Škunca, Zgliszewska, Forsström, Greenlaw, Valles, Grządziel, Plumb

I

Andriana Škunca – Grudzień

ów czas

rozpięty

między nagimi winnicami

i trzcinami

między ziemią i morzem

wychłostany uprzednio burzami

mija

i zawsze już

będziesz pochylać głowę

nad wychłeptanym piaskiem

aby usłyszeć

zamarznięte fale

stąd nigdzie

choć już dziś

przekraczasz

wąską granicę podróży

tylko zimne morze

obrębione mgłami

może cię jeszcze pochłonąć

wszędzie ledwie

zbliżasz się do szczytu i mroku

tak serce

wybiera przestrzenie

w tej późnej roku porze

nie ma już niczego

o czym byś nie zaświadczył

w oberwanej cierpkości gałęzi

wiatr tylko się raduje

ani twojej,

ani mojej twarzy

nie podpierają

cienie

tłum. z chorwackiego Wojciech Gałązka

*

Andriana Škunca (1944) – chorwacka poetka. Laureatka nagród "Tin Ujević" (1999), "Vladimir Nazor" (2003), Nagrodę Akademii Sztuki i Nauki (2003). Redaktorka Biblioteki „Kairos”, Chorwackiego Wydawnictwa Uniwersyteckiego i magazynu „European Gazette” . Zajmuje się krytyką literacką i poezją. Jest członkinią Towarzystwa Pisarzy Chorwackich.

fot. Davor Kovačević

II

Jadwiga Zgliszewska – Wspomnienie Wigilii z lat mojego dzieciństwa

Ze szklącym się okiem

przywołuję z niepamięci mroku

spracowaną matkę

jak odgarnia włosy

ze spoconego czoła

aby zdążyć

z zastawieniem stołu

przed powrotem ojca

i niesforną gromadkę rodzeństwa

w poszukiwaniu

ukrytych prezentów

gdy już prysła słodka wiara

w szlachetne odruchy

Świętego Mikołaja

i te coroczne łzy matki

przy łamaniu się opłatkiem

jakby przeczuwała

że ta niebiańsko rodzinna

chociaż skromna idylla

skończy się lada chwila...

póki co –

jeszcze błyski w oczach

nie wiem – z radości

czy od zimnych ogni

bo otrzymane podarki

cieszyły tak bardzo

jak dziś nic radować

nie potrafi

no i magia tego wieczoru...

kiedy ojciec spod obrusa siano

wynosił do obory

wraz z opłatkiem

bo tak było przyjęte

że z uczty wigilijnego stołu

muszą coś skosztować

i nasze zwierzęta

dzisiaj spływa łza

na zmycie wspomnień

gdy ojca dawno już nie ma

a dzieci

odfrunęły do swoich siedzib

aby tworzyć tradycje Wigilii

dla własnych familii...

więc teraz kiedy opłatkiem

dzielę się już tylko z matką –

żeby mi serce nie pękło

zaciskam wargi powieki

i w tej kamiennej masce

odgrywam obojętność...

*

Jadwiga Zgliszewska – poetka. Autorka tomu „Jestem znakiem zapytania” (2004).

fot. Podlaski Senior

III

Tua Forsström – Grudzień

I tak jest po świętach.

Śnieg zaczyna padać powoli i

cudownie, tak to pamiętam

jak śnieg padał kiedyś na biały

dom. Musimy wrócić

do tego, co było naszą radością, ale nie

przeobrażeniami w obraz. I jego

przeobrażeniami. Śnieg pada na odpadki

i serpentyny, pada na

śnieg i kilka świec w śniegu, które wirują jak

opętane. Łagodne dni, kropla

wody: Naprawdę uświadomiłam sobie

że nigdy nie podróżowaliśmy.

z tomu „Parkerna”, 1992

tłum. ze szwedzkiego Ryszard Mierzejewski

*

Tua Forsström (1947) – fińska poetka pisząca po szwedzku. Forsström zadebiutowała w 1972 roku zbiorem poezji En dikt om kärlek och annat. W jej dorobku, oprócz poezji, są również teksty radiowych sztuk teatralnych, kabaretów i sztuk kameralne.12 lutego 2019 roku została wybrana na członka Akademii Szwedzkiej, gdzie zajmie fotel nr 18, zajmowany wcześniej przez Katarinę Frostenson. Autorka wielu książek poetyckich, m.in. „Parkerna” (1992), „Sånger” (2006) i „Anteckningar” (2018).

IV

Lavinia Greenlaw ‒ Dar życia

dr William Pancoast, Filadelfia 1884

W marcu dokonałem inseminacji żony

bezdzietnego kwakra, kupca,

rozległe badania upewniły mnie,

że przyczyną jej niepłodności jest

ograniczone wytwarzanie spermy przez męża.

Żonę przywieziono do szpitala

na ostatnie badanie, zaaplikowano jej

chloroform do ust i nosa.

W efekcie kobieta była nieprzytomna,

co ułatwiło nam wprowadzenie wziernika

i rozwarcie kanały szyjki jej macicy.

Próbki dostarczył mój najlepszy student,

wprowadziłem ją za pomocą gumowej strzykawki,

z jakiej korzysta się zwykle przy zapładnianiu bydła.

Zastosowałem dodatkowy środek ostrożności,

zatykając szyjkę bawełnianą szmatką.

Mamy drugi dzień Świąt Narodzenia Pańskiego.

Dziś rano dowiedziałem się, że Pan obdarzył kupca

synem. Niech się dzieje wola Pana.

Przełożył Jerzy Jarniewicz

// wiersz pochodzi z książki „Poetki z wysp” [Biuro Literackie i Instytut Kultury Miejskiej, Wrocław – Gdańsk, 2015]

*

Lavinia Greenlaw (1962) – poetka, powieściopisarka, profesor twórczego pisania na Uniwersytecie w Londynie. Wielokrotnie nagradzana, m.in. „Eric Gregory Award” w 1990, „Arts Arts” w 1995, czy „Costa Poetry” w 2014. Autorka wielu książek, w tym debiutanckiego tomu „Night Photograph” (1990), drugiego tomu „A World Where News Travelled Slowly” (1997) oraz powieści „Mary George of Allnorthover” (2001) i „An Irresponsible Age” (2006). W 2004 gościła w Polsce, czytając swoje wiersze na festiwalu poetyckim we Wrocławiu.

fot. Julian Abrams

Jerzy Jarniewicz, ur. 4 maja 1958 w Łowiczu, polski filolog angielski, profesor nauk humanistycznych (2015), poeta, krytyk literacki i tłumacz (głównie literatury anglojęzycznej, m.in. Jamesa Joyce’a, Philipa Rotha, Craiga Raine’a).

V

Alissa Valles – Narodzenie

Sylwetka ptaka na dachu szopy:

to nawet nie stajnia, tylko fragment muru

z wąskim zadaszeniem, pod którym krowi łeb

opada ku garstce rozrzuconych słomek.

Anioły o ustach czystych i różowych zebrały się

na oblodzonym zboczu, rodzice ćwiczą

ruchy pantomimy. Pastuszek

podnosi rękę jakby zaczynał ofiarowanie.

"Bóg jest dzieckiem, a my jesteśmy starcami; dziecko

nas urodziło, musimy je karmić;

niech krowa da mu swoje tłuste mleko, niech

ptak je nasyci twardym ziarnem pszenicy. Obojętne

na nasze dary, umyte językiem zwierzęcia,

niech będzie ciche jak kamień, niech nie zbawi nikogo."

Przełożyła Katarzyna Jakubiak

*

Alissa Valles – amerykańska poetka i tłumaczka, urodzona w Amsterdamie, gdzie spędziła część dzieciństwa. Ukończyła UCL School of Slavonic and East European Studies w Londynie. Obecnie doktorantka Boston University. Opublikowała dwa tomy poezji Orphan Fire (2008) i Hospitium (2019). Znawczyni i tłumaczka literatury polskiej. Jest min. redaktorką i współtłumaczką angielskiego wydania poezji zebranych Zbigniewa Herberta (Ecco Press, 2008) oraz prozy zebranej Herberta (Ecco Press, 2010). Opublikowała również angielski przekład zbioru Ryszarda Krynickiego Nasze życie rośnie (NYRB Poets, 2017) oraz przekłady wierszy Bożeny Keff i Zuzanny Ginczanki. Pracowała dla BBC, Holenderskiego Instytutu Dokumentacji Wojennej, Żydowskiego Instytutu Historycznego i warszawskiej fundacji La Strada. Jest jedną z redaktorek Words Without Borders. Była stypendystką prestiżowego Ruth Lilly Poetry Fellowship przyznawanego przez Poetry Magazine.

