Hacker, Wiszniewska, Hałeta, Brzozowska, Podczaszy, Zwolska-Płusa, Michalczak, Karr, Saraniecka, Haddad, Morejón, Bednarczyk, Wolny-Hamkało
I
Marylin Hacker
Villanella dla D.G.B.
Każdego dnia nasze ciała się rozchodzą,
rozdarte, obolałe, zamroczone.
Nie rozumiejąc świąt, które nas obchodzą,
wahamy się, w słowach po omacku brodząc,
dzieląc pieszczoty, nieme, zachwycone,
i dzień po dniu nasze ciała się rozchodzą
dalej od spełnianych z ironiczną pozą
życiowych planów. Ciszę w lęku chłonę,
nie rozumiejąc świąt, które nas obchodzą
gdy usta przy ustach i ciała łagodzą
siły bez imion przez nas rozniecone.
Tak dzień po dniu nasze ciała się rozchodzą,
ich chęci osobne w przetrwaniu im szkodzą.
Mrok bez słów uczy co ma być chwalone,
a my nie znamy świąt, które nas obchodzą;
w zmęczeniu, gdy rankiem wiatry już się godzą
by mgły przegonić, zmysły rozbudzone
nie dają nam pojąć jak nas wciąż obchodzą
nasze ciała. Nasze drogi się rozchodzą.
Przełożył Janusz Solarz
*
Marylin Hacker (ur. w 1942 w Nowym Jorku), poetka, tłumaczka i autorka esejów, jest emerytowaną profesorką City College. Mieszka w Nowym Jorku i w Paryżu. Jest dzieckiem żydowskich emigrantów z terenów przedwojennej Polski. W 1967 roku, gdy małżeństwa międzyrasowe były legalne tylko w dwóch stanach, wyszła za mąż za czarnoskórego autora powieści science-fiction, Samuela Delaney. Musieli odbyć podróż z Nowego Jorku do Detroit by stało się to możliwe. Po rozwodzie, każde z nich spędziło resztę życia w związkach homoseksualnych. Hacker, wielokrotnie nagradzana za jej wiersze i tłumaczenia, uważana jest za mistrzynię klasycznych, francuskich form wiersza takich jak villanella, sestyna, triolet czy rondeau.
Villanelle for D.G.B. - tekst oryginalny
Every day our bodies separate,
exploded, torn, and dazed.
Not understanding what we celebrate
we grope through languages and hesitate
and touch each other, speechless and amazed;
and every day our bodies separate
us farther from our planned, deliberate
ironic lives. I am afraid, disphased,
not understanding what we celebrate
when our fused limbs and lips communicate
the unlettered power we have raised.
Every day our bodies' separate
routines are harder to perpetuate.
In wordless darkness we learn wordless praise,
not understanding what we celebrate;
wake to ourselves, exhausted, in the late
morning as the wind tears off the haze,
not understanding how we celebrate
our bodies. Every day we separate.
II
Irena Wiszniewska
*** [jestem mniejszością]
jestem mniejszością
ortodoksyjną wegetarianką, bezlitosną ateistką,
autokratyczną palaczką, biseksualną alkoholiczką,
uzależnioną od seksu żydówką
ale to wszystko pestka
miąższ, jak się w niego wgryźć, wchodzi w zęby
albowiem
należę też do rzadkiej mniejszości
osób uzależnionych od pestek słonecznika – zaznaczam, że
wyłącznie w łupinach
dodając do siebie te rozliczne mniejszości
być może tworzę jakąś
większość
// utwór pochodzi z antologii „Strefa wolna. Wiersze przeciwko nienawiści i homofobii”, Warszawa 2019
*
Irena Wiszniewska - dwujęzyczna dziennikarka i pisarka. Autorka książki „My, Żydzi z Polski” i „Nie ma rzeczy niemożliwych, rozmowy z Michaelem Schudrichem, naczelnym rabinem Polski”. Pisze wiersze.
Fot. biłgorajska.pl
III
Ołena Hałeta
Bad image
Kiedy mówię po angielsku, biorą mnie za Niemkę.
Kiedy mówię po rosyjsku, biorą mnie za Litwinkę.
Kiedy milczę, uważają mnie za Żydówkę.
We got a bad image of you – mówią mi na lotnisku,
obmacując koszulkę z cekinami.
Mowa twojego ciała cię zdradza – mówi przyjaciółka –
jesteś kosmopolityczna.
