Frajlich, Tkaczuk, Kamieńska, Mołodowska, Łuksza, Taran, Borzeszkowska

I

Anna Frajlich ‒ Etruskowie

I wciąż wiemy tyle samo
ile wiedzieli Etruskowie
odgadując swój los 
z migotliwych kaprysów błyskawic
i lotu ptaków o świcie

oto owcza wątroba
z tajemniczymi znakami
horupseks
w skupieniu wodzi
wzrokiem po mrocznych symbolach
jeżeli odczyta właściwie
to będzie tak
a jeśli błędnie odczyta
to też będzie tak

a może nawet nie wiemy
tyle co Etruskowie
nieodgadnione są wnętrza
urn z brązu i waz z terrakoty
w dorzeczach Arno i Tybru
nie budzą się już o świcie
augurowie
i lotu ptaków nie śledzą.

*

Anna Frajlich (ur. 1942) ‒ polska poetka żydowskiego pochodzenia, prozaik i wykładowca literatury polskiej, obecnie na stałe mieszkająca w Stanach Zjednoczonych. Autorka wielu książek, m.in. "Tylko ziemia" (1979), "Jeszcze w drodze" (1994), czy "Laboratorium" (2010). Wielokrotnie nagradzana, m.in. Nagrodą Fundacji Kościelskich (1980), Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, czy Nagrodą Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (za całokształt twórczości). Od lat publikuje w prasie emigracyjnej i krajowej.

II

Hałyna Tkaczuk – Sobota

Dzisiaj spotkałam osobę,
która niosła swoją sobotę jak klejnot.
Ona (a tak naprawdę to był on)
była dumna ze swojej soboty,
głaskała ją,
podrzucała
i wystawiała pyskiem do słońca.
Wtedy wzięłam do rąk swoją sobotę,
przyjrzałam się jej uważnie
i pomyślałam:
Hm. A moja – nawet jeszcze piękniejsza.

Przełożyła Aneta Kamińska

*

Hałyna Tkaczuk (1985) – poetka, prozaiczka i autorka książek dla dzieci. Urodziła się w Chmielnickim, mieszka w okolicach Kijowa. Ukończyła filologię ukraińską na Akademii Kijowsko-Mohylańskiej. Autorka ponad dziesięciu książek: poetyckich oraz dla dzieci. W Polsce wyszedł jej dwujęzyczny tomik Ja ta inszi krasuni/ Ja i inne piękności w przekładzie Anety Kamińskiej. Jej wiersze były publikowane w „Nowej Okolicy Poetów” oraz w antologiach: 30 wierszy zza granicy. Młoda poezja ukraińska (2012) i Wschód – Zachód (2014). W 2011 roku była stypendystką programu Gaude Polonia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.

III

Anna Kamieńska - Przemiana

Przemienić się
wywrócić jak rękawica
okręcić jak planeta
przewlec siebie przez siebie
aby każdy dzień przeniknął przez każdą noc
aby każde słowo przebiegło na drugą stronę prawdy
aby każdy wiersz wyszedł z siebie
i zaświecił osobno
i aby twarz wsparta na ręku
wypotniała na wewnętrzną stronę dłoni

Aby to pióro
przyoblekło się w samo milczenie
chciałam powiedzieć w miłość

Spaść z konia
twarz umazać w pyle
oślepnąć
wstać
i dać się prowadzić
jak ślepy Szaweł
do Damaszku

*

Anna Kamieńska (ur. 12 kwietnia 1920 w Krasnymstawie, zm. 10 maja 1986 w Warszawie) – polska poetka, pisarka, tłumaczka i krytyk literacki; autorka książek dla dzieci i młodzieży. Przekładała m.in. z rosyjskiego, bułgarskiego, białoruskiego, słowackiego, serbsko-chorwackiego, łacińskiego oraz hebrajskiego. W jej dorobku znajduje się blisko 100 książek.

Fot. Witold Rozmysłowicz/PAP

IV

Kadia Mołodowska – Mój papierowy most

Dziś przeszła mój papierowy most
(Ten, który wiedzie mnie wprost do szczęścia)
Starsza kobieta (sześćdziesiąt lat na pewno skończone),
Stopami doświadczonymi, bosymi.

Spotkałyśmy się, pozostałyśmy tam chwilę stojąc.
Po prostu nie miałam jak przejść,
A ona jakby do mnie i do siebie mówiła,
O chlebie, o drewnie na opał, o butach.

Mój papierowy most, zbudowałam go,
Gdy nie tylko niebo, ale moje oko zbłękitniało,
A słońca złoty krąg się ukazał
I jego jedyna droga wprost do mych stóp.

Zadumałam się nad mieszkaniem i łóżkiem,
Złotymi dniami, gwieździstymi nocami,
Zadumałam się nad człowiekiem i koroną,
Wiosną zieloną, brązem lata.

Zadumałam się nad drogą i listem,
Falistym morzem, jaśniejącym statkiem.
Zadumałam się nad śpiewem pociągów,
Nad marynarzami w błękicie, któż ich zna?