Katarzyna Jakubiak – pisarka, tłumaczka, literaturoznawczyni. Autorka zbioru opowiadań "Nieostre widzenia", nominowanego do Nagrody Literackiej dla Autorki Gryfia w 2013 roku. Laureatka nagrody “Literatury na świecie” (2006 r.) za przekład tomu wierszy Yusefa

Komunyaki "Pochwała miejsc ciemnych". Opublikowała również wiele artykułów naukowych, dotyczących przede wszystkim polityki przekładu literackiego, w tym przekładu literatury afro-amerykańskiej w Polsce. Mieszka i pracuje w USA. Wykłada literaturę i pisanie (twórcze i nie tylko) na Millersville University w stanie Pensylwania.

VI

Karolina Grządziel – wigilia

gwiazda pulsuje w oddali

pustoszeje pejzaż

atrament pochłania światło

czas zapętla się na rondach

gonie już pełzną po korze

schylają się ku nam plastikowe figurki świętych

zwierzęta patrzą spode łba

pora zacząć wieczerzę

nikt więcej nie dopłynie

skończony wpis

przy stole połyskują głodne brzuchy łyżek

gwiazda pulsuje w oddali

pora pomilczeć razem

/ wiersz podchodzi z archiwum Inter- (nr 13/2014)

*

Karolina Grządziel (1983) – Absolwentka Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum UJ w Krakowie. Pisze wiersze, recenzje filmowe i muzyczne oraz artykuły popularnonaukowe. Teksty publikowała w Internecie i prasie literackiej, m.in. w „Odrze”, „Akcencie”, „Pegazie Lubuskim”, czy antologii „Poeci z sieci” (2006).

fot. http://minotauryda.blogspot.com

VII

Vivienne Plumb – Jelenia głowa

Na kartce widnieje plastikowa

głowa jelenia z przodu a na odwrocie

nic, tylko adres.

Próbuję dociec, od kogo jest,

Raz w mieście Króla Dawida, ktoś

śpiewa te słowa z oddali

w telewizji, stała uboga stajenka.

Tylko raz w roku można je usłyszeć.

Świąteczne życzenia czerwonym drukiem na kartce,

nic więcej. Druga nad ranem a ona właśnie skończyła

zmianę i znalazła jelenia

w swojej skrzynce. Dzisiaj było

tłoczno i rozcięła dłoń

rozbitym szkłem, a kiedy próbowała

je pozbierać, Rosa powiedziała:

naucz się używać szufelki i miotły.

Jakiś dupek poprosił o Fantę

i czerwone wino z lodem. Australijczycy,

któż inny. Co za upał,

radosnych cholernych świąt życzę wam.

Opatrzyła dłoń

i wróciła do domu.

Gdzie porodziła swe dziecię.

Kolęda ani ją grzeje ni ziębi

z doświadczenia wie, ze obojętność

ostatecznie zwycięża

bez wysiłku niczym

starannie dobrana broń do walki.

przeł. Danuta Pleticha

*

Vivienne Plumb (ur. 1955) – pisarka i aktorka nowozelandzka. Wydała sześć tomików wierszy: Salamanca (1998), Avalanche (2000), Nefarious (2004), Scarab (2005), From Darkness to Light (2007) i Crumple (2010), dwie powieści: The Diary as a Positive in Female Adult Behaviour (1999) i Secret City (2003), jak również zbiory opowiadań: The Wife who Spoke Japanese in Her Sleep (1993), za który otrzymała nagrodę Huberta Churcha, oraz Glove Box (2014), który stał się podstawą jej doktoratu. W Polsce jej wiersze ukazywały się w „Pograniczach”, we „Frazie” oraz w niskonakładowym arkuszu „Nowa kość” wydanym przez poznańską Kontrabandę.

źródło: Helikopter OPT

Ka.Klakla, Meehan, Jagiełło, Pepelnik, Seel, Wöhrmann, Zrajkowska-Bujak

I

Ka.Klakla – boże narodzenie

dzisiaj jezusa zabiłaby skarbówka
bo podzielił i rozdał chleb bez vatu

zaczęłoby się w szkole
długie włosy
brak komórki dyskusje wagary
potem
coraz gorzej
odwróciłyby się od niego kobiety
które chciałyby być kimś więcej
ludźmi
przede wszystkim

mierziłby prawdziwych facetów kiepskim wizerunkiem
brakiem pawiego ogona substytutów męskości
aseksem miłości
dobrze że zniesiono obowiązkowy pobór
chociaż najciężej byłoby mu jednak
w katolickim kraju gdy
nieochrzczony
chciałby purpuratów pouczać
wyganiać biznes ze świątyni
ślub i pogrzeb dawałby bezwarunkowo
sekciarz albo heretyk nawiedzony grzesznik
a co by było
gdyby tym razem urodził się kobietą

zgwałcony
w wieku dziewięciu lat zmarłby
przy porodzie krwotok pęknięta macica
lub tylko ból nie do zniesienia śmiertelny

wstyd by nawet było
krzyżować

*

Autorka o sobie:

Miasto urodzenia przypadkowe - Kraków. A mogła być Szwecja, Afganistan albo inne szczęśliwe lub przeklęte miejsce. Nawet stajenka.

Studia magisterskie i doktoranckie na Wydziale Architektury PK w celu zdobycia zawodu, którego nie wykonuję. Studia pedagogiczne nauczyciel przedmiotów technicznych rysunku, plastyki, fotografii, w szkołach ponadpodstawowych - tych zawodów też nie wykonuję. Obecnie uczestniczę w SLA UJ, o przydatności nabywanych tam umiejętności nie mogę jeszcze nic powiedzieć.

Uprawiam ekoprojektowanie ciasnych wnętrz, samorosnących ogrodów dla leniwych, malarstwo nałogowe, rysunek sporadyczny, linoryt okazjonalny, projektowanie graficzne, fotografię jako ekspresję emocji i pisanie jako sposób myślenia i opowiadania.

Interesuje mnie sztuka, która zajmuje się nie samym pięknem, lecz tym, co znajduje się pod jego podszewką. A to najczęściej jest przemoc - jawna i ukryta, w dobrej i złej wierze, bezpośrednia i zadawana różnymi narzędziami - czynem, pieniądzem, strojem, rytuałem, a także słowem i opisem rzeczywistości. Ważni są Ci, którzy są słabsi, odrzuceni i wykorzystywani; to, co jest marginesem, odpadem i śmieciem. I wszystko to, co zalega na pograniczach.

Co do info o mnie:
Posługuję się wyłącznie skróconą wersją imienia i nazwiskiem. Czasem pseudonimem. Lubię korzystać z niejednoznaczności rodzajowej czasu teraźniejszego, stąd taka a nie inna forma notki.

II

Paula Meehan – Dziewica

Spójrzmy więc wstecz:
jakiś szczególny księżyc zaplątał się w wierzbach,
a ja zasnęłam głęboko we własnym ciele,
obok notatnik, w nim dziewczęce wiersze
i tyle stron jeszcze do wypełnienia,
i niech będzie róża, i pamięć jej ciernia
i blizna niech będzie na moim udzie, które rozciął cierń

wcześniej tego dnia w zapuszczonym ogrodzie,
kiedy on przyszedł do mnie po raz pierwszy
i uniósł mi spódniczkę,
i poszliśmy na dno, na ziemię.

I pokój niech będzie ze mną,
bo pokoju nie miałam.
Ani wówczas, ani kiedy mijały miesiące.

z tomu „Dharmakaya”, 2000

tłum. Jerzy Jarniewicz

*

Paula Meehan (ur. 1955 w Dublinie), poetka oraz dramaturg radiowy i teatralny, zajmuje się także tańcem ulicznym, tańcem współczenym, performance`em i sztukami plastycznymi. Nauki pobierała w m.in. w klasztorze św. Michała w Finglas, z którego została wydalona za zorganizowanie buntu. jej wiersze, wykorzystują mowę potoczną i anegdotę, sa naznaczone feministyczną świadomością, zdystansowaniem i ironią, obracają się w kręgu prywatności, sięgają do historii rodzinnej, otwierają się również krytycznie na obszar publiczny: polityki, religii, historii.

Jerzy Jarniewicz (ur. 1958 ]) – polski filolog angielski, profesor nauk humanistycznych (2015), poeta, krytyk literacki i tłumacz (głównie literatury anglojęzycznej).

