Ginko-Humphries, Taubitz, Świrszczyńska, Musakowska, Nosowska, Forsström,
I
Agnieszka Ginko-Humphries
Cicho, cichutko,
nie budźmy śpiącej wojny w kotlinie.
Jeszcze nocka, jeszcze śpi.
Na paluszkach skradnijmy jej
godziny beztroski,
bo jutro wystrzeli nam,
wystrzela nam mężczyzn.
Pomożecie?
Pomożemy.
Przyślemy Wam broń,
powiemy co i jak,
żebyście ginęli długo i mężnie.
Pokażemy Was na całym świecie,
Глобально (hlobalno),
opiszemy w podręcznikach historii,
przygarniemy żony i dzieci.
Cicho, cichutko,
skradnijmy ostatnie godziny,
nie budźmy jeszcze świtu
i odgłosu bomb.
*
Agnieszka Ginko-Humphries (ur. 1973) – poetka i pisarka, anglistka, laureatka ogólnopolskich konkursów poetyckich. Publikuje pod nazwiskiem Ginko. Za poezję i prozę dla dzieci otrzymała w 2015 ogólnopolską Nagrodę Guliwer w Krainie Olbrzymów. Wydała tomik wierszy „Kruche” (2017) nominowany do Lubuskiego Wawrzynu Literackiego i Nagrody A.Waśkiewicza Związku Literatów Polskich i „Modlitwę spod znaku Ryb" (2020), za który otrzymała Nagrodę A. Waśkiewicza. W 2022 ukaże się jej tomik „aż tyle”. Autorka pięciu wyróżnionych i nagrodzonych książek dla dzieci (poezja i proza). Tłumaczenia z zakresu kultury i sztuki publikowała min. w Gazecie Wyborczej, Dysonansach, Przekładańcu, wydawnictwach UJ i PWM, a także Zephyr Press, USA i Routledge, Wielka Brytania. Jej wiersze tłumaczone były na j.angielski, niemiecki, serbski i czeski. Redaktorka czasopisma "Pasje literackie" (2020-2021), współpracuje z czasopismem Pro Libris.
II
Monika Taubitz
Później
Ty, niegdyś moje wnętrze,
a dzisiaj jakiś byt gdzieś tam,
wyobcowany Tobie i mnie.
Nie, żebym cierpiała bardziej
niż wtedy!
To było tylko tak,
jakby w obce kroki
na szarym asfalcie
wstukiwały się Twoje
i szły obok,
prawie nie do odróżnienia
a jednak obecne,
przemienione w moje.
Ale stwardniał ślad,
za późno mój,
0 jedną godzinę losu zaledwie,
a Twój,
niby zimna lawa,
skostniał w innym kształcie.
To nie przenośna,
co rządzi naszym losem!
Kartka pozostała pusta
i tańcuje na wietrze.
Może owa formuła
wmieszała się tylko
w armię
ciemnych ulic,
które jeszcze są bez odpowiedzi.
Przeł. Edward Białek
*
Monika Taubitz (ur. 2 IX 1937 roku we Wrocławiu) jest niemiecką poetką i pisarką, związaną ze Śląskiem i ziemią kłodzką, laureatką wielu prestiżowych nagród literackich oraz m.in. odznaczenia Krzyża Zasługi na Wstędze za dokonania literackie oraz „budowanie mostów” między Niemcami i Polakami.
Fot. Wikipedia
III
Anna Świrszczyńska
Nie miał palta
Żołnierze szli do niewoli,
ludzie stali w milczeniu
po obu stronach ulicy.
Najmłodszy żołnierz nie miał palta,
nadbiegła z paltem kobieta,
żandarm zagrodził jej drogę,
biegła, płakała.
Ludzie patrzyli w milczeniu,
żołnierze szli do niewoli,
najmłodszy żołnierz
miał dziesięć lat.
