Ciłyk, Iwaniec, Dwojnych, Gałkowska, Bronte, Drużbacka, Beasley
I
Iryna Ciłyk – żółty październik
Pamięć zapełniona.
Dobrze, usunę kilka wspomnień,
a zachowam natomiast ten żółty październik,
który codziennie się zmienia
jak hasła na punktach kontrolnych.
W maleńkich miasteczkach,
nazwy których teraz znam co do jednej,
noc zapada bardzo wcześnie, mówisz, że o szóstej.
Ale na razie słońca jest więcej
niż mogę wziąć ze sobą.
Cienie igrają na zgarbionych grzbietach budynków,
na jednej z twoich nowych twarzy,
na słupie z ogłoszeniami.
Połączenia autobusowe: Moskwa, Rostow, Krym...
Patrz, a tu na trzecim piętrze
inny mur – już odbudowują.
Niektóre domy, niektórych ludzi.
Nie wszystko. No przecież.
W maleńkich miasteczkach
głośno spadają, rozpadają się kasztany
w ranach asfaltu,
biegną w podskokach, zatrzymują się
gdzieś koło taty i mamy,
pisanych kredą, pewnie tej samej właścicielki,
której maleńką zgubioną czapeczkę
wywieszono jak punkt orientacyjny na ogrodzeniu.
Ludzie z dziecięcymi wózkami,
z kłującymi spojrzeniami,
nie wiedzą, czego się spodziewać po takich jak ty –
w mundurze.
Sprzedają nam tu wodę i papierosy.
Nie są nam tu zbyt radzi.
Październik żółciowy jest jeszcze żółciejszy
na drodze z Popasnej do Złotego.
Ty wysiadasz na jednym z zakrętów.
Ja jadę dalej.
Chyba nam się przywidziała ta noc –
w pustym lekarskim namiocie,
z automatem pod łóżkiem.
Z rana przywieźli dwóch udarowców,
nasze schronienie trzeba było zwolnić.
Poustawiam poduszki w trójkąty
jak było.
Chociaż zostały w nich sny
o przyszłości w wielkich miastach,
nazwy których
na razie
nie mają żadnego znaczenia.
Przełożyła Aneta Kamińska
*
Pamięć zapełniona.
Dobrze, usunę kilka wspomnień,
a zachowam natomiast ten żółty październik,
który codziennie się zmienia
jak hasła na punktach kontrolnych.
W maleńkich miasteczkach,
nazwy których teraz znam co do jednej,
noc zapada bardzo wcześnie, mówisz, że o szóstej.
Ale na razie słońca jest więcej
niż mogę wziąć ze sobą.
Cienie igrają na zgarbionych grzbietach budynków,
na jednej z twoich nowych twarzy,
na słupie z ogłoszeniami.
Połączenia autobusowe: Moskwa, Rostow, Krym...
Patrz, a tu na trzecim piętrze
inny mur – już odbudowują.
Niektóre domy, niektórych ludzi.
Nie wszystko. No przecież.
W maleńkich miasteczkach
głośno spadają, rozpadają się kasztany
w ranach asfaltu,
biegną w podskokach, zatrzymują się
gdzieś koło taty i mamy,
pisanych kredą, pewnie tej samej właścicielki,
której maleńką zgubioną czapeczkę
wywieszono jak punkt orientacyjny na ogrodzeniu.
Ludzie z dziecięcymi wózkami,
z kłującymi spojrzeniami,
nie wiedzą, czego się spodziewać po takich jak ty –
w mundurze.
Sprzedają nam tu wodę i papierosy.
Nie są nam tu zbyt radzi.
Październik żółciowy jest jeszcze żółciejszy
na drodze z Popasnej do Złotego.
Ty wysiadasz na jednym z zakrętów.
Ja jadę dalej.
Chyba nam się przywidziała ta noc –
w pustym lekarskim namiocie,
z automatem pod łóżkiem.