III

Joanna Jagiełło – Na granicy

uformowała kulę
zaokrągliła troskliwie
głaszcze suchymi palcami
tu brakuje nawet pasty do zębów
nie mówiąc o oliwce

wypuszcza ją w niebo
drobiny światła odbijają się
w ostrych kątach poczekalni

i błaga wznosząc do góry ręce
może jeśli nie przyjmiecie mnie
to choćby ten brzuch?
patrzcie jaki piękny i jasny!
jest posłuszny, mało wymaga
mówi każdym językiem
nie nosi karabinu ani bomb

ale dziś nie wigilia
gwiazda betlejemska
spada w mrok

*

Joanna Jagiełło (ur. 1974). Ukończyła wydział anglistyki na UW. Pracowała jako dziennikarka i nauczycielka, oraz redaktorka podręczników do języka angielskiego. Z pasji: pisarka, poetka, malarka i pieśniarka. Jest autorką powieści dla młodzieży: Kawa z kardamonem (2011), Czekolada z chili (2013) Tiramisu z truskawkami (2016), Zielone martensy (2016), Jak ziarnka piasku (2018), Mleko z miodem (2019), Tylko gdy pada deszcz (2019), książek dla młodszych dzieci: Pamiętnik Czachy (2014), Oko w oko z diplodokiem (2013), Babula Babalunga (2015) i Czacha się buntuje (2018); powieści dla dorosłych Hotel dla twoich rzeczy (2014) oraz Taki wstyd (2016) a także tomików poetyckich: Moje pierwsze donikąd (1997), Ślady (2013) i Perspektywa powietrzna (2017). Jest też współautorką dwóch książek o tematyce piłkarskiej: Bramkarze i Napastnicy (2017). Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Jej obrazy brały udział w wystawach zbiorowych i indywidualnych. Gra na gitarze i śpiewa właściwie od zawsze, od kilku lat komponuje muzykę do własnych tekstów. W 2017 roku wydała płytę Skrzypek bez dachu.

IV

Ana Pepelnik – dla ciebie Tomažu za przeszłość

zamknęłam krasnoludka do słoika.
Czerwony kapturek ma.
Taki dzień był. Świat został przykryty śniegiem
został bez słów
i coś zupełniezupełnie wewnątrz zabolało mnie.
Kto teraz powie Metce
Metko nie bądź smutna.
Kiedy spotykaliśmy się
zawsze świeciło słońce.
Zamówiłeś je
umówiłeś się z nim. Nie wiem. Promieniałeś
otaczałeś nas. A sam mówiłeś
że my otaczamy ciebie. Grunt że jesteśmy
otoczeni.
I wierzyłam. Chociaż ciut
ciut trochę. A teraz idę zobaczyć
krasnoludka. Wśród bluszczu skacze.
Kos. Tam już od pierwszego dnia.
Tańcz tańcz. Jak zatańczysz?
Jeszcze raz. W tym wierszu.
A ty? Gdzie jesteś byś mi powiedział że to
co robię jest dobre. Że to co daję
jest piękne miękkie przyjemne. Że jest to
czym jestem do przyjęcia
i że się znajdzie miejsce
również dla mnie. Zatrzymać się w tej chwili
postawić kropkę. Przykryć jedno dziecko
i jeszcze jedno. I Primoža.
Popatrzeć jutro
na krasnoludka dla ciebie i na krasnoludka Davida.
Uśmiechnąć się wtedy gdy tak bardzo
bardzo boli że w ogóle nie ma łez.
Wszyscy kochamy morze.
Jonasz Robi ryba groszek.
Dzieci ptaki krasnoludki wiatr
śnieg. Tego ma być
koniec. Jak ma być koniec tam
gdzie powinna być kropka
ale jej nie będzie. Tylko jeszcze w górę. Patrzę.
W niebo

Przełożyła Katarina Šalamun Biedrzycka

*

Źródło: Magazyn Wizje

Ana Pepelnik (ur. 1979) – poetka i tłumaczka słoweńska, z mężem poetą Primožem Čučnikiem i dwójką dzieci mieszkająca w Lublanie. Od debiutu w roku 2007 wydała 4 tomiki poetyckie i antologię cytatów z pokrewnych poetów Pod wrażeniem. Z ostatniego tomiku (Techno, 2017) to tu wydrukowane trzy ostatnie przekłady (w Dla ciebie Tomažu chodzi o Tomaža Šalamuna, Jonasz Robi ryba groszek to słowa z jego wierszy). Po polsku jest obecna w antologii Szesnaście słoweńskich poetek, Ljubljana 2011, po angielsku i niemiecku w Versopolis Poetry i Lirykline.org. oraz innych tłumaczeniach (np. w In unfriendly weather: four Slovenian poets, Ljubljana 2011).

Katarina Šalamun Biedrzycka – słowenistka, autorka książek historyczno-literackich, tłumaczka literatury słoweńskiej na polski i polskiej na słoweński. Tłumaczyła m.in. twórczość Tomaža Šalamuna, Aleša Debeljaka, Gregora Strnišy, Primoža Čučnika i Milana Jesiha. Po słoweńsku w jej przekładzie ukazały się utwory m.in. Witolda Gombrowicza, Brunona Schulza, Czesława Miłosza, Stanisława Wyspiańskiego i Jana Kochanowskiego. Ostatnio wydała: Dotik duha. Antologija poljske poezije 20. stoletja. Ljubljana 2009, Meta Kušar, Lublana, Mikołów 2013, i wybór rozpraw Med Slovenijo in Poljsko, Ljubljana 2014. W roku 2015 ukazał się też tomik przekładów (we współautorstwie z Miłoszem Biedrzyckim) wierszy Uroša Zupana (Niespieszna żegluga), laureata nagrody Szymborskiej. Następne tytuły to: Dve poljski pesnici – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska in Justyna Radczyńska, 2016 i wybór rozpraw i artykułów Wśród słoweńskich i polskich autorów, Kraków 2018.

V

Daniela Seel

***
Gdybym miała tę pomarańczę, chciałabym się nią dzielić
z innymi, z jeźdźcami otchłani piekielnych, chciałabym
oddzielić zaniedbania, ten krąg legend, od tego,
co wiecznie niegotowe, w chłodzie i ślepnąc
od rutyny, gdybym miała tę drugą, godziny
długie wiszącą na wietrze, ze wstydu musiałabym zdzierać
z niej pierścień, ranek nie nadszedłby wtedy ani łowy z sokołem,
o, nędzne skąpstwo – gdzie ta pomarańcza jest teraz?

Przełożył Tomasz Ososiński

*

Daniela Seel, urodziła się w 1974 roku w Frankfurcie nad Menem. Jest poetką, tłumaczką i wydawczynią, mieszka w Berlinie.
W 2003 roku założyła wydawnictwo kookbooks – Labor für Poesie als Lebensform, razem z Andreasem Töpferem, autorem książek artystycznych i ilustratorem. Publikowała w czasopismach, magazynach, antologiach, internecie. Ma na swoim koncie liczne międzynarodowe kooperacje i występy, m.in. z wokalistką Planningtorock, choreografem Davidem Bloomem, poetami Rickiem Reutherem, Robertem Striplingiem i SJ Fowlerem. W kookbooks ukazały się jej tomiki poezji ich kann diese stelle nicht wiederfinden (2011) i was weißt du schon von prärie (2015). Daniela Seel jest m.in. laureatką nagród Friedrich-Hölderlin-Förderpreis, Ernst-Meister-Förderpreis, Kunstpreis Literatur von Lotto Brandenburg. Jej wiersze były tłumaczone na polski, angielski, czeski, francuski, norweski, włoski, holenderski, hiszpański, szwedzki, serbski i chorwacki.

Tomasz Ososiński (ur. 1975 w Stargardzie Szczecińskim) – polski poeta, germanista, filolog klasyczny, tłumacz z łaciny i niemieckiego, wydawca, adiunkt w Zakładzie Starych Druków Biblioteki Narodowej, redaktor „Zeszytów Poetyckich”.

*
Wiersz oraz biogram autorki pochodzi ze strony "Wiersze w mieście": http://2018.wierszewmiescie.eu/archiwum-2017/niemcy

VI

Bettina Wöhrmann ‒ Kartografia

Opuszek palca odtwarza
na zaparowanym oknie
ślad świateł –
daremnie: nic
nie chce już ułożyć się w znak
Rzeczywistość będzie gdzie
indziej odmierzana:
w chłodzie poduszki rankiem w dźwięku
ostrożnych kroków podczas Benedictus w szronie
który oflagowuje oddech w gorącym tchnieniu
wulkanów na Maui w zimnym popiele
w piecu w parze z filiżanki islandzkich
gejzerów które rozrywają ziemię aż do dna
wzdłuż bruzdy pola która zatrzymuje się na horyzoncie z chmurą
która ciągnie się dalej na szorstkiej korze starych drzew
na gładkiej skórce śliwek w cieniu na skórze
w słońcu w oku które razi aż do oślepnięcia
w ciemności polarnej nocy nad magadańskimi
kwitnącymi różami w wiecznym lodzie – na końcu
stoimy niemi w bieli nie podzielonego światła

przełożył Marek Śnieciński

*

Bettina Wöhrmann (Eberspächer), (1957) – poetka i tłumaczka, literatury polskiej, rosyjskiej i bośniackiej. Na swoim koncie ma kilka książek, m.in. "Weiss/Biel" (Warszawa 2014, przekład Marek Śnieciński) oraz kilkanaście przekładów. Uczestniczka niemiecko-polskiego programu Poetendampfer (Parowiec Poetycki). Mieszka i pracuje w Heidelbergu.