Wyrzuć, mówią mi, wszystko,
co tnie i kłuje, wyżera i wybucha.
Wywróć, co schowane za duszą
i co za pazuchą.
Tymi – mówią mi – ozdobami można zabić.
Ale można przecież i bez ozdób, chyba rozumiesz?
Cała moja kontrabanda
to maleńka muszla z Morza Egejskiego
w fałdach pamięci,
blizna w punkcie przecięcia,
pieczątka w paszporcie.
Nieważne, przez jakie kraje byś szła – i tak wrócisz
do własnych korzeni, siwych jak odrosty.
Nie zapomnij, Prozerpino, o ziarnach granatu
i o świecie bez granic.
Przełożyła Aneta Kamińska
*
Ołena Hałeta (1975) – ukraińska literaturoznawczyni i poetka. Urodziła się i mieszka we Lwowie. Doktorka habilitowana nauk humanistycznych, wykładowczyni teorii literatury na Lwowskim Uniwersytecie Narodowym im. I. Franki oraz antropologii kultury na Ukraińskim Uniwersytecie Katolickim. Autorka dwóch książek poetyckich oraz monografii „Wid antolołohiji do ontołohiji: antołohija jak sposób reprezentaciji ukrajinśkoji literatury k. XIX – p. XXI st.”, za którą otrzymała nagrodę w kategorii Książka Roku podczas Lwowskiego Forum Wydawców oraz nagrodę portalu internetowego Litakcent.
IV
Bożena Brzozowska
niewidzialna. niewidzialny
mieszka w niedokończonym zdaniu
kokietuje ten wiersz ciągłym:
po czym poznaje się sen?
boimy się pytań z jednym
odpowiedzi z dwoma (a może więcej)
niewiadomymi. przekładamy jawę
plasterkiem dojrzałej cytryny. wierząc
w siódme niebo za rogiem i wiosny
co przychodzą całymi latami
z własną siłą przebicia
*
Bożena Brzozowska – ur. 1956 w Telatynie. Opublikowała: "kompromis w oprawie" (2004), "w kropce" (2005). Laureatka Konkursu Jednego Wiersza podczas II i V „Koziołków Poetyckich". Mieszka w Lublinie. Jej wiersze ukazują się od 2004 roku w zbiorach wydawanych przez Centrum Kultury w Lublinie pod red. prof. dr hab. Arkadiusza Bagłajewskiego. W 2007 zostały opublikowane w (109) nr 3 "AKCENT”w 2008 r. - wiersze (miniaturki) w czasopiśmie "RED" - pismo literackie Stowarzyszenia Żywych Poetów w Brzegu.
V
Anna Podczaszy – Alleluja
Mam dziesięć minut.
Mogę zrobić kawę,
zapalić, wypić. Albo
włączyć Jeffa Buckleya,
rozwiesić pranie z muzyką w tle,
usiąść, nic nie robić,
mogę nawet otworzyć sobie zeszyt,
napisać, mogę nie pisać,
nie piszę od miesięcy, alleluja
i toczymy się dalej, wierszyku,
mogę się zatrzymać, kto mnie może
zatrzymać i
krzyknąć
Hallelujah!
Niech to zrobi.
Masz dziesięć minut, ciągle
masz dziesięć minut, ni mniej, ni więcej.
*
Anna Podczaszy (1972) – polska poetka, z wykształcenia anglistka. Nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2001 za „tomik danc”, który był jej poetyckim debiutem. Autorka książek „danc” (2000), „Wte i nazad” (2003), „Mniej, więcej” (2007). Mieszka w Legnicy.
Fot. Dwutygodnik
VI
Katarzyna Zwolska-Płusa – kęsy
I
spotkał ją
w latach '30,
swoich '60.
trudno to połączyć, żeby się nie rozpłakać – myślała,
gdy jemu śniło się, że leżą z czymś malinowym
pomiędzy udami,
że tak właśnie zżerają ich potwory.
II
innym razem przyśniło mu się jak wkłada język
pomiędzy jej wargę a podbródek,
a potem ich osobne dzieci
rodzą się ponownie we wspólnym łóżku.
III
nie otwieraj i nie dotykaj
takich dziewcząt,
bo ich ciała upadną.
wiem, że to słodkie,
gdy te ciała upadają
tuż obok ciebie, obtoczone
w słońcu jak w jajku.
