, słodkie mięso wkładasz w najdroższe usta.

Nagle pochylasz ku mnie młode, wysmukłe ciało
i pytasz bardzo serdecznie: Mój Boże! Co pani się stało?

Nie umiem odpowiedzieć, a łzy mi płyną, płyną...
chciałabym... Tak! Właśnie bym chciała być tą różową brzoskwinią!

19059068_550698498653350_8624551983453964609_n

Felicja Kruszewska (1897–1943) - poetka i dramatopisarka. Pochodziła z Podola, studiowała w Petersburgu i w Warszawie. Debiutowała w 1921 roku w "Skamandrze". Drukowała w „Robotniku”, „Bluszczu”, „Wiadomościach Literackich” i „Drodze”. Podczas okupacji działała w podziemiu. Aresztowana w łapance, zmarła w więzieniu w Radomiu.
Wydała zbiory liryków: „Przedwiośnie” (1923), „Stąd dotąd” (1925), „Siano” (1927), „Twarzą na zachód” (1932), a także opowiadania dla dzieci. Jedyny w jej dorobku dramat, „Sen”, powstał w 1925 roku (druk w 1928). Wystawiany był dwukrotnie: w 1974 roku przez Stefana Hebanowskiego w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku oraz w 1976 roku przez Jerzego Dobrowolskiego w Teatrze Rozmaitości w Warszawie.

VII

Léna Pappá – Płomień

Nie chodzi o to, byś po prostu spłonął.
Musisz wysoko wydźwignąć w ciemności,
jak tylko możesz,
swój płomień.
Są bowiem tacy, co stali się prochem
i napełnili prochem świat, a jednak
najmniejsza oczy wabiąca iskierka
wokół nich nie rozbłysła.

Tłumaczył Janusz Strasburger
/Literatura na Świecie X 1990 (231), s. 248/

19106014_552365405153326_2523379963510782233_n


Léna Pappá, grecka poetka i pisarka urodzona w 1932 roku, uznawana przez krytykę za jedną z najciekawszych i najoryginalniejszych poetek .Absolwentka Uniwersytetu Ateńskiego i paryskiej Sorbony. Debiutowała w roku 1956, wydała kilkanaście tomów poetyckich a muzykę do jej wierszy pisali znani kompozytorzy greccy, wśród nich Mimis Plessas.

Janusz Strasburger (1925 – 2000), polski poeta, filolog i tłumacz, znany najbardziej ze swojej pracy translatorskiej, za którą otrzymał grecki Order Feniksa , a w 1989 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Współpracował z miesięcznikiem Literatura na Świecie.

Komentarze