Marek Śnieciński – (1958) roku, poeta, eseista, tłumacz, krytyk sztuki, adiunkt w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, stypendysta w Literarischen Colloquium Berlin. W ostatnich latach opublikował: „Coitus sacralis” (2000), „Jak cię milczeć” (2004), „Andere Obsessionen” (2008).

VII

Renata Zrajkowska-Bujak

* * *

mama dzwoniła po każdym grzmocie
odbierałam z nowym błyskiem
burza w grudniu
nie wróży niczego

przerwała pytaniem
czy wszystko w porządku

tak więc przycupnęłam na parapecie
nie. nie umyję okien przed świętami
i z rozmysłem przyczernię pierniki

a teraz czekam
aż spadnie

może gwiazda spadnie

wiem. wiem że nie sierpień
ale może. w końcu
grudnie są nieobliczalne

sama mówiłaś przed chwilą
że takiej burzy to jeszcze nigdy

wiem że się martwisz
ale pocupię. jeszcze

pogłaskałam policzkiem
słuchawkę

*

Renata Zrajkowska-Bujak (1972) ‒ poetka.

źródło: poezja.exe.pl

Noailles, Keff, Waszkiewicz, Chyła, Kegljen

I

Anna de Noailles – Zima

Oto zima bez zapachu i pieśni,

Na łące pozostały zieleni pędy,

Powyginane w swej części

I śnieg iskrzący się i twardy.

I jeszcze jakieś karłowate kępy,

W żółtych kruchych liściach,

Szarpane przez wiatr ostry i chciwy,

Jak kozy wspinające się po stokach.

- I drzewa subtelnie wyciszone,

Które cały leżący śnieg izolują,

Oddzielone wzajemnie od siebie

Swe sekrety w zaufaniu przekazują...

Drzewa liściaste podczas letniej aury,

W cieple swego listowia kosmatego,

Wielu przyjemności doświadczały

I krzyku dudka rozśpiewanego. 

Wy, którzy w słodkim sezonie

Wdychacie zapachy gumy,

Trzęsiecie się na horyzoncie

W gestach znanych dla mężczyzny.

Osłabieni jesteście, nadzy jesteście,

Nic nie chroni was w powietrzu,

A wasze serca delikatne i ogołocone

Rozpaczają tylko na śniegu.

- Dumni bracia, oto przed wami

Jodła, gdzie świeci słońce. 

Huśta łuszczącymi się owocami

I pokazuje swe igły lśniące...

z tomu „Le Cœur innombrable”, 1901

Przełożył Ryszard Mierzejewski

*

Anna de Noailles (1876–1933) – francuska poetka i pisarka pochodzenia rumuńskiego. Pochodziła z książęcego rodu rumuńskich bojarów Bibescu i Craioveşti jako córka księcia Grigore Bibescu-Basaraba i greckiej pianistki Raluki Moussouros. Urodzona Paryżu, starannie wykształcona, piękna i niezależna była na przełomie XIX i XX wieku osobą znaną, aktywną i podziwianą na paryskich salonach. Pisała poezję i prozę, zajmowała się krytyką literacką i publicystyką, brała udział w animacji życia kulturalnego we Francji. Wydała kilkanaście zbiorów poezji.

Ryszard Mierzejewski (ur. 1954) – absolwent kulturoznawstwa na Uniwersytecie Wrocławskim, doktor nauk humanistycznych, instruktor sportu i edukator zarządzania oświatą. Debiutował tomem poezji „Zraniony różą” (2013). Potem wydał zbiory wierszy: „Mój świat” (2014), „Kiedy mówimy kocham” (2015) i „W czterech porach roku" (2015), "Okaleczony świat" (2016). Tłumaczy poezję z angielskiego, francuskiego, szwedzkiego i rosyjskiego. Jest redaktorem i wydawcą serii wydawniczej Biblioteka Przekładów Poetyckich.

II

Bożena Keff – Śni mi się, że trzymam

Śni mi się, że trzymam - stojąc na jakimś dworcu -

trzymam coś niedużego, jakby dziecko, może kilkuletnie,

ale to nie jest dziecko tylko kosmaty jakiś strzęp wrzeszczący,

wije się szarpie, kłaki poplamione krwią,

muszę to trzymać, chronić przed upadkiem, czemu muszę nie wiem,

to się stało jakoś z zaskoczenia; trochę mi niedobrze

i trochę mi żal. Tu jakby rana, przy niej krew na kłakach,

śmierdzi spalenizną, pręży się szarpie; ledwo to mogę utrzymać,

wrzeszczy ciągle, nie wiem kiedy nabiera powietrza,

ten wrzask mnie ogłusza oślepia. Skupiona i oszalała staram się nie puścić,

o co chodzi, nie wiem, o coś co się stało;

myślałam, że trzymam na chwilę

lecz już widzę, że nikt tego ode mnie nie weźmie,

pociągi odjeżdżają i ludzie przechodzą

a ja stoję na co czekam nie wiem.

*

Bożena Umińska-Keff – poetka, eseistka. Badaczka literatury w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma. Wykładowczyni filozofii i etyki. Krytyczka filmowa, tłumaczka, publicystka, działaczka społeczna.

III

Paulina Waszkiewicz - Fotografia z miejsca gdzie dziewczynki zawsze chodzą ubrane na biało

małe dziewczynki ubrane na biało co niedzielę stoją w pierwszych rzędach. 

za sobą mając jedynie świat i butelkę, którą ojciec zazwyczaj otwiera 

po obiedzie. stopy w za dużych marzeniach. w

za dużych stanikach poupychane dziecięce uśmiechy. 

za plecami pas, który ma bronić, lecz tylko rozwarstwia.  

nie ma miejsca na chichot i płacz podczas modlitwy, która

powinna zanieść od razu do nieba. 

małe dziewczynki w przykrótkich spódniczkach chodzą po mieście i 

siadają przy pierwszej lepszej latarni - szukając boga można natknąć się 

na niego w najmniej oczekiwanym momencie. w najciemniejszym 

zakamarku (matka powie, że duszy). bo

w miejscu, gdzie mali chłopcy mogą na serio,

małe dziewczynki zawsze chodzą ubrane na biało. 

*

Paulina Waszkiewicz – urodzona 9 grudnia 1996 r. w Stargardzie. Obecnie studentka prawa. Wydała dwa tomiki poetyckie. Po kilku latach ciszy stara się wrócić „na salony”.

IV

Karolina Chyła – po listopadzie

po listopadzie który nie wiem nawet

dlaczego cenię i w którego mdlącym

żeliwnym zimnie dojrzewają więzy

przywlókł się miesiąc ostatni; dla wielu

jednorodzinny ucieszny i trwały

dla mnie natomiast będący jedynie 

workiem po dawnym wytrząśniętym kocie.

zima już zdrowsza i niebawem wstanie

zima to pewne – we wsi której nazwa 

brzmiała Nassadel a teraz już nie brzmi

słychać pociągi – te co przebiegają

przez miasto Pitschen i ja siedząc w oknie

z mroźną firanką i wiatrem zaschniętym

w szorstkiej donicy słucham ich uważnie.

prócz obecności – w pokoju są krzesła

wystygły grzejnik i termofor szafy

u nóg stolika; ja zacieram ręce

poprawiam kołdrę i myślę jak bardzo

ciepło jest w domu który zbudowali

Oni lat czterdzieści a który

mógłby być moją matką; słyszę chrobot

w ścianach i myślę że od Tamtych co je

stawiali wieści niewiele; zostało

tu po nich kilka skorup flaszek no i

krzyże; a z rzeczy wartych wzmianki nieco

progów drzwi cegieł ram okiennych; ale

za to centralne to już nasza rzecz.

wiersz pochodzi z Antologii „Węzły, sukienki, żagle. Nowa poezja, ojczyzna i dziewczyna”, Kutno 2013

*

Karolina Chyła (1996) – poetka. Autorka tomu „Debiut przed debiutem” (2011).

V

Kristina Kegljen - Poczerniliśmy śnieg, a on nadal się bieli

Wszyscy źli chłopcy ukradli atrament z biura adwokata

Mazali nim po rysach po twarzach 

Bejbe, jak ma na imię twoje ego alter?

