Wortley Montagu, Jabłońska, Poświatowska, Rosińska, Masters, Osiecka, Kraus
I
Lady Mary Wortley Montagu - Streszczenie Rady dla damy Lorda Lytteltona
Bądź schludna w swym ubiorze,
odżywiaj się z umiarem,
pocałuj mnie, kochanie,
i nie mów ponad miarę.
Przełożył Wiktor Jarosław Darasz
Mary Wortley Montagu, ur. 26 maja 1689 w Thoresby Hall, zm. 21 sierpnia 1762 – angielska arystokratka, pisarka, poetka, autorka listów opisujących życie w Konstantynopolu, w ówczesnym imperium osmańskim.
Wiktor Jarosław Darasz, ur. 1975 – polski tłumacz literatury pięknej, zwłaszcza poezji. Z wykształcenia jest bohemistą. Przekładem literacki zajmuje się od dwudziestu lat. Tłumaczy głównie z czeskiego i angielskiego. Publikował w Przekładańcu i Frazie. Przełożył około pięciuset wierszy i epigramatów.
II
Agata Jabłońska - Mówienie NIE. Instrukcja
Stań stabilnie. Lekko rozstaw nogi; dla rozgrzewki możesz
poruszyć głową. Co ważne: tylko w poziomie, przynajmniej
w naszym kraju. Najpierw w prawo, potem w lewo i jeszcze
raz. Albo na odwrót.
N.
Czubkiem języka dotknij przednich zębów tuż obok styku
z podniebieniem. To spółgłoska, uważaj, ona zawsze z czymś
brzmi. Może wyjść NOC; bardzo czarny kwadrat bez tła, a stąd
niedaleko do:
poczekaj na mnie przez chwilę, chcę złapać się
w twój rękaw i wyszeptać całą głuchą pustkę; ośmiolatek zgwałcony
w szpitalu psychiatrycznym dzwoni do mamy i mówi: zrobili mi
krecika, zrobili mi krecika, rozumiesz? Człowiek szedłby zabijać,
gdyby to mogło pomóc.
Trzecia w nocy, musiałam to zapisać, żeby was nie budzić,
żeby wam nie płakać. NI. Uważaj, może wyjść NIC, albo NIE
wykrzyczane w strachu, zrób to zdecydowanie, dawaj:
I,
żeby ci ten język nie przyrósł do zębów. Tu znów masz spójnik,
można nim związać najbardziej karkołomne koncepty; musisz
go skleić z N, żeby nie odpadł. I niech ktoś spróbuje go oderwać,
niech ktoś spróbuje nas rozłączyć (siódma piętnaście, kiedy
budzę się, żeby sprawdzić, że jesteś i że drzwi są zamknięte
jak te miejsca i czasy, w których zabijali dzieci wyższe niż koło wozu,
żeby nie przyszli mściciele ojców i matek. Zabijali dzieci mniejsze
niż nogi łóżek; trzeba uciekać? Skąd masz wiedzieć, kiedy zaczną
strzelać, skąd masz wiedzieć, dokąd wracać i jak się nie zgubić?).
Oczy grubego Tadka z Woli, kiedy odcinał głowy kociętom; to, że
tylko przypadkiem nie było tam nas.
E. Krótkie. Bez wątpliwości,
że to cokolwiek będzie znaczyć.
Agata Zu Jabłońska - absolwentka historii sztuki, związana z Muzeum Narodowym w Krakowie. Autorka tomiku "Raport wojenny" (Biuro Literackie, 2017). Laureatka nagrody Browar za debiut - Nagroda literacka Browar za debiutancki tomik „Raport wojenny” (Biuro Literackie, 2017), za tę samą pozycję nominowana także do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej "Silesius" 2018.