*
Katarzyna Zwolska-Płusa - poetka, autorka opowiadań, nauczycielka szkolna i akademicka, entuzjastka edukacji alternatywnej, redaktorka Babińca Literackiego.
VII
Katarzyna Michalczak
krew
urodziłam cię, jerzyku, cietrzewiu, koro
z drzew.
wychowałam cię, ka-dwunastko, miazgo,
trapezohedronie o deltoidalnych ścianach.
wyciągam drzazgi z twarzy. wyssane
osocze. „nie rozumiemy się, słyszysz?”.
„wyprowadzam się
do taty”. nie rozumiemy się.
*
Katarzyna Michalczak – poetka i pisarka, autorka książek poetyckich „Pamięć przyjęć” (Dom Literatury w Łodzi) i niedawno wydanej „Tysiąc saun” (Wydawnictwo Literackie) oraz książki z opowiadaniami „Klub snów”. Ostatnio prowadzi akcję „żółty przeciwko zgrozie”, której nikt nie widzi.
Fot. Marek M. Berezowski/ Wydawnictwo Cyranka
VIII
Mary Karr
Mądrość: Głos Boga
Dziewięćdziesiąt procent tego, co z tobą nie tak
dałoby się wyleczyć zwykłą gorącą kąpielą,
mówi Bóg przez kraty studzienek kanalizacyjnych,
ale tobie w głowie czary-mary, chcesz wygrać
na loterii choć nie kupiłeś na nią losu.
(Z czułością, jak intonują mnisi,
pogódź się z cierpieniem.) Ten głos nigdy nikomu
nie pochlebia, nie proponuje pięcioletnich planów,
długoterminowych rozwiązań, dekretów ze strony
pierzastej białej brody zaczepionej za uszami.
Choć niewyraźny, jest delikatny, tutejszy. Nie szukaj
swoich inicjałów w klangorze dzikich gęsi
nad głową, nie próbuj czegoś dojrzeć przez
matowe szkło. Ten głos mówi pieprzone banały,
nalega, odłóż spluwę, potrzebujesz zjeść kanapkę.
Przełożył Janusz Solarz
*
Mary Karr (ur. w 1955 w Teksasie) jest najbardziej znana jako autorka książek autobiograficznych. Jej Klub kłamców był najlepiej sprzedającą się książką przez cały rok 1995. Jej ostatnia książka wspomnieniowa opisuje jej drogę od alkoholizmu do nawrócenia się na katolicyzm. Jak miałem sam okazję stwierdzić, Karr jest katoliczką, która w codziennych rozmowach klnie jak szewc. Karr otrzymała także wiele wyróżnień za swoją poezję, między innymi stypendium Fundacji Guggenheima. Od kilkunastu lat jest profesorką twórczego pisania na Syracuse University.
IX
Anna Saraniecka
Virginia
Wejść do rzeki i odchodząc stąd
Zmienić imię by odwrócić los
Tylko płynąć i zapomnieć że
Cień człowieka rzucam gdzieś na dnie
Nie widać moich łez
Bo wszędzie woda…
Słone perły niczym łuski dwie
Fala rzuci na piaszczysty brzeg
Ja zostanę gdzie syreny śpią
Pod kamieniem swój odnajdę ląd
Nie widać moich łez
Bo wszędzie woda…
*
to link do piosenki
Śladem autorki w Babińcu:
X
Katrina Haddad
kiedy księżyc znowu stanie się słońcem / mlecze i dni
wzejdą te dni łzami, pięknem rosy,
całodziennym księżycem, przyprószonym mącznym smutkiem,
główkami siwych dmuchawców, ściętych przez wiatry zmian,
niech powie i-cing, co to za jeden
zetrze te łzy, przemieni księżycowy puch
w słoneczne kwiaty, rozdzieli ziemię i wodę,
uciszy te burze, odmieni ten czas,
odwróci klepsydrę.
a następna wiosna
zacznie się
od wizerunków żółtych mleczy
na utkanych przez krymian kilimach
żarliwie niebieskich.
