Pankiewicz-Piotrowska, Lenkowska, Stolarczyk, Kamińska, Domin , Rawska, Nikołajewa

 I

Martyna Pankiewicz-Piotrowska

chów maryjny

matko z żelaznym okiem powieszonym nad kołyską

dlaczego oddałaś dziecko w kinderstube czarownicy

przyszyła ciepłą gwiazdkę do poszewki z błękitnego atłasu

i kazała patrzeć na królową niebios w aureoli z much

jedyne poruszenie

przykrywała chustą wszystkie diabły szła do kościoła

równym krokiem wnuczka pruskiego żołnierza Letkiego

kobieta lód kobieta kamień nie kobieta baba jaga

matko nieporuszona już nie patrz

*

Martyna Pankiewicz-Piotrowska – urodzona w listopadzie 1984 roku w Łodzi. Pochodzi z Warty i zapewne, gdyby przyszła na świat o trzysta lat wcześniej, przodkowie spaliliby ją na stosie. Ma wśród nich: burmistrzów, landwójtów, instygatora, syndyka klasztoru, radnych, cechmistrzów, organistów, właścicieli browaru, nauczyciela, córkę ekonoma, szewców, młynarzy, kowali, garncarzy, kupców, piekarzy, rzeźników, ogrodników, wachmistrza, ekspedytora pocztowego, stolarzy od trumien, przybyszów z Prus, Żydówkę - długo by wymieniać, w końcu przez ponad cztery wieki sporo się działo. Czyta osiemnastowieczne księgi miejskie, spisane ręką sześciokrotnego pradziadka, jak rodzinną sagę. Bitki i spory między antenatami przeżywa jak konflikty wewnętrzne. Ma dowody, że kumali się z dziadkiem Stacha z Warty Szukalskiego. Bratanek jej prapraprababki był ojcem chrzestnym artysty. Pisze tom poetycki o miasteczku. Poza tym jest bezrobotną absolwentką dziennikarstwa. Niedawno publikowała w Odrze i Toposie. Mieszka we Wrocławiu, ale kiedyś wróci na swoje miejsce.

Chów maryjny pochodzi z zestawu, nagrodzonego pierwszą nagrodą w IV edycji Brwinowskiego Parnasu.

II

Krystyna Lenkowska

Oko Johna Keatsa w Rzymie

Całymi godzinami stoi w oknie

czasem rzuca się na Hiszpańskie Schody

lub do Tybru

jeśli na schody

rozpryskuje się a potem wraca nietknięte

jak żelowa meduza do ciemnoskórej dłoni

ulicznego sprzedawcy

jeśli do wody

pływa a potem lata żeby wysuszyć skrzydła

omiata mostom łuki Hadriana

niebo kopułom Watykanu

horyzontom – karawany pinii

wieczorem zamawia to samo wino

w tym samym barze

w końcu wraca do okna i pisze palcem na szybie

tłum na schodach nie daje zasnąć

ono nie wie co się robi dalej

więc zaczyna wszystko od początku

od źrenicy

od jądra.

*

Nie ma najważniejszego wiersza, są najważniejsze wiersze, jak najważniejsze książki zabierane na bezludną wyspę. Z jedną nie przeżyjesz.

Wiersz „Oko Johna Keatsa w Rzymie” jest dla mnie ważny, bo to jeden z tych rzadkich, co są pisane niewidzialną ręką. Lub „patrzone” cudzym okiem.

*

Krystyna Lenkowska, poetka, tłumaczka - wydała 13 tomów poezji, jedną powieść, dwa audiobooki, oraz przekłady poezji Emily Dickinson. Nagrodzona w Sarajewie (2012), Macedonii-Albanii (2013), Indiach (2019). Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (SPP) oraz Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury (STL).

#czwartykonkursbabińca

#konkursowasobota

III

Anna Stolarczyk

Bólerioza

Zawsze myślałam, że pustka

jest bezkształtna.