Śladem autorki w Babińcu: https://www.facebook.com/320233918366477/photos/a.320315781691624.1073741828.320233918366477/636598976729968/?type=3&theater
III
Halina Poświatowska
* * *
nie potrafię uskładać ze słów
miłości
ona rośnie we mnie
pulsuje w korzeniach
nabrzmiewa w pniu
odkwita
trawa deptana codziennie
raczej nie lubię życia
zbyt pospieszne
i moje kwitnienie
zbyt wcześnie
chłodem ścięte
jak ciało motyla w bursztynie
zastyga
ale boleśnie
raczej wolę śmierć
spokój ponad kwitnieniem rozpostarty
a tego nie można słowami
tylko ciszą
Halina Poświatowska z domu Myga (ur. 9 maja 1935 w Częstochowie, zm. 11 października 1967 w Warszawie) – polska poetka. Z powodu ciężkiej wady serca większość swojego życia spędziła w szpitalach i sanatoriach. Tam też poznała swojego przyszłego męża, Adolfa Ryszarda Poświatowskiego (także ciężko chorego na serce), którego poślubiła w Częstochowie 30 kwietnia 1954. Po dwóch latach małżeństwa, w wieku 21 lat została wdową. W 1958 dzięki zbiórce środków wśród Polonii amerykańskiej Poświatowska przeszła skomplikowaną operację serca w Stanach Zjednoczonych. Zamiast wrócić bezpośrednio do Polski, Poświatowska, nie zgłaszając tego polskim władzom paszportowym, złożyła wniosek o pełne stypendium (tj. z zapłatą czesnego) na prestiżowym college’u dla bogatych dziewcząt, Smith College, ulokowanym w górzystym, zalesionym rejonie Berkshires w Northampton. Poświatowska uzyskała to stypendium, mimo iż praktycznie wówczas nie znała języka angielskiego. College poetka ukończyła po trzech latach, tj. o rok szybciej niż przewidywał to tamtejszy tok studiów. Pomimo otrzymania oferty matrykulacji z pełnym stypendium na studia doktoranckie na Katedrze Filozofii Stanford University w Kalifornii opodal San Francisco, Poświatowska, stęskniona za rodziną, powróciła do kraju. Po powrocie zamieszkała w Krakowie. Zdała na IV rok filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim i wprowadziła się do słynnego Domu Literatów na ul. Krupniczej. Z Krakowem związane są ostatnie lata jej życia.
W 1967 stan jej zdrowia był bardzo zły, dlatego podjęto decyzję o kolejnej operacji serca, tym razem w Warszawie, osiem dni po której, 11 października, zmarła w wyniku powikłań zakrzepowo-zatorowych.
Grób Haliny Poświatowskiej i jej męża Adolfa znajduje się na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie.
IV
Alicja Rosińska - Zapytałam tylko czy wszystko w porządku
To był błąd
Usiadła
Mówiła
Za dużo
Za dużo niewinnych słów
Ubrana w skórę Najlepszego Człowieka
Który Zawsze Czyni Dobro
Ma Prawo
siać piekło
przecież to jej się należy
halo
to ona jest Dobra.
Po siedmiu dniach pracy
chciałam w spokoju dopić piwo
musiałam ją błagać
„Mamo, jestem zmęczona,
Porozmawiamy o waszym rozwodzie jutro”
Nazwała mnie egoistką
I wyszła
Po czym ja
Już nigdy nic nie zrobię
W spokoju
Alicja Rosińska (ur. 1992) – po przerwaniu studiów (Gospodarka Przestrzenna) pracowała w Holandii i Niemczech. Kilka jej wierszy i opowiadań opublikowano w „Kwartalniku artystycznym”. Mieszka w Gdańsku.
V
Mary Masters - Do tego, który podważał jej autorstwo kilku wierszy
Zbadaj te wiersze, ponoć nazbyt dobre dla mnie,
Wyrecytuj wiersz każdy, policz wszystkie zgłoski,
A sam uznasz, że wszystkie są typowe dla mnie
I - choć zgrzebne – to moje zawierają troski.
Przełożył Wiktor Jarosław Darasz
Mary Masters, ur.1694, zm. 1759. Była angielską poetką i pisarką listową z XVIII wieku. Współczesne oceny podkreślają jej wkład w ewoluujący model kobiet w społeczeństwie.
Wiktor Jarosław Darasz (ur. 1975) – polski tłumacz literatury pięknej, zwłaszcza poezji.
VI
Agnieszka Osiecka - Bez
Przyniosłeś mi bez pięciolistny
w klapie od marynarki.
Świecił jak absurd czysty.
Jak order. Albo jak antyk.
Zakwitł zwyczajnie, jak wszyscy,
gdzieś na świętego Andrzeja...
Tylko od innych był tkliwszy.
Jak uśmiech. Albo nadzieja.
Bez pachniał bzem najczęściej
i przekwitł o swojej porze.
Zostało mi po nim szczęście
w liliowobzowym kolorze.
Agnieszka Osiecka (ur. 9 października 1936 w Warszawie, zm. 7 marca 1997 tamże) – polska poetka, autorka tekstów piosenek, pisarka, reżyser teatralny i telewizyjny, dziennikarka.