Ale nie pomyślałam o butach dla tej starszej kobiety,
Stałyśmy więc dzisiaj tutaj, rozmawiając,
Ona o butach, że kości jej przemarzają,
A ja zwyczajnie, nie wiedziałam, co ze sobą począć.

tłum. Joanna Lisek

*

Kadia Mołodowska – "należała do najważniejszych jidyszowych poetek XX wieku. Przez kilka lat związana z Warszawą. Tu mieszkała, pracowała, tworzyła i aktywnie uczestniczyła w żydowskim życiu literackim, związana z Muranowem, którego przedwojenne życie starała się przełożyć na język poezji. Pisała w jidysz – przez wieki nazywany językiem “kobiet i tych, którzy są jak kobiety”, językiem domowej codzienności. Chyba najlepiej, ze znanych poetce języków, opisywał realia żydowskiej dzielnicy. Dużą część swojej poezji poświęciła dzieciom, tematyce kobiecej, rolom społecznym narzuconym przez religię i tradycję judaizmu."

opis cytowany za: https://warszefroj.wordpress.com/2012/…/28/kadia-molodowski/

V

Mira Łuksza — Rzeczy niepospolite

Czujne rzeczy z wyostrzonym słuchem
Nici przypadku snują w milczeniu.
Krzesło zdrętwiałą nóżką prostuje. 
Stół obrażony zacisnął sęki.
Pieczarnym tchem beknęła piwnica.
Mięso widelec dłubie ze swych zębów.
Próg się wyciera z kurzu obuwia.
Ty wyjdź od rzeczy, bo wyjdą same.
Z imion swych wyjdą, jak z krajobrazu.

*

Mira Łuksza — mi­eszk­a w Bi­ałymstok­u. Dzi­enni­k­ark­a, pi­sark­a, tłumaczk­a, redak­tor. Debi­utowała w tygodni­k­u Bi­ałorusi­nów w Polsce „Ni­wa” w 1973 r. Członek­ Bi­ałorusk­i­ego Stowarzy-szeni­a Li­terack­i­ego „Bi­ałowi­eża” i­ Zwi­ązk­u Li­teratów Bi­ałorusk­i­ch. Od 1985 r. jest dzi­enni­k­ark­ą tygodni­k­a Bi­ałorusi­nów w Polsce „Ni­wa”. Pi­sze po bi­ałorusk­u i­ polsk­u. Wydała 10 k­si­ążek­: poezji­ — „Zamowa” (1993), „Jest” (1994), „Wi­ersze tutejsze” (2003), „Zwi­e-rzaczk­i­ z tutejszej paczk­i­” (2009), „Pod znak­i­em Sk­orpi­ona” (2011) i­ prozy — „Dzi­k­i­ ptak­ wróbel” (1992), „Wyspa” (1994), „Babsk­i­e hi­stori­e” (2001), „Dzi­ewczynk­a i­ chmurk­a” (2006), „Hi­stori­e z tego świ­ata” (2008). Jej tek­sty były tłumaczone na język­ angi­elsk­i­, czesk­i­i­ rosyjsk­i.

biogram za: Mira Łuksza, Biały stok, wyd. IBiS, Warszawa 2012.

VI

Ludmyła Taran

***

Z każdym rokiem coraz bardziej stajesz się Brzeginią:
z wielkim brzuchem i obwisłymi piersiami,
rękami skrzyżowanymi i opuszczonymi w dół,
przykrywającymi to miejsce, z którego
wyszły na świat wszystkie twoje dzieci i gdzie
chował swoje chucie i strachy
twój mąż.

Kamieniejesz bezpowrotnie. Jeszcze trochę –
i postawią na mogiłę, kurhan, dotąd
cudem nierozorany,
ciebie – ze startą twarzą, bez cech szczególnych,
na straży wieczności.
Komu co do tego – czym żyłaś,
o czym nikomu niczego nie powiedziałaś?
I czy widziano cię za życia –
niewidzialną, rozlaną po dzbankach, bidonach i kuflach,
rozwianą w prześcieradłach, przygarbioną na polach?
Kamieniejesz coraz bardziej,
nie poznawszy jednak siebie –
za to oni klękają przed tobą
i nazywają BRZEGINIĄ.

Przełożyła Aneta Kamińska

*

Ludmyła Taran (ur. 1954) - ukraińska pisarka i dziennikarka. Autorka sześciu książek poetyckich oraz pięciu książek prozatorskich. Wydała również zbiory tekstów dotyczących feminizmu i twórczości kobiet.

Aneta Kamińska - (ur. 1976) - polska poetka oraz tłumaczka nowej literatury ukraińskiej.

VII

Małgorzata Borzeszkowska – Pan K w czerni i bieli

Na kamiennej ławce circus minimis
siedzi pan K,
przeciera oczy, do których przyklejono soczewki 
jak łuski zaćmy.
Pan K siedzi wciąż w tym samym miejscu, a cyrk kręci się to ze wschodu na zachód,
to znów w przeciwnym kierunku.
Tłum wiwatuje na cześć lub złorzeczy, zależnie od położenia względem.
Ci po lewej, na wprost słońca, pochwycą powidoki niedźwiedzi i lwów, całe w bieli
i czarne cienie gryfów i wielkich harpii.
Ci z naprzeciwka wyraźnie zobaczą mityczne stwory
lśniące jak śnieg o świcie,
gdy lwy zdają im się importem z samego piekła.

Ofiary wielkich optyków z rózgami w dłoniach.

Wszystko na arenie jest białe lub czarne.
porządkowi uprzątają popielate koty kurzu.
Ten czy inny cesarz (zmiana na cztery) opuszcza kciuk
i na głowy widzów ze szmerem maszyn drukarskich leje się czarna posoka.

Pan K rozgląda się ostrożnie w poszukiwaniu barw
lub choć gołębich drobin szarości.
Ryzykując ból i niezadowolenie liktorów odkleja soczewki i sprawdza,
czy baretka orderu za dawne przewagi jest wciąż biała,
jest wciąż biało-czerwona.

*

Małgorzata Borzeszkowska (ur.1964) – poetka, nauczycielka j.angielskiego i historii, publikuje na portalu Fabrica Librorum. Wydała tomik "U Bramy" (nagroda na targach książki "Costerina " - 2008). Laureatka konkursów poetyckich. Właśnie ukazał się drugi tomik "Wpisanie w pejzaż".