Nie ma ciała, nie ma ręki, ani nogi, za którą

mógłbyś złapać. Przeciągnąć

jak trupa

kilka metrów po piasku,

obrócić przodem do fal, by mogła

obserwować walczące z wiatrem

statki.

Gdy płaczę, ma kształt wody. Kropla

wydłuża się, zmagając z grawitacją,

po czym przyjmuje postać

kuli.

Ukryta

w zakamarkach powoli wzrasta.

Nieumiejętnie niszczę ciała,

kształty,

rozbryzguję krew na palcach.

Podrażnienie z ogniskiem zapalnym powiększa się

szybko.

Czerwona źrenica w aureoli bólu.

*

Anna Stolarczyk (1984) – studiowała politologię na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Pierwsze wiersze zaczęła pisać w wieku ośmiu lat, w wolnej chwili szlifuje również prozę. Debiutowała w Pocztówkach Literackich Karola Maliszewskiego (Odra).

[ - ]

kim była

jak żyła

[*]

betty bursztyn

[żydówka] [polka] [rumunka]

[ukrainka] [austriaczka] [rosjanka]

[niemka] [cyganka] [amerykanka]

(właściwe podkreślić)

(powyżej trzech zamieścić

przypis i przepis

na mieszankę firmową)

bohaterka

mojego serialu

i serii

domysłów

pomysłów

pomostów

na których zginęła

zupełnie w porę

przed porą burzowo-gazową

przymusową

[muß] [tak] [sein]

[gott] [mein]

[є]

[ein]

tagi: [ukraina] [bukowina] [czerniowce] [ulica zielona] [cmentarz żydowski]

[ ]

spacer granicami getta

(tu

się

żyło

o)

przerwami wyrwami nerwami

przedmieścia

mieściło się tu

co niemiara

(niewiara

wara

teraz

zaraz)

(tu nie ma żadnej bożnicy

żinoczka)

(oczka

stul

i usta

zmruż

już)

tagi: [ukraina] [bukowina] [czerniowce] [dzielnica żydowska] [getto]

tempel

stempel 57

ze stali i skali

(nawet za stalina)

stulatka maurytka reformatka

odporna na choroby

i granatów

podrywy

zrywy

ora!

mętów

i kopuł

mały szkopuł

kinogoga

(bój się

wroga

w październiku

i od

nóg

nów

czyń)

tagi: [ukraina] [bukowina] [czerniowce] [synagoga tempel] [kino październik]

[-/-]

w trawie ugorem

leży

porąbana

płyta nagrobna

(a z nią raz wraz

przerąbane życie w życie)

pod płotem

zdycha

i wzdycha

(w piątek świątek i sobótkę)

na gmin

nie

można

(bo nożem dołoży

przekleństwem obłoży)

[tagi: [ukraina] [bukowina] [czerniowce] [sadogóra] [cmentarz żydowski]

[:::]

odłamki macew

(masz

pomacaj

macę wymacaj

macicę z zarodkami liter

hebrajskich

rajskich

drzew i świec

złamanych załamanych zdławionych

dłoni

bo

nikt

ich

nie broni

bo to są

o n i)

[tagi: [ukraina] [bukowina] [czerniowce] [sadogóra] [cmentarz żydowski]

*

Oto cykl wierszy napisany w 2013 roku na Ukrainie, w Czerniowcach, gdzie spędziłam cały lipiec. Weszłam wtedy w przedziwną relację z tym miastem, spacerując i odkrywając kolejne warstwy jego wielokulturowej i wielojęzycznej historii. Sporo czasu spędziłam wtedy na cmentarzach – żydowskim i chrześcijańskim, które dzieli tylko droga, oraz w dawnej dzielnicy żydowskiej, gdzie niełatwo już teraz odnaleźć ślady przeszłości. (Aneta Kamińska)