Fot. Agnieszka Osiecka © zdjęcia wykonane przez Jana Borkowskiego
Śladem autorki w Babińcu: https://www.facebook.com/320233918366477/photos/a.320315781691624.1073741828.320233918366477/483769958679538/?type=3&theater
VII
Dagmara Kraus – TRISKELE
zielony pyton drzewny się wyprowadził
nie osnuwa już lęgu żadna pętla
szorstką koszulę zabrał ze sobą
poza tym nie miał nic do przekazania
teraz wisi na rajskim drzewie jako turban
zielony pyton drzewny się wyprowadził
zostawił po sobie tylko parę grudek ziemi
na którym cmentarzu został pochowany
czy pożarła go hiena
co leniwie drzemie dzisiaj w cieniu
zielony pyton drzewny się wyprowadził
świeci pustką zakratowana cela
jakże się cieszą wszelkie szpony pazury łapy
tylko ściany w jego pawilonie noszą żałobę
przybrawszy barwę pytonowego jadeitu
zielony pyton ścienny się wprowadził
czółnom re i apofisowi uciekłam
prosto w wężowy brzuch rereka
idę tam między wybiegami fukaczami
które wprowadzają mnie w sen adama :
zmęczony pyton drzewny się wyprowadziła
Przełożył: Ryszard Wojnakowski
Dagmara Kraus urodziła się w 1981 roku we Wrocławiu. W wieku siedmiu lat przyjechała do Niemiec, do tego czasu mówiła wyłącznie po polsku. Pisze teksty w języku niemieckim, poetka i tłumaczka, mieszka we Francji. (źródło: www.goethe.de)
Ryszard Wojnakowski – tłumacz i wydawca literatury niemieckojęzycznej. Studiował germanistykę i skandynawistykę na UJ. 1983-1993 redaktor WL. Od 1993 „wolny strzelec”. Liczne nagrody i wyróżnienia, w tym Nagroda im. Karla Dedeciusa za całokształt 2009. Ok. 120 publikacji książkowych, wśród nich kilkanaście tomów poezji (Mayröcker, Aichinger, Lavant, Ausländer) i dwie antologie.
Lady Mary Wortley Montagu - Streszczenie Rady dla damy Lorda Lytteltona
Bądź schludna w swym ubiorze,
odżywiaj się z umiarem,
pocałuj mnie, kochanie,
i nie mów ponad miarę.
Przełożył Wiktor Jarosław Darasz
Mary Wortley Montagu, ur. 26 maja 1689 w Thoresby Hall, zm. 21 sierpnia 1762 – angielska arystokratka, pisarka, poetka, autorka listów opisujących życie w Konstantynopolu, w ówczesnym imperium osmańskim.
Wiktor Jarosław Darasz, ur. 1975 – polski tłumacz literatury pięknej, zwłaszcza poezji. Z wykształcenia jest bohemistą. Przekładem literacki zajmuje się od dwudziestu lat. Tłumaczy głównie z czeskiego i angielskiego. Publikował w Przekładańcu i Frazie. Przełożył około pięciuset wierszy i epigramatów.
II
Agata Jabłońska - Mówienie NIE. Instrukcja
Stań stabilnie. Lekko rozstaw nogi; dla rozgrzewki możesz
poruszyć głową. Co ważne: tylko w poziomie, przynajmniej
w naszym kraju. Najpierw w prawo, potem w lewo i jeszcze
raz. Albo na odwrót.
N.
Czubkiem języka dotknij przednich zębów tuż obok styku
z podniebieniem. To spółgłoska, uważaj, ona zawsze z czymś
brzmi. Może wyjść NOC; bardzo czarny kwadrat bez tła, a stąd
niedaleko do:
poczekaj na mnie przez chwilę, chcę złapać się
w twój rękaw i wyszeptać całą głuchą pustkę; ośmiolatek zgwałcony
w szpitalu psychiatrycznym dzwoni do mamy i mówi: zrobili mi
krecika, zrobili mi krecika, rozumiesz? Człowiek szedłby zabijać,
gdyby to mogło pomóc.