Patrz, jak z lekkością pęka śnieżna skorupa

Bije od niej jakaś turbofolkowa jasność

Jakiś smród dymu z wędzarni

Jakąś zadymioną opłucną

Czyż to nie kurwy ponoszą winę za lokalne ulewy

I niepłodną ziemię

I usunięte dzieci

I spadek PKB?

Rozwierasz się jak pawi ogon

Tylko że

Jesteś przezroczysty i bezbarwny

Cuchniesz wilgocią

Leżysz nagi bosy zadźgany na śniegu

Puszczasz wszędzie wokół siebie czerwoną kałużę 

To menstruacja, co?

Osobniki twego pokroju nie zdychają z lekkością

Z lekkością, z którą bieli się śnieg

Lekkością, z którą ty go czerwienisz

Mamo, poczerniliśmy śnieg, a on się nadal bieli

Przełożył Łukasz Szopa

*

Kristina Kegljen urodzona w 1987 roku w Slavonskim Brodzie. W trzeciej klasie gimnazjum zdobywczyni pierwszej nagrody na festiwalu „Goranovo Proljeće” w kategorii szkół średnich. W tymże 2005 roku otrzymuje roczne stypendium na kanadyjski collage Lester B. Pearson. W 2007 roku ukazuje się jej pierwszy tomik poezji p.t. Capricorn. W 2007 r. laureatka konkursów pism „Algoritam” oraz „Vijenac”. W 2009 r. ukazuje się jej drugi zbiór poezji p.t. Ne poklanjaj srce divljim stvorovima („Nie ofiaruj serca dzikim rzeczom”). Tego też roku otrzymuje nagrodę Rektora za wspomniany zbiór wierszy.

Łukasz Szopa ur. 1973 w Tychach. Mieszka w Berlinie i Włosieniu. Poeta, prozaik i tłumacz pomiędzy polskim, niemieckim, i jugosłowiańskim. W latach 1997-1999 w Bośni-Hercegownie, gdzie założył min. pismo literackie „Album” (Sarajewo) oraz współinicjator pisma literackiego „Kolaps” (Mostar). Publikował w Polsce, Austrii, Bośni i Hercegowinie, Chorwacji, Danii, Serbii i Czarnogórze, oraz w antologiach liryki (Polska, Austria). Opublikował zbióry poezji „Roadmovie” (Kartki, Białystok 2000) oraz wspólnie z Mehmedem Begićem „Film” (Alternativni Institut, Mostar, 2001).

źródło: Kwartalnik Pobocza

#16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć - podsumowanie + kilka dodatkowych ciekawych wierszy

Zapraszamy na podsumowanie kampanii #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć! Prezentujemy trzynaście wyróżnionych i nagrodzonych przez naszą Redakcję wierszy oraz trzy wiersze jurorek. To jednak nie wszystko. Wybrałyśmy również kilka z tekstów z tych, które (bardzo licznie) napłynęły do nas z okazji Kampanii.

I

Aneta Kamińska – #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

dziura-w-czynie

chmury
zakrywają kartki
herstorię historią dziurawią
(córka już dawno podziurawiona
przez ojca
lub kogo popadło
na nią wypadło
przepadło
rozpadło
i padło
ło
o

o
po
wieść
porwana
zerwana
przerwana
na krwawe skrawki i strupy
(trupy w kredensach
w pląsach i dąsach
– co za makabra! –
trzymają się dobrze
razem
pod ręce
świece i wieńce
jodły i modły
mdły
zapach i niesmak

ach
tak
zaraz się dowiem
sobie przepowiem
tobie opowiem

(szarpią szczekają
warczą wyrywają
wyrazy włosy i z głowy
mam dowody
zawodzą zwodzą odwodzą
pod wodzą
choć wiedzą
nie powiedzą)

po
czekaj
ja
ci
po
każę
jak
tu
wy
smażę
wy
każę i skażę

rozkażę
mystorię misterię
misternie
pocerowaną

Warszawa, 5 stycznia 2013

/Wiersz pochodzi z książki "Więzy krwi", która znalazła się w puli tegorocznych nagród antyprzemocowego konkursu Babińca Literackiego/

*

Aneta Kamińska (1976) – poetka i tłumaczka poezji ukraińskiej. Urodziła się w Szczebrzeszynie, pochodzi z Zamościa, mieszka w Warszawie. Skończyła filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim, pracuje jako metodyczka i lektorka języka polskiego dla cudzoziemców. Autorka tomików: Wiersze zdyszane (2000), zapisz zmiany (2004), czary i mary (hipertekst) (2007), autoportret z martwą naturą, ostatnie wiersze nazara honczara napisane przez anetę kamińską (2018, nominacja do Nagrody Nike 2019) oraz więzy krwi (2018). Wydała wybory przekładów wierszy: Nazara Honczara Gdybym (2007; przekład wspólnie z Andrijem Porytką), Hałyny Tkaczuk Ja ta inszi krasuni/ Ja i inne piękności (2011), Chrystii Wenhryniuk Dowhi oczi/ Długie oczy (2013), Borysa Humeniuka Wiersze z wojny (2016), Lubow Jakymczuk Morele z Donbasu (2018), Julii Stachiwskiej Wszystkie możliwe rzeczy (2019), a także trzy autorskie antologie: Cząstki pomarańczy. Nowa poezja ukraińska (2011), 30 wierszy zza granicy. Młoda poezja ukraińska (2012) oraz Wschód – Zachód. Wiersze z Ukrainy i dla Ukrainy (2014). Współtłumaczka antologii: Portret kobiecy w odwróconej perspektywie. 12 poetek z Czech, Słowenii i Ukrainy (2013), Komiks wierszem po ukraińsku (2015) oraz Listy z Ukrainy (2016). Współpracuje stale z Babińcem Literackim.

II

Joanna Fligiel – #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

Wiersz o pierwszym razie

Pierwszy raz, gdy dowiaduję się

jak bardzo mężczyźni lubią krew,nie ma wcale krwi. Zakłada(zamiast prezerwatywy),że go zdradziłam i zostawia mniesamą w pustym mieszkaniu,bo akurat starzy wyjechalii mają dopiero wrócić za miesiąc,więc czuję się jak kot Filipowiczapo śmierci swojego pana.
bez mąki. Z mazi lepię kulki,
rzucam nimi w ścianę,
potem piszę list,
w którym tłumaczę się
z braku krwi. Najbardziej żenujący list,
który czytają wszyscy. Wiele razy
wyobrażam sobie, że oblewam się
benzyną i podpalam. Pieką mnie
policzki. Zalewa mnie krew.

Pierwszy raz wtedy piekę ciasto

bez mąki. Z mazi lepię kulki,

rzucam nimi w ścianę,
potem piszę list,
w którym tłumaczę się
z braku krwi. Najbardziej żenujący list,
który czytają wszyscy. Wiele razy
wyobrażam sobie, że oblewam się
benzyną i podpalam. Pieką mnie
policzki. Zalewa mnie krew.

/Wiersz pochodzi z książki "Rubato", K.I.T. Stowarzyszenie Żywych Poetów, wrzesień 2018, która znalazła się w puli tegorocznych nagród antyprzemocowego konkursu Babińca Literackiego/

Joanna Fligiel (ur. 6.8.1968 w Katowicach) – inicjatorka i redaktorka Babińca Literackiego, inicjatorka I Konkursu antyprzemocowego Babińca Literackiego, autorka trzech książek z wierszami: Autoportret, Geny i Rubato.

III

Katarzyna Zwolska-Płusa ‒ #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

zawsze płaczę przy lambadzie

ten, który doprowadził mnie niegdyś do płaczu, sam odszedł płacząc

jak nazywa się ten instrument, który robi smutek?
wygląda jak maszynka do mięsa albo makaronu.
dzieli na części to, czym się żywią (tak, daję im to
w częściach – jest więc część zmysłowa, zawodowa,
macierzyńska, artystyczna).

gdy kobieta jest pokawałkowana, to płacze,
rusza biodrami jakby chciała odejść, ale tak
naprawdę pływa (freud pisał, że syreni ogon
to tęsknota za fallusem).

skąd mógł wiedzieć, że jak lambada będzie hitem,
na osiedlu domków przy plaży mężczyzna zrani
dziewczynkę i uczyni z niej syrenkę śliską jak narząd.
a teraz zapamiętaj: raz, dwa trzy, ruch bioder.

i płyń.