Z rana przywieźli dwóch udarowców,
nasze schronienie trzeba było zwolnić.
Poustawiam poduszki w trójkąty
jak było.
Chociaż zostały w nich sny
o przyszłości w wielkich miastach,
nazwy których
na razie
nie mają żadnego znaczenia.
Przełożyła Aneta Kamińska
*
Iryna Ciłyk (1982) – poetka, prozaiczka i reżyserka. Urodziła się i mieszka w Kijowie. Absolwentka Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Teatru, Kina i Telewizji. Pracuje jako reżyserka oraz asystentka reżysera. Zrealizowała dwa krótkometrażowe filmy: Wdoswita (Blue Hour; 2008) i Pomyn (2012). Autorka książki poetyckiej Ci (2007) oraz dwóch prozatorskich: Pislawczora (2008) i Rodymky (2012).
Fot. Tania Ruda
II
Renata Iwaniec ‒ czasem wieszam się z praniem
nigdy nie jestem czysta na okrętkę
zaszywam swoje mniemanie a ono wyłazi
jak brud spod paznokci z blizną na wysokości
wzgórka (nigdy nie wysycha takie tam
szwy w powodzi macierzyństwa) wydziergana
na płótnie mamy w fioletowe kwiatki
bez krwi tylko siniaki tato staram się
zrozumieć dlaczego macierzyństwo ma ciążyć
nie jestem odpowiednia by znosić dzieci
to jest jak twoje razy nie uniosę ich
z moim zakrzywionym kręgosłupem
jestem nazbyt lekka
// Wiersz pochodzi z debiutanckiego tomu autorki – „czasem wieszam się z praniem” (Fundacja Duży Format), który od dziś jest dostępny w sprzedaży.
*
Renata Iwaniec (ur. w 1973 r.) ekonomistka i poetka. Autorka tomu „czasem wieszam się z praniem” (Fundacja Duży Format, 2018). Publikowała w czasopismach i na portalach literackich głównie pod pseudonimem Natare. Strona autorki: www.natare.eu.
nigdy nie jestem czysta na okrętkę
zaszywam swoje mniemanie a ono wyłazi
jak brud spod paznokci z blizną na wysokości
wzgórka (nigdy nie wysycha takie tam
szwy w powodzi macierzyństwa) wydziergana
na płótnie mamy w fioletowe kwiatki
bez krwi tylko siniaki tato staram się
zrozumieć dlaczego macierzyństwo ma ciążyć
nie jestem odpowiednia by znosić dzieci
to jest jak twoje razy nie uniosę ich
z moim zakrzywionym kręgosłupem
jestem nazbyt lekka
// Wiersz pochodzi z debiutanckiego tomu autorki – „czasem wieszam się z praniem” (Fundacja Duży Format), który od dziś jest dostępny w sprzedaży.
*
Renata Iwaniec (ur. w 1973 r.) ekonomistka i poetka. Autorka tomu „czasem wieszam się z praniem” (Fundacja Duży Format, 2018). Publikowała w czasopismach i na portalach literackich głównie pod pseudonimem Natare. Strona autorki: www.natare.eu.
III
Anna Dwojnych – Malena
wszystko pomyliłam. kazali zaciskać
nogi, a ja zaciskałam oczy, kazali
milczeć lub szeptem recytować litanie,
a ja zaczęłam śpiewać. syreni śpiew
zachwycał i przerażał, dlatego kazali mi
trzymać się szczelnie ziemi, żyć jak człowiek
(dziś sama nie wiem, kto nauczył mnie pływać).
żony rybaków wypytują o mnie,
wypatrują z brzegu i zbierają włosy.
czekam kiedy przyjdą i mnie podpalą,
obiecaj mi, że do nich nie dołączysz.