Trzecia w nocy, musiałam to zapisać, żeby was nie budzić,
żeby wam nie płakać. NI. Uważaj, może wyjść NIC, albo NIE
wykrzyczane w strachu, zrób to zdecydowanie, dawaj:
I,
żeby ci ten język nie przyrósł do zębów. Tu znów masz spójnik,
można nim związać najbardziej karkołomne koncepty; musisz
go skleić z N, żeby nie odpadł. I niech ktoś spróbuje go oderwać,
niech ktoś spróbuje nas rozłączyć (siódma piętnaście, kiedy
budzę się, żeby sprawdzić, że jesteś i że drzwi są zamknięte
jak te miejsca i czasy, w których zabijali dzieci wyższe niż koło wozu,
żeby nie przyszli mściciele ojców i matek. Zabijali dzieci mniejsze
niż nogi łóżek; trzeba uciekać? Skąd masz wiedzieć, kiedy zaczną
strzelać, skąd masz wiedzieć, dokąd wracać i jak się nie zgubić?).
Oczy grubego Tadka z Woli, kiedy odcinał głowy kociętom; to, że
tylko przypadkiem nie było tam nas.
E. Krótkie. Bez wątpliwości,
że to cokolwiek będzie znaczyć.
Agata Zu Jabłońska - absolwentka historii sztuki, związana z Muzeum Narodowym w Krakowie. Autorka tomiku "Raport wojenny" (Biuro Literackie, 2017). Laureatka nagrody Browar za debiut - Nagroda literacka Browar za debiutancki tomik „Raport wojenny” (Biuro Literackie, 2017), za tę samą pozycję nominowana także do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej "Silesius" 2018.
Śladem autorki w Babińcu: https://www.facebook.com/320233918366477/photos/a.320315781691624.1073741828.320233918366477/636598976729968/?type=3&theater
III
Halina Poświatowska
* * *
nie potrafię uskładać ze słów
miłości
ona rośnie we mnie
pulsuje w korzeniach
nabrzmiewa w pniu
odkwita
trawa deptana codziennie
raczej nie lubię życia
zbyt pospieszne
i moje kwitnienie
zbyt wcześnie
chłodem ścięte
jak ciało motyla w bursztynie
zastyga
ale boleśnie
raczej wolę śmierć
spokój ponad kwitnieniem rozpostarty
a tego nie można słowami
tylko ciszą
Halina Poświatowska z domu Myga (ur. 9 maja 1935 w Częstochowie, zm. 11 października 1967 w Warszawie) – polska poetka. Z powodu ciężkiej wady serca większość swojego życia spędziła w szpitalach i sanatoriach. Tam też poznała swojego przyszłego męża, Adolfa Ryszarda Poświatowskiego (także ciężko chorego na serce), którego poślubiła w Częstochowie 30 kwietnia 1954. Po dwóch latach małżeństwa, w wieku 21 lat została wdową. W 1958 dzięki zbiórce środków wśród Polonii amerykańskiej Poświatowska przeszła skomplikowaną operację serca w Stanach Zjednoczonych. Zamiast wrócić bezpośrednio do Polski, Poświatowska, nie zgłaszając tego polskim władzom paszportowym, złożyła wniosek o pełne stypendium (tj. z zapłatą czesnego) na prestiżowym college’u dla bogatych dziewcząt, Smith College, ulokowanym w górzystym, zalesionym rejonie Berkshires w Northampton. Poświatowska uzyskała to stypendium, mimo iż praktycznie wówczas nie znała języka angielskiego. College poetka ukończyła po trzech latach, tj. o rok szybciej niż przewidywał to tamtejszy tok studiów. Pomimo otrzymania oferty matrykulacji z pełnym stypendium na studia doktoranckie na Katedrze Filozofii Stanford University w Kalifornii opodal San Francisco, Poświatowska, stęskniona za rodziną, powróciła do kraju. Po powrocie zamieszkała w Krakowie. Zdała na IV rok filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim i wprowadziła się do słynnego Domu Literatów na ul. Krupniczej. Z Krakowem związane są ostatnie lata jej życia.
W 1967 stan jej zdrowia był bardzo zły, dlatego podjęto decyzję o kolejnej operacji serca, tym razem w Warszawie, osiem dni po której, 11 października, zmarła w wyniku powikłań zakrzepowo-zatorowych.
Grób Haliny Poświatowskiej i jej męża Adolfa znajduje się na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie.
IV
Alicja Rosińska - Zapytałam tylko czy wszystko w porządku
To był błąd
Usiadła
Mówiła
Za dużo
Za dużo niewinnych słów
Ubrana w skórę Najlepszego Człowieka
Który Zawsze Czyni Dobro
Ma Prawo
siać piekło
przecież to jej się należy
halo
to ona jest Dobra.