/Wiersz pochodzi z książki"vesica piscis", która znalazła się w puli tegorocznych nagród antyprzemocowego konkursu Babińca Literackiego/

*

Katarzyna Zwolska-Płusa(1986) ‒ mama, żona, asystentka uczelniana, nauczycielka, autorka tomów: "Cud i Anomalia", "vesica piscis" i dwujęzycznego "separate/osobne" wydanego jako Nagroda Światowego Dnia Poezji UNESCO 2019. Jurorka pierwszego konkursu antyprzemocowego Babińca Literackiego.

fot. Anna Musiał

IV

Jakub Sajkowski ‒ #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

课 Lekcja

To była lekcja, której nigdy nie zapomnę,

do niczego nie dojdziesz, nigdy
nie wyjedziesz z tej wioski”. Przemyślałam te słowa,
spojrzałam na słowo lekcja,
na jego ni to macki, ni to fundamenty.

Postanowiłam, że od tego momentu znajdę w sobie siłę
żeby się uczyć, żeby się wyrwać.

/Jeden z trzech wierszy wyróżnionych nagrodą Babińca Literackiego w Konkursie Antyprzemocowym 2019 /

*

Jakub Sajkowski (ur. 1985) – poeta, lektor języków, tłumacz, recenzent. Opublikowane książki poetyckie: Ślizgawki (2010), Google Translator (2015), Zestaw do kaligrafii (2018). Wiersze publikował m.in. w „Pro Arte”, „Arteriach”, „Dwutygodniku”, „Art Papierze”, na stronie internetowej Biura Literackiego oraz w lokalnym wydaniu „Gazety Wyborczej”. Finalista i laureat kilku konkursów poetyckich. Laureat stypendium artystycznego miasta Poznania i Medalu Młodej Sztuki.

V

Joanna Lewandowska ‒ #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

znów

przyśnił mi się śnił namawiał szył grube ściegi

wewnątrz tych wszystkich kawałków ani też ich wypluć
można trwać nie przeginając się przez poręcz łóżka
można leżeć spokojnie dając łatwo się odciąć
od powietrza nawet niech ma kolor musztardy i niech będzie ostre
wtedy wytłumaczone są późniejsze nerwowe tiki nagłe
zblednięcia wyjścia i wracanie kuchennymi drzwiami a jednak

najważniejsze to nie spać nie dać się też wedrzeć nocy
do żadnego z otworów łokcie trzymać zawsze mocno przyciśnięte
najlepiej wzdłuż południków w poprzek nigdy się nie śni
a przyśnił mi się uwierz we mnie i nie chciałam

/Jeden z trzech wierszy wyróżnionych nagrodą Babińca Literackiego w Konkursie Antyprzemocowym 2019/

*

Joanna Lewandowska (1976) ‒ urodzona w Olsztynie. Mieszka w Żegotach na Warmii. Biolog, nauczyciel przedmiotów przyrodniczych i artystycznych w wiejskiej szkole.

VI

Justyna Koronkiewicz ‒ #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

Gwałt. Skutki uboczne.

Ślady na ciele są sine. Ból sięga głębiej. Do wewnątrz.

Po wszystkim trudno usiąść. Jeszcze trudniej żyć.
W lustro patrzy z odrazą. Nie poznaje siebie.
"Niech będzie przeklęte to ciało,
skoro można w nie wejść i wyjść
bez przyzwolenia!"

Martwe nie kusi, więc
głowę sypie popiołem, miesza krew ze śliną.
Naga, maluje znaki na skórze. Żyletką.
Czeka, aż wypłynie z niej
cuchnący ferment. Niechciana sperma.
Spaskudzone życie.

/Jeden z trzech wierszy wyróżnionych nagrodą Babińca Literackiego w Konkursie Antyprzemocowym 2019 /

*

Justyna Koronkiewicz – absolwentka filologii polskiej. Mieszka w Kotlinie Kłodzkiej. Piecze chleb, kisi ogórki, smaży powidła. Z żywiołów najbardziej lubi ziemię, choć jej duchowe imię związane jest z wodą. Debiutowała w 2016 roku tomikiem „Szamanka”, za który otrzymała Srebrne Sokole Pióro – nagrodę Kapituły Lubuskich Wawrzynów Literackich za debiut. W 2019 roku ukazały się jej dwie książki poetyckie. „Naturalna kolej rzeczy” (Zielona Góra, wydawnictwo Pro Libris) oraz „A jednak boli” – nagroda główna w konkursie dla autorów pogranicza polsko – czeskiego (Świdnica, MBP im. C. K. Norwida w Świdnicy).

VII

Zbigniew Kozula – #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

Grzyb na ścianie smakuje jak morze

dobre dzieci ze złych domów

same układają się do snu
kiedy ich matki cierpiąz powodu złośliwości przedmiotów

a wiatr dmucha w żagle nocnych koszul
falujących na sznurach w ogródkach
i nikt nie opowiada bajek o tym
że jedne obrazy trzeba zastąpić innymi

*

Zbigniew Kozula, ur. w 1972 roku w Lublinie. Prowadzi własną działalność gospodarczą w zakresie baz danych dla branży motoryzacyjnej. Żonaty, dwoje dzieci. Zadebiutował tomikiem „Nikąd”, Wydawnictwo Miniatura, 2015.

VIII

Ewa Poprawiak – #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć 

zachcianki

patrzę gdy się maluje
ma takie drobne dłonie i stopy
paznokcie obgryzione do krwi

głowę przechyla zawsze w lewo
koniuszkiem języka dotyka górnej wargi
i przeklina szeptem
Pewnie myśli że nie słyszę.

oberżyna to jej ulubiony kolor lakieru
Pasuje.

podnieca mnie bardzo ten odcień fioletu
Na jej skórze.

*

Ewa Poprawiak – poznanianka z urodzenia, niedawno porzuciła miejski gwar na rzecz zdecydowanie spokojniejszego domu pod Poznaniem. Wiersze i drobną prozę pisze od paru lat, zazwyczaj do szuflady. Publikuje w grupach poetyckich w sieci i w antologiach. Laureatka kilku konkursów poetyckich. Pasjonatka miejsc opuszczonych, wędrówek górskich i tych brzegiem morza oraz… aniołów w każdej postaci.

IX

Karolina Kułakowska – #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć
28.

Mówiłeś, że mam włosy jak panie przy autostradzie – czarne i farbowane, pachnące olejem
migdałowym albo smołą. Ojcze mój, który jesteś w ogrodzie, w zapachu pomidorowych liści
widzisz zapowiedź wiecznie zielonego żywotaMówię: spieszmy się testować perfumy, tak szybko znikają. Mówię głośniej: spieszmy sięmówić o chodziarkach, których chód po trzech godzinach nie działa już na alfę.Kiedy kończy się poślizg i zaczyna tępa droga.Mówiłeś, że mam włosy jak panie przy autostradzie zapominając, że pierwszą brunetką byłamatka twojego Boga.

*

Karolina Kułakowska (ur. 1985) – poetka, malarka, ostatnio również prozaiczka. Dyplom w 2011 roku z malarstwa u prof. Lecha Kołodziejczyka na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. W 2007 roku ukazał się jej arkusz pt. „Sztaluga w oknie”. Laureatka nagrody im. Kazimiery Iłłakowiczówny za najlepszy debiut poetycki 2013 roku („Puste muzea” Zaułek Wydawniczy Pomyłka). W 2017 roku ukazał się jej drugi tom poezji pt. „Drugie cesarstwo”. Mieszka w Rachowicach pod Gliwicami.

X

Wioletta Ciesielska – #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

Katedra

pełna penetracja z pozostawieniem nasienia w pochwie*

penetruj mnie jak twój bóg przykazał
(nie wiem tylko gdzie - może na górze Synaj,
może w brzuchu wieloryba,
może wśród płonących krzewów - morze interpretacji).

penetruj pijany, penetruj naćpany,
penetruj mnie z lajpem pod okiem
i kosą pod żebrem.

jestem tylko pochwą na dwóch nogach,

więc nie krepuj się. zalej mnie nasieniem,
mając mnie w poważaniu.

głębokim.

*audycja radiowa Danuty Sobol "jak być dobrą żoną w sypialni", częstotliwość dla Łodzi - 87.9.

*

Wioletta Ciesielska (1980 r.) – laureatka „XI Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Janusza Różewicza”. Publikowała m.in. w „Breg Art”, „Wytrychu – Kwartalniku Wolnej Inicjatywy Artystycznej”, ‘Helikopterze”, „Obszarach Przepisanych”, „Cegle”, „Inter-”, „Tlenie Literackim”, „Drobiazgach” , „Wakacie", „Wydawnictwoj”, „PKPZin”, "Eprawda", „Śląskiej Strefie Gender” oraz „Babińcu Literackim”.
Potrafi naciągnąć rzeczywistość, kapelusz i zbyt krótką kołdrę. Prywatnie posiada wspaniałą rodzinę i wyznaje zasadę, że stado jest najważniejsze.