*
Anna Dwojnych – ur. w 1988 roku, absolwentka socjologii i filozofii. Pisze poezję i prozę. Publikowała na łamach m.in. „Odry”, „Gazety Wyborczej”, „Fragile”, „Lampy”, „Blizy”, „Wyspy”, „Fabulariów”, „Wakatu”, „Kontentu”, „Cegły”, „Śląskiej Strefy Gender” oraz w antologiach: „Młody Toruń poetycki” i „Grała w nas gra”. Autorka tomiku „gadu gadu”.
wszystko pomyliłam. kazali zaciskać
nogi, a ja zaciskałam oczy, kazali
milczeć lub szeptem recytować litanie,
a ja zaczęłam śpiewać. syreni śpiew
zachwycał i przerażał, dlatego kazali mi
trzymać się szczelnie ziemi, żyć jak człowiek
(dziś sama nie wiem, kto nauczył mnie pływać).
żony rybaków wypytują o mnie,
wypatrują z brzegu i zbierają włosy.
czekam kiedy przyjdą i mnie podpalą,
obiecaj mi, że do nich nie dołączysz.
*
Anna Dwojnych – ur. w 1988 roku, absolwentka socjologii i filozofii. Pisze poezję i prozę. Publikowała na łamach m.in. „Odry”, „Gazety Wyborczej”, „Fragile”, „Lampy”, „Blizy”, „Wyspy”, „Fabulariów”, „Wakatu”, „Kontentu”, „Cegły”, „Śląskiej Strefy Gender” oraz w antologiach: „Młody Toruń poetycki” i „Grała w nas gra”. Autorka tomiku „gadu gadu”.
IV
Magda Gałkowska ‒ wściekłe psy
I
po dziadku ma skrzynkę na stare tajemnice,
z intarsjowanego drewna. to słowo poznała
niedawno, tajemnice - kilka lat wcześniej:
pierścionek babci, fotografie, a na dnie
to wszystko, czego nie wolno odkryć,
by móc pamiętać twarz tak znajomą, tak
obcą. na wieku ma różę. wyrzuciła
tylko klucz, po latach wyłamała zamek.
II
w dni, w które ojciec bardziej kochał wódkę,
szedł na czwartą zmianę i długo nie wracał,
w kucki, pod biblioteczką czytała pierwszą
z brzegu, wyrwaną przemocą. już nie pamięta
co, tylko gdzie i jak. w dni, w które ojciec
wracał, ukryta za półkami otwierała okno
i zamykała drzwi, by móc pamiętać twarz,
nie tylko obcą woń znienawidzonej kochanki.
III
dorosła, ma córkę i wierzy, że przekazała
jej coś więcej, niż strach, coś więcej niż
niechciane tajemnice i obcą woń. okaleczona
skrzynka na komodzie czeka na swoją kolej.
kiedy się kocha, szepcze urywane słowa
albo krzyczy, jakby nie mogła wytrzymać.
// Utwór pochodzi z książki „Bestia i powódź”, premiera podczas Festiwal Dużego Formatu październik 2018
*
Magda Gałkowska ‒ poetka (podobno) współczesna, napisała trzy książki poetyckie, ma zamiar napisać przynajmniej jeszcze jedną. Wygrała dwa ważne konkursy i nie wygrała kilku mniej ważnych. Publikowała w różnych miejscach, np: w środkach komunikacji miejskiej w Łodzi. Bywa całkiem sympatyczna. Mieszka w Poznaniu.
I
po dziadku ma skrzynkę na stare tajemnice,
z intarsjowanego drewna. to słowo poznała
niedawno, tajemnice - kilka lat wcześniej:
pierścionek babci, fotografie, a na dnie
to wszystko, czego nie wolno odkryć,
by móc pamiętać twarz tak znajomą, tak
obcą. na wieku ma różę. wyrzuciła
tylko klucz, po latach wyłamała zamek.
II
w dni, w które ojciec bardziej kochał wódkę,
szedł na czwartą zmianę i długo nie wracał,
w kucki, pod biblioteczką czytała pierwszą
z brzegu, wyrwaną przemocą. już nie pamięta
co, tylko gdzie i jak. w dni, w które ojciec
wracał, ukryta za półkami otwierała okno
i zamykała drzwi, by móc pamiętać twarz,
nie tylko obcą woń znienawidzonej kochanki.