Aneta Kamińska (1976) – poetka i tłumaczka poezji ukraińskiej. Autorka książek poetyckich: „Wiersze zdyszane” (2000), „zapisz zmiany” (2004), „czary i mary (hipertekst)” (2007), „autoportret z martwą naturą. ostatnie wiersze nazara honczara napisane przez anetę kamińską” (2018, nominacja do Nagrody Nike 2019) oraz „więzy krwi” (2018). Wydała wybory przekładów wierszy: Nazara Honczara „Gdybym” (2007; przekład wspólnie z Andrijem Porytką), Hałyny Tkaczuk „Ja ta inszi krasuni/ Ja i inne piękności” (2011), Chrystii Wenhryniuk „Dowhi oczi/ Długie oczy” (2013), Borysa Humeniuka „Wiersze z wojny” (2016), Lubow Jakymczuk „Morele Donbasu” (2018), Julii Stachiwskiej „Wszystkie możliwe rzeczy” (2019, nagroda „Literatury na Świecie” za przekład), Wasyla Hołoborodki „Tęcza na murze” (2020, nominacja do ukraińskiej Nagrody Drahomana za przekład) oraz prozę poetycką Olafa Clemensena „Lato ATO” (2020), a także trzy autorskie antologie: „Cząstki pomarańczy. Nowa poezja ukraińska” (2011), „30 wierszy zza granicy. Młoda poezja ukraińska” (2012) oraz „Wschód – Zachód. Wiersze z Ukrainy i dla Ukrainy” (2014). Współtłumaczka antologii: „Portret kobiecy w odwróconej perspektywie. 12 poetek z Czech, Słowenii i Ukrainy” (2013), „Komiks wierszem po ukraińsku” (2015) oraz „Listy z Ukrainy” (2016).

V

Hilde Domin

Powstań Ablu

Powstań Ablu

to musi być zagrane od nowa

to codziennie musi być odgrywane od nowa

codziennie jeszcze przed nami musi być odpowiedź

ta odpowiedź musi przecież móc być

jeśli nie powstaniesz Ablu

w jaki sposób ma zmienić się kiedyś

ta odpowiedź

ta jedynie ważna odpowiedź

możemy pozamykać wszystkie kościoły

i skasować wszystkie dekalogi

we wszystkich językach świata

jeśli tylko powstaniesz

i unieważnisz

tę pierwszą fałszywą odpowiedź

na to jedyne pytanie

o które chodzi

powstań

żeby Kain powiedział

żeby mógł powiedzieć

Ja jestem stróżem twoim

bracie

jak mam nie być twoim stróżem

powstawaj codziennie

żebyśmy mieli ją przed nami

to Tak jestem tutaj

ja

brat twój

Żeby dzieci Abla

już się nie bały

bo Kain nie będzie Kainem

Ja piszę o tym

ja dziecko Abla

i codziennie obawiam się

odpowiedzi

powietrze w mych płucach rozrzedza się

kiedy czekam na odpowiedź

Powstań Ablu

żeby zaczęło się inaczej

między nami wszystkimi

Ognie które płoną

ten ogień który pali się na Ziemi

niech będzie ogniem Abla

I w ogonie rakiet

powinny być ognie Abla

Przełożył Andrzej Pańta

*

Hilde Domin (1909 - 2006) - niemiecka poetka, pisarka i ceniona fotografka pochodzenia żydowskiego, uznawana za jedną z najważniejszych poetek swoich czasów. Wśród wielu wyróżnień i nagród poetyckich, zdobyła w 1983 roku Nagrodę Nelly Sachs.

Żródło: https://www.mpolska24.pl/post/2986/hilde-domin-poezje

VI

Jolanta Rawska

Rozłupuję owoc granatu

Styczeń szaro się dzieje – niczym popiół po ognisku.

Rozłupuję owoc granatu, jego krew cieknie po palcach,

plami drewno stołu.

Jesteś w szpitalu, więc klucz nie zachrobocze w zamku,

nie drgnę przestraszona odgłosem

(a przecież zawsze się cieszę, że wracasz).

Na ekranie preria, kojoty i antylopy – wieczna gra o życie,

którego nie ma bez niszczenia. Może antylopie

uda się uciec, nie będzie pożarta. Lecz jeśli każde stworzenie

uciekłoby przed kojotem, nie byłoby go na ziemi.