XI

Marcin Podlaski – #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

deepthroat

gąska, kokietka, siksa, podfruwajka, słaba płeć, babisko, dziunia, foczka, laska, loszka, spódniczka, laleczka, niunia

synonimy słowa kobieta na synonim.net

gwałt deepthroat
sięga poza sensor.

kobieta ‘służąca przy chlewie’;
król-ow-a ‘żona króla’ [sufiks dzierżawczy]
pani z pana;
ona i on coś zrobili –
za *zrobiły
minus punkt z dyktanda
(o dziwo, nawet kiedy mowa
o gwałcie. bo wiemy:
ona temu winna, ona temu winna,
prowokować nie powinna).

do zmiany językowej potrzeba dwóch czynników:
społeczności mówiącej oraz czasu. mówcie.

*

Marcin Podlaski (1993) – laureat Połowu Poetyckiego 2018 oraz finalista Pracowni I Książki 2019. Członek Krakowskiej Szkoły Poezji im. Aleksandra Fredry oraz Kolektywu Redakcyjnego kwartalnika „Rzyrador”. Pochodzi ze Stępowa w woj. kujawsko-pomorskim. Mieszka w Krakowie.

XII

Kaja Kowalewska – #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

słowa i ludzie

Piekło

nie łyknie przynęty ranna kobieta
ani przypięty do niej guzik

ta kobieta nie potrzebowała przemocy
tylko miłości
a była po
ranną zakładnicą wykorzystywaną co dwie i pół godziny

teraz nawet nie musi być silna
(bo jest sina)
żaden Adam już jej nie dotknie
ani Bartosz

szkoda mi tamtej kobiety
kruchej i cichej
której już nie ma

*

Kaja Kowalewska – filolog polski, writer z krwi i kości, art director, editor in chief, chaos, dreamer, właściciel agencji artystyczno-wydawniczej Chaos Artistic Laboratories (Chaos Art Lab).

XIII

Ola Kołodziejek ‒ #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

kanały

jeśli musisz ją zgładzić zrób to nocą, kiedy śpi i śpiewa. jakbyś gładził

*

Ola Kołodziejek ‒ wiersze publikowała na stronie Wydawnictwa j, w "Drobiazgach", „Afroncie” „Helikopterze” i pod tym samym imieniem, ale innym nazwiskiem, na stronie „Odry” (pocztówki literackie Karola Maliszewskiego). Mieszka w Kutnie.

XIV

Anna Dwojnych ‒ #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

***

Pamięci Hewrin Chalaf

kobieta przychodzi, żeby porozmawiać
póki dialog nie zaboli a później odpadnie,
nazwy zwiędną, odrosną a potem znów zwiędną
(czy wiesz, że podczas wojny gwałt oznacza
jedynie zawładnięcie terytorium wroga?)
nie ma naszego miasta, skończyło się
jak seriale Netflixa, które nie są wieczne,
(po nich widzowie płaczą, po nas – niekoniecznie),
wzywamy więc na pomoc wszystkich Japończyków
którzy opanowali sztukę kintsukoroi
niech skleją nasz naród jak sklejają naczynia
do picia herbaty. złote lub srebrne blizny
staną się atutem i nawet w oczach Turków
zyskamy na wartości. świat jest mały, ale
czasem nam pomaga. czasem zapomina.

*

Anna Dwojnych (1988) – absolwentka socjologii i filozofii na UMK. Interesuje ją ciało i cielesność. Pisze poezję, prozę i teksty o filmach. Publikowała na łamach m.in. „Odry”, „Gazety Wyborczej”, „Lampy”, „Blizy”, „Wyspy”, „Fabulariów”, „Arterii”, „Frazy”, „Elewatora”, „Wakatu”, „Tlenu Literackiego”, „Śląskiej Strefy Gender”, „Cegły”, „Fragile”. Autorka tomików gadu gadu i Wypadki z przypadkami. Stypendystka Miasta Torunia w dziedzinie kultury.

XV

Paulina Waszkiewicz – #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

A teraz musisz z tym żyć

nie pomieściła ziemia siniaków, co jeszcze zahaczają o stopy.

przyjdą i odejdą – mówili, kiedy myśli mieszały się z krwią i wódką.
pod skórą ponoć mieszkać to sztuka.

nie krzyczał nikt. po wszystkim szukali się w domach,
gdzie nie ma nawet firanki.

upodlić się starym nie wypada.

upadać można na miliony sposobów
- wybierz z rękawa dzisiejszy.

kiedy przyjdą, powiedz: wyszła.

dzieci wciąż myślą, że po bułki.

*

Paulina Waszkiewicz (1996 r.) – urodzona w Stargardzie. Publikowała m.in. w Toposie czy Pegazie Lubuskim. Stypendystka Prezydenta Miasta Gorzowa Wielkopolskiego w dziedzinie literatury. Autorka dwóch tomików wierszy. Zaś w centrum jej zainteresowań jest człowiek, którego w swoich tekstach stawia w różnych sytuacjach granicznych.

XVI

Roma Jegor – #16dniprzeciwkoprzemocyzewzględunapłeć

Gminne wesołe miasteczka

Zrobiłem z ciebie gwiazdę
z głową w czarnym worku
pajacyka na słomie ze sznurem
na szyi.
Teatr sobie zrobiłem i burdel
za browar za pół litra - w piwnicy
kiedy w czaszce dymi.
Nie rycz mała nie rycz
już umiesz wszystkie numery -
na gwizdek na hasło na sznurek
na ciemno jak w lipcu listopad.
I grupowo i solo i z kopa.
Taka u mnie kultura. Wysoka.
I się nie szarp - z dna nie ma gdzie skoczyć,
chłopy muszą zabawiać się gdzieś.
Nie wrzeszcz suko bo będzie bolało.
Mąż ma prawo. I żonę. I pięść.

*

Roma Jegor, mieszka i pracuje w Mikołowie. Członek ZLP – Oddz. w Krakowie, oraz Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego w Katowicach. Laureatka konkursów poetyckich i autorka czterech tomików wierszy: „Wieczór w kocim futrze”, „Bieleją księżyce paznokci”, „Salamandra” i „Tatuaż na jabłku”.

POZOSTAŁE WYBRANE WIERSZE

Czas gliny

twarda potem znowu miękka potem trafiła do kostnicy potem do pieca potem na cmentarz

za pogrzeb zapłaciło miasto

trzeba było tylko dać księdzu i organiście

potem stypa

przyszedł nawet ten, co patrzył i ten, co filmował

nie było tylko tego, co bił, bo siedział

jedli i pili jej zdrowie

a ta szczera rozmowa nie przyniosła rezultatów

pięści zamiast słów, kopy zamiast gestów

glina ciała zwijała się i wyła

potem kwiliła jak niemowlę

potem rzęziła

potem ucichła

nikły blask latarki z komórki

umarłe trzciny między hałdami

w końcu rzędy zadaszonych żerdzi

prycze dla tych, co boją się obudzić

bo dzień gorszy niż koszmar

gdzie w piecu palą ludźmi

syn mi pomóc chciał

i jakoś tak wyszło

mówi do sąsiada co jest z jej rodziny

ale raczej się nie przyznawał

bo awanturna była

tak lubił koszykówkę

nie palił, nie pił

tylko te energetyki

to wszystko przez nie

kończy

*

 Agata Cichy

dzierzba tricolor

kiedyś przywiązywałam się do kupy złomu,

czasami do ludzi.

- zostałaś odrzucona, więc należysz do mnie.

zdejmowałeś zegarek i byłeś geniuszem.

nóż sprawdzał się lepiej od temperówki.

nie zdążyłam uciec. wszędzie ślepy zaułek.

teraz jestem dzierzbą zmienną, podgatunkiem tricolor.

nabijam na cierń, kawałek po kawałku, twoje imię.

łatwiejsze do spożycia. odkładałam w spiżarni.

przygoda przeznaczona tylko dla ciebie i dla mnie.

wartość dobra absorbowana przez sny - nie ufam jej.

jestem mistrzynią zamyślenia. podcinam skrzydła

bocianom. cień nie ma na mnie wpływu.

stawiam opór klątwie.

gdy myślisz, że jesteś niepokonany, z błędu wyprowadzi

cię zapach. nie należy mieszać nasienia z alkoholem.

*

Katarzyna Rębisz

Złe 

są pocałunki dobre

i te prowokacyjne

dwóch kobiet

nie wiadomo czego

nie wiadomo po co

matka

ojciec

sąsiadka

ksiądz

pół wsi

pół miasta

pół kraju

*

Dagmara Kacperowska

spóźniona pora snu

na garść włosów, przesoloną zupę

sińce pod oczami. na zmrok, 

który wyostrza język i zmysły. wciska

w każdą szczelinę i rośnie, 

jak brzytwa albo rachunek sumienia.

umieram na pamięć.

przywleczoną z dzieciństwa. na ślady

używania rąk i słów. 

na chromosom X.

ciągłe przeczucie jutra. 

wieczne zmartwychwstanie. 