III
dorosła, ma córkę i wierzy, że przekazała
jej coś więcej, niż strach, coś więcej niż
niechciane tajemnice i obcą woń. okaleczona
skrzynka na komodzie czeka na swoją kolej.
kiedy się kocha, szepcze urywane słowa
albo krzyczy, jakby nie mogła wytrzymać.
// Utwór pochodzi z książki „Bestia i powódź”, premiera podczas Festiwal Dużego Formatu październik 2018
*
Magda Gałkowska ‒ poetka (podobno) współczesna, napisała trzy książki poetyckie, ma zamiar napisać przynajmniej jeszcze jedną. Wygrała dwa ważne konkursy i nie wygrała kilku mniej ważnych. Publikowała w różnych miejscach, np: w środkach komunikacji miejskiej w Łodzi. Bywa całkiem sympatyczna. Mieszka w Poznaniu.
V
Emily Jane Brontë ‒ Leć, liściu, leć...
Leć, liściu, leć; giń, więdnij, różo;
Niech dzień się skraca, noce dłużą;
Mnie każdy liść o szczęściu śpiewa,
Spadając z jesiennego drzewa.
Uśmiechnę się, gdy wieńce śniegu
Zakwitną zamiast róż szeregu.
Zaśpiewam, gdy upadkiem nocy
Dzień jeszcze posępniejszy wkroczy.
Przełożyła Ludmiła Marjańska
*
Emily Jane Brontë, ur. 30 lipca 1818 w Thornton, West Yorkshire, zm. 19 grudnia 1848 w Haworth – angielska pisarka i poetka. Autorka " Wichrowych Wzgórz ".
Ludmiła Maria Marjańska, z domu Mężnicka, ur. 26 grudnia 1923 w Częstochowie, zm. 17 października 2005 w Warszawie – polska poetka, prozaiczka i tłumaczka literatury angielskiej.
Leć, liściu, leć; giń, więdnij, różo;
Niech dzień się skraca, noce dłużą;
Mnie każdy liść o szczęściu śpiewa,
Spadając z jesiennego drzewa.
Uśmiechnę się, gdy wieńce śniegu
Zakwitną zamiast róż szeregu.
Zaśpiewam, gdy upadkiem nocy
Dzień jeszcze posępniejszy wkroczy.
Przełożyła Ludmiła Marjańska
*
Emily Jane Brontë, ur. 30 lipca 1818 w Thornton, West Yorkshire, zm. 19 grudnia 1848 w Haworth – angielska pisarka i poetka. Autorka " Wichrowych Wzgórz ".
Ludmiła Maria Marjańska, z domu Mężnicka, ur. 26 grudnia 1923 w Częstochowie, zm. 17 października 2005 w Warszawie – polska poetka, prozaiczka i tłumaczka literatury angielskiej.
VI
Elżbieta Drużbacka ‒ Opisanie czterech części roku (fragment)
„Bogdajżeś przepadł w piekło z ateistą,
Ty, który mówisz, że Bóg nie jest Panem,
Ni Stwórcą rzeczy! A któż oczywistą
Machinę świata oblał oceanem,
Kto słońce, miesiąc, planety w swym biegu
Komenderował, kto gwiazdy w szeregu?”
*
„Bogdajżeś przepadł w piekło z ateistą,
Ty, który mówisz, że Bóg nie jest Panem,
Ni Stwórcą rzeczy! A któż oczywistą
Machinę świata oblał oceanem,
Kto słońce, miesiąc, planety w swym biegu
Komenderował, kto gwiazdy w szeregu?”