*
Anna Świrszczyńska (1909 - 1984) bez wątpienia jest jedną z najciekawszych kobiecych postaci polskiej poezji XX wieku. To ona wyznaczyła pewne kierunki literackiego feminizmu, otworzyła sztukę na kobiecość. Z punktu widzenia historii II wojny światowej doceniany jest jej wkład w literacki dorobek Polskiego Podziemia. Poetka - sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim, redagowała podziemne, konspiracyjne gazetki, w których ukazywały się jej wiersze oraz innych młodych poetów.
W 1974 roku wydała tom poetycki pt. Budowałam barykadę.
IV
Julija Musakowska
***
żadnego w tych wierszach piękna,
żadnej estetyki
metafory uschły i rozsypały się
zanim rozkwitły
metafory zakopane
na placach zabaw
pod naprędce zbitymi
krzyżami
zamarłe
w nienaturalnych pozach
przy bramach domów
przysypane pyłem
gotowały posiłki na otwartym ogniu –
usiłowały przeżyć
zginęły od odwodnienia
pod gruzami
ostrzelane w samochodzie
pod białą flagą
z prześcieradła
z jaskrawymi plecakami na ramionach
leżą na asfalcie
twarz w dół
obok kotów i psów
wybaczcie, ale takie wiersze
to wszystko, co mamy dla was na dzisiaj,
szanowni państwo
widzowie
teatru wojny
31.03.2022
Przełożyła Aneta Kamińska
*
Wiersz pochodzi z dwujęzycznej książki:
Julija Musakowska, Zalizo / Żelazo, przeł. Aneta Kamińska, Biblioteka Poezji Ukrainy “W obliczu wojny”, Fundacja Pogranicze, Sejny 2022.
Całość serii to:
- Wołodymyr Bynio, Tak jest zapisane, tłum. Janusz Radwański,
- Ołeksandr Irwaneć, Wania z Riazania, tłum. Jerzy Czech,
- Hałyna Kruk, Żywica, tłum. Aneta Kamińska,
- Kateryna Michalicyna, Głosy, tłum. Jakub Pszoniak,
- Iryna Mularczuk, w dOMu, tłum. Katarzyna Szweda,
- Julija Musakowska, Żelazo, tłum. Aneta Kamińska,
- Walerij Puzik, Carmina Burana, tłum. Leszek Szaruga,
- Ostap Sływynski, Syrynga, tłum. Bohdan Zadura,
- Julia Szeket, Moje minimum, tłum. Bohdan Zadura,
- Natalia Trochym, Wróg nie śpi, tłum. Krzysztof Czyżewski.
Wszystkie dziesięć tomików (nie będą sprzedawane pojedynczo) można nabyć, robiąc przelew z dopiskiem „Darowizna na wsparcie twórców z Ukrainy” w wysokości 50 zł lub więcej na konto Fundacji Pogranicze: 92 1240 5891 1111 0010 4401 1913.
IBAN: (EUR) PL26124058911978001052340366
BIC/SWIFT: PKOPPLPW
Proszę o podawanie adresów do wysyłki - jeśli to możliwe, przy przelewie.
*
Julija Musakowska (1982) – ukraińska poetka i tłumaczka. Mieszka we Lwowie. Absolwentka stosunków międzynarodowych na Lwowskim Uniwersytecie im. Iwana Franki. Autorka książek poetyckich: Na wydych i na wdych (2010), Masky (2011), Poluwannia na tyszu (2014), Czołowiky, żinky i dity (2015) oraz Boh swobody (2021). Tłumaczka szwedzkiej poezji na język ukraiński (m.in. Tomasa Tranströmera) oraz współczesnej poezji ukraińskiej na język angielski. Laureatka wielu nagród poetyckich, m.in. Hranosłow (2008), Bohdana Ihora Antonycza (2009), wydawnictwa Smołoskyp (2010) oraz DICTUM (2014). Członkini ukraińskiego PEN Clubu. W Polsce jej wiersze weszły do antologii w przekładach Anety Kamińskiej: Wschód – Zachód. Wiersze z Ukrainy i dla Ukrainy (2014) i Listy z Ukrainy. Antologia poezji (2016), były też publikowane w wydaniach internetowych: ArtPapier, Babiniec Literacki, Post Scriptum oraz w „Gazecie Wyborczej” (tłum. Aneta Kamińska).