*

 Marzena Mariola Podkościelna

abc przetrwania

być w związku

kupić świeże bułki i masło na śniadanie

przepłukać kiełki przegryźć szybko

kiepską noc

myśleć o pracy domu

dzieciach na później

zaliczyć wystawę spotkanie nie dopatrywać się

krzyku w rozciętej na pół

sośnie gdy płótno milczy

na temat sprawcy

pokazać więcej światła

niż ma się wewnątrz

być choćby nie wiadomo ile razy

trzeba byłoby powtarzać

sobie tę wyliczankę

*

Danuta Bartoszuk

gdy zasnęło niebo

tylko tamtej nocy

tak bolał brak bólu

cóż znaczy kolejny kieliszek 

kiedy obok ramię przyjaciela

ramię ramiona

przyjaciel wróg

tamtej nocy

obudziło się piekło

a niebo

wciąż spało

*

Marzena Przekwas-Siemiątkowska

 Tego nie chciałbyś wiedzieć

Nigdy jeszcze nie rósł taki krzyk

Wojaczek

dziewczynka odsyłana do kąta

przez okno składziku na drewno widziała pałki wodne

przywoływała je kiedy pchał w nią łapy

czasem przez wypaczone deski

dobiegała ją orkiestra pszenicznych kłosów

przed snem

łopotała nienawiść do dotykanego ciała

jakby w miednicy a może pod pępkiem

ktoś zatrzasnął skrzydła nieodpowiednie do wieku

dla uspokojenia w żadnym razie pamięci

rysowała paznokciem po skórze

otwarte i zamknięte kreski trochę kremowe trochę białe

przypominają o głodzie

dziś zamknęli serce trzeba próbować jutro

*

Anna Wieser

Boa

Mam coraz dłuższy łańcuch

ale wciąż łańcuch

gdy wracam do domu

mój pan luzuje pętlę

nawet kolczatka jest pieszczotą

jeżeli mowa o wolności

nie boli

aż tak czekam

na zmierzch kiedy zamykam

czujne oko pana

zrzucam łańcuch jak boa

koci mam grzbiet i ciche łapy

schodzę jak ślepiec po omacku

do łóżka ciepłej ulgi

gdzie śpi pan gdzie oddycha

a oddech jego przygarnia mój sen

Nie zostawiłam za sobą żadnej łuny

chociaż wycierałam ręce o liście

a moje krzyki słychać było

w szkołach i szpitalach

może nawet stały się modne

jak dzwonki w telefonach nastolatków

jakbym nigdy nie miała domu

*

Bogumiła Salmonowicz

Tradycja

nabył ją drogą kupna. zapłacił 

przyrzeczeniem, dla świętego spokoju 

małpując faceta w czerni. przyjął podany na tacy 

symbol. złote kółeczka radowały wszystkich spiętych 

weselną chwilą. żyje odtąd w zgodzie z ojcowską tradycją. 

przecież nakazano: nie przystoi kobiecie wynosić się nad męża; 

bo najpierw został stworzony Adam, potem 

Ewa. niech teraz milczy, kiedy czegoś pragnie. 

niech polubi makijaż nałożony 

sprawiedliwą pięścią.  

*

Sylwia Pryga

***

duszącym oddechem

wzrokiem przecinającym każdy fragment skóry 

wpełzał sycząc

--- a drzyj się suko nie usłyszy nikt

po czym 

niewzruszony palił na balkonie 

z nadzieją wzniecenia kolejnego chaosu

ciskał niedopałkiem

plując w twarz nocy 

--- kiedyś też tak pofruniesz

przepraszał

a mnie głupiej było żal 

kiedy następnego dnia jak mały szczeniak 

łasił się u stóp

odkąd nauczyłam córkę znaku krzyża 

modlimy się co wieczór 

o to by historia 

nie lubiła się jednak powtarzać

*

Monika Musiatowicz

„z badań amerykańskich: średański

rty mężczyzna i co dziewiąta kobieta to psychopaci” 

Uczmy dzieci nie tylko jak bronić się przed pedofilem, ale jak obronić się w ogóle

patrzę na zielone drzewa

w oddali

przymykam oczy

i znów to wszystko widzę

jak by to było wczoraj

stoi w moim przedpokoju

niewysoki drobny policjant

może spróbuje przez chwilę pomyśleć

jak to jest być teraz mną

ale nie

on mówi tylko

że przemoc psychiczną bardzo trudno jest udowodnić

to co mam zrobić pytam

trzeba by nagrywać ale i tak

nie wiadomo czy sąd weźmie takie dowody

pod uwagę

to bardzo trudne 

próbuje się wyplątać

najpierw wzrokiem z trudnej sytuacji

a potem

żegna się kulturalnie i wychodzi

szkoda że nie mówi „powodzenia”

zostaję bez nadziei w beznadziei

bez szansy i nawet  cienia szansy

że mnie też się uda

wyjść

opadam na krzesło

migają mi obrazy jak z filmu

ale to film o moim życiu

albo nawet nie

to życie jest

i wcale nie filmowe

nie wyjściowe takie

nie do pokazania

tabu z tabu w siódmej skrzyni za dziesiątymi drzwiami

wychodzę za próg

on trzyma na ręku naszą roczną córkę

uśmiecha się

a za chwilę zaciska szczęki

i wypluwa przez szczeliny

jakieś dźwięki

nie rozumiem sensu chociaż słyszę poszczególne słowa

jakoś nie składa mi się

pytam cicho: proszę?

powtarza cedząc każde słowo – teraz nagle olśnienie -

 rozumiem wszystko:

„wypierdalaj z domu  już nie jesteś nam do niczego potrzebna”

rozumiem co mówi

ale nie wiem dalej o co chodzi

dopiero co nosił mnie na rękach

po supermarkecie, kupował kwiaty, perfumy wczoraj

a teraz to

taki prezent

nie wiem gdzie mam go wsadzić co z nim zrobić

stoi na progu

tarasuje wejście

nie mogę z powrotem wrócić do swojego domu

robię pół kroku do przodu

ale nie rusza się z miejsca

nie chce wyjść ale co mam zrobić

cofam się odwracam plecami do swojego dziecka

łzy mi ciekną po policzkach

boję się co będzie jak zatrzasną się drzwi

czuję dziki strach i lęk

co wyżera mi oczy

otwieram je szeroko

może mi się to śni

ale nie

zastanawiam się co zrobiłam

ale nic

nie przychodzi mi do głowy

zrobiłam nic

po prostu jestem

zwyczajnie zawadzam w swoim domu

i czego nie możesz zrozumieć? proste – „nie jesteś potrzebna”

„wypierdalaj” – to też chyba proste

nie?

jeżdżę po nocy 

samochodem po mieście

chyba nie mam już domu

wypierdoliłam

(z niego)

ale wracam

bo tam zostało moje dziecko

chociaż rodziny też już nie mam

rozpadła się

i wypadły kawałki

przez zaciśnięte zęby wyplute słowa

kładę się cicho sztywna z bólu

otwieram rano oczy

i słyszę:

„kochanie, zaparzyć ci kawy?”

znów marzę o tym samym co wczoraj

żeby to był sen

ale nie

to znów moje życie

nie wierzę

już w nic

ani w dom

ani w kawę

ani w boga

czekam

aż zatrzasną się za „baristą” drzwi

ubieram szybko śpiące dziecko

biorę na ręce

i uciekam

przed nami długa droga

tym razem

wypierdoliłyśmy razem

(na amen)

*

Andrzej Appel

Ten pokój jest oceanem

Ten pokój jest oceanem,

                tutaj żyję, zamknięta,

pośród błękitów, w cieniu zmarszczek.

                Kto mnie?

Kto życie moje pamięta?

                Pragnęłam przestrzeni,

lecz dzień przynosił gwałt.

                Na zewnątrz rządzi siła.

A tu, gdzie nic się nie zmieni,

                czy tu jestem bezpieczna?

*

Katarzyna Mol

Pomyśl życzenie

i jeszcze raz sprawdź znaczenie słowa człowiek

w swoich glinianych dłoniach

pozbawionych środka ciężkości

pomiędzy przedsionkami

w gniewie niedomkniętych sumień

nie burz moich drzwi imieniem ojciec

tym razem przedstaw siebie bez słów

już je wszystkie odkupiono

ja wiem dokąd zmierza moje podobieństwo

krok po kroku bliżej wybudzenia

zanurzam ramiona obmywam je wodą

naprzemiennie czystą i mętną

a taka chwila zasługuje na cichą noc