*
Elżbieta Drużbacka z domu Kowalska, ur. około 1695, zm. 1765 – polska poetka epoki późnego baroku, zwana przez współczesnych "słowiańską Safoną" i "Muzą sarmacką". Opisanie czterech części roku – poemat opisowy Elżbiety Drużbackiej opublikowany w 1752 w Zbiorze rytmów duchownych, panegirycznych, moralnych i światowych. Utwór składa się z czterech części, opisujących wiosnę, lato, jesień i zimę. Opisy pór roku odwołują się do mitologii greckiej i rzymskiej.
W 2015 roku Olgę Tokarczuk nagrodzono Literacką Nike za Księgi Jakubowe, w których jedną z bohaterek jest właśnie prezentowana u nas dzisiaj - poetka Elżbieta Drużbacka.
VII
Sandra Beasley – Ty byłeś sobą
Śniłam, że byliśmy w twoim ulubionym barze:
ty byłeś sobą, ja byłam szafą grającą.
Grałam dla ciebie Sama Cooke’a,
lecz ty nawet nie spojrzałeś.
Chciałam tańczyć. Chciałam napić się scotcha.
Chciałam zdjąć twoją rękę z jej ręki.
Założyłeś ten twój najlepszy uśmiech
i koszulę, podkreślającą zieleń twoich oczu.
Gdybyś zapytał, powiedziałabym ci,
że jej włosy wyglądają jak plastik.
Tyle, że to moje usta były plastikowe.
Ważyłam trzysta funtów.
Lśniłam jak rok 1972.
Jakiś facet próbował uwodzić mnie ćwierćdolarówkami,
ale słyszałam wciąż pracujący silnik
jego ciężarówki na zewnątrz. Byłam ci lojalna.
Grałam Arethę, Marvina, Wielebnego Ala.
Całowałeś ją całą drogę do drzwi i po wyjściu.
Próbowałam potem zagrać coś swojego,
nucąc jednym obwodem w kontrze do drugiego,
opuszczając i podnosząc igłę.
Bąbelki w mojej krwi śpiewały.
Rano przyszli i mnie naprawili.
Przełożył Jakub Winiarski
/ze zbioru „I was the jukebox” (2010)
*
Śniłam, że byliśmy w twoim ulubionym barze:
ty byłeś sobą, ja byłam szafą grającą.
Grałam dla ciebie Sama Cooke’a,
lecz ty nawet nie spojrzałeś.
Chciałam tańczyć. Chciałam napić się scotcha.
Chciałam zdjąć twoją rękę z jej ręki.
Założyłeś ten twój najlepszy uśmiech
i koszulę, podkreślającą zieleń twoich oczu.
Gdybyś zapytał, powiedziałabym ci,
że jej włosy wyglądają jak plastik.
Tyle, że to moje usta były plastikowe.
Ważyłam trzysta funtów.
Lśniłam jak rok 1972.
Jakiś facet próbował uwodzić mnie ćwierćdolarówkami,
ale słyszałam wciąż pracujący silnik
jego ciężarówki na zewnątrz. Byłam ci lojalna.
Grałam Arethę, Marvina, Wielebnego Ala.
Całowałeś ją całą drogę do drzwi i po wyjściu.
Próbowałam potem zagrać coś swojego,
nucąc jednym obwodem w kontrze do drugiego,
opuszczając i podnosząc igłę.
Bąbelki w mojej krwi śpiewały.
Rano przyszli i mnie naprawili.
Przełożył Jakub Winiarski
/ze zbioru „I was the jukebox” (2010)
*
Sandra Beasley (urodzona 05.05.1980) – amerykańska autorka, opublikowała trzy tomy wierszy – „Count the Waves” (2015); „I Was the Jukebox” (2010) i „Theories of Falling” (2008) – oraz pamiętnik „Don't Kill the Birthday Girl: Tales from an Allergic Life” (2011). Przez wielu krytyków uważana za jedną z najciekawszych poetek przed czterdziestką. Mieszka w Waszyngtonie. Strona internetowa: http://www.sandrabeasley.net/
Jakub Winiarski – pisarz http://www.literaturajestsexy.pl/
Komentarze
Prześlij komentarz