Aneta Kamińska (1976) – poetka, tłumaczka i promotorka poezji ukraińskiej. Autorka kilku książek poetyckich. Wydała przekłady wierszy: Nazara Honczara Gdybym (2007), Hałyny Tkaczuk Ja ta inszi krasuni/ Ja i inne piękności (2011), Chrystii Wenhryniuk Dowhi oczi/ Długie oczy (2013), Borysa Humeniuka Wiersze z wojny (2016), Lubow Jakymczuk Morele Donbasu (2018), Julii Stachiwskiej Wszystkie możliwe rzeczy (2019, nagroda „Literatury na Świecie” za przekład), Wasyla Hołoborodki Tęcza na murze (2020, nominacja do ukraińskiej Nagrody Drahomána za przekład), Emmy Andijewskiej Atrakcje z orbitami i bez (2021), Kateryny Kałytko Nikt nas tu nie zna i my – nikogo (finalistka nagrody Europejski Poeta Wolności 2022), Hałyny Kruk Żywica (2022), Julii Musakowskiej Żelazo (2022), prozę poetycką Olafa Clemensena Lato ATO (2020) oraz trzy autorskie antologie: Cząstki pomarańczy. Nowa poezja ukraińska (2011), 30 wierszy zza granicy. Młoda poezja ukraińska (2012) oraz Wschód – Zachód. Wiersze z Ukrainy i dla Ukrainy (2014).
V
Katarzyna Nosowska
Wielki węzeł
Ja wiem, że wystarczy odrobina skupienia
dostrzec cień tęsknoty
za pierwotnym spełnieniem
w ramionach mężczyzny pozbawionego twarzy.
I wiem że wystarczy odrobina uwagi,
by w wyuzdanych spojrzeniach kobiet spod latarni
doszukać się tęsknoty za pieszczącym nozdrza
zapachem ciasta z makiem lub śliwkami...
Bo małe bywa wielkie
w odpowiednim świetle.
Istnienie zła pozwala dostrzec dobro.
Czarne z białym płynnie się przenika.
Równowaga - oto tajemnica.
*
Katarzyna Nosowska (1971) – polska piosenkarka, autorka tekstów, kompozytorka, felietonistka, pisarka i osobowość medialna. Członkini Akademii Fonograficznej Związku Producentów Audio-Video. Honorowa Ambasadorka Szczecina
VI
Tua Forsström
Jak długotrwały stan nieważkości
oddziałuje na żywe organizmy
Łajkę. Czy Pan też stał kiedyś wieczorem
na wzgórzu i patrzył w jasny punkt poruszający się
na niebie? Gdyby sputnik miał okna,
pies widziałby oceany i chmury na
połyskującej niebiesko kuli. Na ziemi
wsłuchiwano się w oddech Łajki. Sputnik
runął w atmosferę i Łajka spadła,
spada w otchłań czarnych luster,
nie cierpi już na chorobę kosmiczną,
nie je na głos dzwonka. Łajka już nie
podróżuje w hermetycznej kabinie,
podłączona do instrumentów, które pokazują
jak długotrwały stan nieważkości oddziałuje na żywe
organizmy. Łajka podróżuje w ciemności,
nieskalana, ze wszystkimi bezpańskimi psami.
Pamięć Łajki uświęcono nową
marką papierosów w Związku Radzieckim.
Pierwszy pies w kosmosie
nie wrócił, wróci
jako pył i deszcz.
Z tomu „Efter att ha tillbringat en natt bland hästar”, 1997
Przeł. ze szwedzkiego Maria Myhrberg
*
Tua Forsström (1947) – fińska poetka pisząca w języku szwedzkim. Zadebiutowała w 1972 roku zbiorem poezji En dikt om kärlek och annat. W jej dorobku, oprócz poezji, są również teksty radiowych sztuk teatralnych, kabaretów i sztuki kameralne. Mieszka w Helsinkach.
Komentarze
Prześlij komentarz