Zło jest wpisane w dobro świata.

Widzę też puszczę i dęby, których wiek liczony setkami.

Zieleń opanowuje moje oczy, zieleń żywa,

zieleń sprawiedliwa, zieleń królowa najwspanialsza.

Na łąki wychodzą żubry, a siła ich i spokój

zapierają dech – jak z malowideł skalnych,

chociaż tam i skok, i klęk, i upadek,

ochra, węgiel drzewny, świętość.

Chcę ci to opowiedzieć natychmiast, lecz puste są

nasze pokoje. I nie będziemy dzisiaj

ogrzewać sobie razem stóp

w łóżku przed zaśnięciem.

Dzielę jabłko granatu. Małe czerwone pestki

pękają w ustach, a ich sok jest hojny i cierpki.

Podobno przez takie jabłko Adam i Ewa opuścili Raj.

Nie takiej kary się boję.

*

Jolanta Rawska – Urodzona w 1959 roku w Warszawie, absolwentka wydziału prawa i administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1984 -1988 pracownik Departamentu Prawnego Ministerstwa Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W 1988 wyemigrowała z rodziną do Niemiec. W roku 2010 zostaje wydana powieść „Saskia” (LSW) w 2011 roku opowiadanie „Małpeczka” otrzymuje wyróżnienie na VII Międzynarodowym Festiwalu Opowiadania we Wrocławiu. W roku 2013 opowiadanie „Sen nocy letniej albo wieczory z Lilly” zostaje opublikowane w zbiorze opowiadań „Lato moralnego niepokoju” (wyd. Ad Rem).

W 2015 roku we współpracy z pisarzem Jakubem Winiarskim zostaje wydany podręcznik kreatywnego pisania „Po bandzie czyli jak napisać potencjalny bestseller” (wyd. Prószyński i S-ka). Jej wiersze otrzymały wyróżnienia w konkursie „Małopolska Nagroda Poetycka Źródło” (2017 i 2018), w roku 2018 w konkursach „Hymn zachwytu” i w XIV Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. Kazimierza Ratonia, a także II nagrodę w kategorii „Przed debiutem” w 39. Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. Haliny Poświatowskiej. Wyróżnione i nagrodzone wiersze znalazły się w antologiach pokonkursowych i we „Frazie”.

Pisze opowiadania i wiersze, pracuje nad następną powieścią.

VII

Olesia Nikołajewa – Scenariusz

Lubię to życie przystacyjne, te przedranne mrozy

na nie nazwanym odludziu, w rosyjskiej wiekowej głuszy,

gdzie przeciągle, jak nocne ptaki, wołają parowozy

i w czapce sztywnej od mrozu torowy na obchód rusza.

Chcę napisać scenariusz o pisarzu, i tutaj właśnie

poślę go i rozmyślnie porzucę w głębokim śniegu,

ażeby się zgubił, poczuł głupio, niewyraźnie

pośród sosen, huczących jeziorem od stromego brzegu.

Niech do leśnika się najmie i łażąc, w lesie stróżuje,

niech się poduczy wersetów z haftowanego psałterza,

kątem mieszkając i siorbiąc wrzątek, na los pomstuje,

niech wodę dźwiga dla babci, nasiecze drew przed wieczerzą.

I póki wyglądam pociągów na mroźnym odcinku trasy,

wciąż szukam, próbuję znaleźć te niepokrętne słowa,

że może jednak żyć w Rosji pisarz o duchu własnym,

żyć i rozmyślać swobodnie pod niebem szaropłowym.

Przełożył Aleksander Ziemny

*

Olesia Nikołajewa (ur. 1955) – pisarka i poetka rosyjska. Jej twórczość wyróżnia się szczególnym przywiązaniem do tradycji prawosławnej. Autorka wielu tomików poezji, w tym m.in. „Na statku zimy”, „Dwieście koni niebieskich” oraz prozy i esejów. Laureatka wielu nagród, m.in. Nagrody „Spuścizna literacka” 2006, czy nagrody za najlepszą książkę roku 2009.