Po siedmiu dniach pracy
chciałam w spokoju dopić piwo
musiałam ją błagać
„Mamo, jestem zmęczona,
Porozmawiamy o waszym rozwodzie jutro”
Nazwała mnie egoistką
I wyszła
Po czym ja
Już nigdy nic nie zrobię
W spokoju
Alicja Rosińska (ur. 1992) – po przerwaniu studiów (Gospodarka Przestrzenna) pracowała w Holandii i Niemczech. Kilka jej wierszy i opowiadań opublikowano w „Kwartalniku artystycznym”. Mieszka w Gdańsku.
V
Mary Masters - Do tego, który podważał jej autorstwo kilku wierszy
Zbadaj te wiersze, ponoć nazbyt dobre dla mnie,
Wyrecytuj wiersz każdy, policz wszystkie zgłoski,
A sam uznasz, że wszystkie są typowe dla mnie
I - choć zgrzebne – to moje zawierają troski.
Przełożył Wiktor Jarosław Darasz
Mary Masters, ur.1694, zm. 1759. Była angielską poetką i pisarką listową z XVIII wieku. Współczesne oceny podkreślają jej wkład w ewoluujący model kobiet w społeczeństwie.
Wiktor Jarosław Darasz (ur. 1975) – polski tłumacz literatury pięknej, zwłaszcza poezji.
VI
Agnieszka Osiecka - Bez
Przyniosłeś mi bez pięciolistny
w klapie od marynarki.
Świecił jak absurd czysty.
Jak order. Albo jak antyk.
Zakwitł zwyczajnie, jak wszyscy,
gdzieś na świętego Andrzeja...
Tylko od innych był tkliwszy.
Jak uśmiech. Albo nadzieja.
Bez pachniał bzem najczęściej
i przekwitł o swojej porze.
Zostało mi po nim szczęście
w liliowobzowym kolorze.
Agnieszka Osiecka (ur. 9 października 1936 w Warszawie, zm. 7 marca 1997 tamże) – polska poetka, autorka tekstów piosenek, pisarka, reżyser teatralny i telewizyjny, dziennikarka.
Fot. Agnieszka Osiecka © zdjęcia wykonane przez Jana Borkowskiego
Śladem autorki w Babińcu: https://www.facebook.com/320233918366477/photos/a.320315781691624.1073741828.320233918366477/483769958679538/?type=3&theater
VII
Dagmara Kraus – TRISKELE
zielony pyton drzewny się wyprowadził
nie osnuwa już lęgu żadna pętla
szorstką koszulę zabrał ze sobą
poza tym nie miał nic do przekazania
teraz wisi na rajskim drzewie jako turban
zielony pyton drzewny się wyprowadził
zostawił po sobie tylko parę grudek ziemi
na którym cmentarzu został pochowany
czy pożarła go hiena
co leniwie drzemie dzisiaj w cieniu
zielony pyton drzewny się wyprowadził
świeci pustką zakratowana cela
jakże się cieszą wszelkie szpony pazury łapy
tylko ściany w jego pawilonie noszą żałobę
przybrawszy barwę pytonowego jadeitu
zielony pyton ścienny się wprowadził
czółnom re i apofisowi uciekłam
prosto w wężowy brzuch rereka
idę tam między wybiegami fukaczami
które wprowadzają mnie w sen adama :
zmęczony pyton drzewny się wyprowadziła
Przełożył: Ryszard Wojnakowski
Dagmara Kraus urodziła się w 1981 roku we Wrocławiu. W wieku siedmiu lat przyjechała do Niemiec, do tego czasu mówiła wyłącznie po polsku. Pisze teksty w języku niemieckim, poetka i tłumaczka, mieszka we Francji. (źródło: www.goethe.de)
Ryszard Wojnakowski – tłumacz i wydawca literatury niemieckojęzycznej. Studiował germanistykę i skandynawistykę na UJ. 1983-1993 redaktor WL. Od 1993 „wolny strzelec”. Liczne nagrody i wyróżnienia, w tym Nagroda im. Karla Dedeciusa za całokształt 2009. Ok. 120 publikacji książkowych, wśród nich kilkanaście tomów poezji (Mayröcker, Aichinger, Lavant, Ausländer) i dwie antologie.
Komentarze
Prześlij komentarz