19 kwietnia 2014
Przełożyła Aneta Kamińska
*
Katrina Haddad (1978) – ukraińska poetka i tłumaczka. Pochodzi z syryjsko-ukraińskiej rodziny, mieszkała w Doniecku, Charkowie i Damaszku, obecnie mieszka w Kijowie. Skończyła szkołę podstawową w Syrii (w Damaszku), szkołę średnią w Soledarze (okręg doniecki), filologię ukraińską na uniwersytecie w Charkowie. Pracuje jako redaktorka literacka pisma i strony internetowej Telekrytyka oraz w projektach: Kult Mowy i Wielka Encyklopedia Ukraińska. Autorka książki poetyckiej „Nicz czużynciw” (2018). Tłumaczy poezję arabską. W Polsce jej wiersze były publikowane w „Poboczach”, „Pociągu 76”, „Akcencie”, „ArtPapierze” oraz Babińcu Literackim. Weszły również do kilku antologii w przekładach Anety Kamińskiej: Cząstki pomarańczy. Nowa poezja ukraińska (2011), Wschód – Zachód. Wiersze z Ukrainy i dla Ukrainy (2014) oraz Przewodnik po zaminowanym terenie (2016).
XI
Nancy Morejón - Cicha kołysanka dla południowoafrykańskich dzieci
Mama nie miała przepustki
i nie było chleba.
Tata nie miał przepustki
i go ukarano.
Mama nie miała przepustki
i nie było chleba.
Tata nie miał przepustki
i zmarł z poderżniętym gardłem.
Mama nie miała przepustki
i nie było chleba.
tłum. Mieszko Kardyni i Paweł Rogoziński
*
Nancy Morejón - urodziła się w roku 1944 w Hawanie. W roku 1961 otrzymała bakalaureat w zakresie literatury. Rok później ukazuje się pierwszy zbiór wierszy zatytułowany Mutismos. W roku 1966 ukończyła studia z zakresu literatury na Universidad de la Habana, a w latach 1986-1993 kierowała pracami Centro de Estudios del Caribe w Casa de las Américas. Poetka dała się poznać jako wyborna eseistka w zbiorach esejów dotyczących osoby i twórczości Nicolása Guilléna: najpierw w zbiorze Recopilación de textos sobre Nicolás Guillén (La Habana, 1974), a nastepnie w zbiorze Nación y mestizaje en Nicolás Guillén (La Habana, 1983). W roku 1986 otrzymała nagrodę Premio de la Crítica za zbiór wierszy Piedra Pulida. Podobnie w roku 1997 za zbiór Elogio y paisaje oraz w roku 2000 za zbiór La Quinta de los Molinos. W roku 2002 została laureatką prestiżowej nagrody Premio Nacional de Literatura, a w roku 2004 Premio Yari-Yari, przyznanej jej przez Uniwersutet Nowojorski za całokształt twórczości.
Mieszko A. Kardyni (1961), Paweł Rogoziński (1972), znawcy literatur latynoamerykańskich, tłumacze poezji i prozy latynoamerykańskiej oraz prekolumbijskiej. W swoich pracach badawczych i twórczych koncentrują się przede wszystkim na historii literatur latynoamerykańskich oraz literaturze prekolumbijskiej Ameryki Łacińskiej, literaturze współczesnej hiszpańskich Karaibów i współczesnej literaturze meksykańskiej. Autorzy m.in. Historia literatur latynoamerykańskich – literatura prekolumbijska, 2012, Historia Literatur Latynoamerykańskich – literatura boricua, 2012, Historia Literatur Latynoamerykańskich – literatura okresu konkwisty, 2013; przekładów z literatur prekolumbijskich: Chilam Balam – Majów księga przepowiedni, 2012, Pieśni z Dzitbalché – Majów pieśni o miłości i o umieraniu, 2012, Yurupary – amazońska epopeja o początkach świata, 2013; opracowań i przekładów zbiorów poezji: Alexandra Pizarnik: Pragnienie szaleństwa, 2012, Olga Orozco – Cienie w mroku pamięci, 2012, Jorge Luis Borges – Labirynty, nowa antologia, 2012, Julio Cortázar – Świat na wspak, antologia, 2013, Mario Benedetti – Najbliżsi bliźni, 2013, Heberto Padilla – Poza grą. Mit rewolucji, 2013; antologii poezji latynoamerykańskiej: Zielony/verde Poezja latynoamerykańska I połowy XX wieku, 2013, Zielony/verde Poezja latynoamerykańska II połowy XX wieku, 2014, Biały / blanco Najnowsza poezja latynoamerykańska - Kuba, 2013, Biały/ blanco Najnowsza poezja latynoamerykańska - Portoryko, 2013, Dawidowa harfa. Poezja żydowska Ameryki Łacińskiej, 2013,Słyszenie ciszy – antologia poezji protomistycznej, 2013, Błękitny/azul Poezja latynoamerykańskiego modernizmu, 2014, Czerwony/Rojo Poezja latynoamerykańskiego surrealizmu, 2014 oraz słowników: Słownik czasowników hiszpańskich ze wzorami odmian, 2012, Słownik okulistyczny polsko-angielsko-hiszpański, 2012, Słownik medyczny hiszpańsko-polski, 2013, Słownik medyczny polsko-hiszpański, 2013, Rozmówki polsko-hiszpańskie, 2013.
Fot. Adolfo Ayuso.
XII
Krystyna Bednarczyk – Staw
Zgaś światło!
nie patrz na stare ciało
najchętniej chciałoby
żebyś był niewidomy
Zgaś światło!
nie patrz w moje oczy
niech nie widzą
wybiegu twego
ponad moją głową
leży pod Tobą staw
z zastygłą wodą
z księżycem
z kilkoma gwiazdami
które poszły na dno
Nie!
zapal światło!
Jeśli mamy być z sobą
*
Krystyna Bednarczyk (ur. 12 kwietnia 1923, zm. 29 kwietnia 2011) – polska poetka emigracyjna. Po ukończeniu liceum ogólnokształcącego studiowała malarstwo. W czasie II wojny światowej była żołnierzem AK. Od 1946 mieszkała w Wielkiej Brytanii. Po wojnie wraz z mężem Czesławem Bednarczykiem założyli londyńskie wydawnictwo – Oficyna Poetów i Malarzy, znane wśród Polonii. Dzięki ich determinacji przetrwało dziesięciolecia i zasłużyło się polskiej kulturze, gdyż wśród Polaków pozostających po wojnie na emigracji byli poeci i pisarze, którzy nie mieli możliwości wydawania na obcej ziemi swoich polskojęzycznych książek. Jako poetka debiutowała w 1951 na łamach miesięcznika "Kultura" (Paryż). Wydała trzy tomiki poezji, w 1978 Obmowy świtów, w 2000 Niedocałowane Szczęście oraz w 2005 Wiersze Wybrane. Wszystkie tomiki ukazały się drukiem Oficyny Poetów i Malarzy w Londynie. Od 2005 pełniła funkcję przewodniczącej Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (Londyn). Była członkinią zespołu redakcyjnego "Pamiętnika Literackiego". Od 2014 jest przyznawana Nagroda Poetycka im. Krystyny i Czesława Bednarczyków.
XIII
Agnieszka Wolny-Hamkało – żubrówka z sokiem czterdzieści dwa złote
i już rozpatrujemy świat pięknie i jednostronnie.
Ty jesteś stale zakładanym warunkiem wszystkiego
i przez chwilę jest jak w zamku duchów w lunaparku w Łodzi,
gdzie duch i kościotrup czasem NAWET nas dotknęli.
To by było coś: brać cię na przyjęcia, po których
każdy z mężczyzn mówi w aucie do swojej żony
byłaś tam najpiękniejsza, a o tobie: życie wiódł rozkojarzone
i nigdy do końca nie wiedział, czy jej wierzyć, więc współczuć
czy to trik.
Nasze wspólne życie było jak zgubiony odcinek serialu –
nikt go nigdy nie widział, choć część naszych dni
zyskuje drugie życie jako prawdziwe virale.
Widziałam już tego typu projekty – jak upadały.
Angielskiego chciałeś uczyć się z porno, teraz
od nudy mogą nas uratować tylko lody. I w sumie to sprytne:
zabrać mnie do kina żebym się zamknęła.
Mnie się nigdy nie udało zasłonić słowami. Ale co zrobić,
skoro jesteś końcem i ja jestem końcem i liczy się ta podwójność?
Źródło: Dwutygodnik
*
Agnieszka Wolny-Hamkało – polska poetka, krytyczka literacka, pisarka i publicystka.. Autorka wielu książek poetyckich i prozatorskich, m.in. „Zaćmienie” (Czarne, 2013), 41 utonięć” (Iskry, 2015), oraz „Lato Adeli” (Hokus-Pokus, 2019). Laureatka nagrody Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia, Nagrody Mediów Publicznych Cogito i Nagrody Polskiej Sekcji IBBY (otrzymała wyróżnienie IBBY za książkę „Nikt nas nie upomni”). Jej wiersze przełożono na piętnaście obcych języków.
Śladem poetki w Babińcu: https://www.facebook.com/…/a.320315781691624/343302452726290
Komentarze
Prześlij komentarz