Kuroczka, Ka Klakla, Galoch, Kruczak, Osipowicz, Brooks

 I

Katarzyna Kuroczka

tryptyk

Pamięci T. K.

I

czekam na otwarcie saloniku em obok mickiewicza

kilkanaście kroków w lewo obóz zagłady

zwożą spychaczami papier

obszarpany pożółkły

z plamami pleśni

nikt nie dotyka słowackiego

steinbecka miłosza

odwracam wzrok by nie widzieć

własnego końca gdzieś na straganie

za złotówkę

jeszcze tli się nadzieja że słowo ma sens

bo było na początku

czekam więc na otwarcie saloniku em

by usłyszeć z ust pani

że nie ma takiej gazetki topos

ale może sprawdzić

nie, dziękuję

spieszę się na pogrzeb poety

II

dochodzę do katedry, wspinam się po jej

wychudzonych żebrach

gram na organach fałszywe tony

bo to nie moja działka muzyka

brakuje mi rytmu

czasami nawet zdarza się arytmia

ale z tym można żyć

umierają bardziej umuzykalnieni

po to by chór i kilka samotnych

głosów miało swoje pięć minut

nad trumną poety

III

płynę wielką tratwą z gromadą

szaleńców

poeta niczym flisak

odpycha nas od dna

napręża martwe muskuły

by ostatnim wysiłkiem

dowieźć wszystkich

do końca

gdzie sam odpocznie

a my pójdziemy w tan

tango zatańczymy z różą

bosą stopę wbijemy w piach

Katowice-Chorzów, 4 lipca 2017 roku

*

Katarzyna Kuroczka − doktor nauk humanistycznych, literaturoznawca, eseistka, publicystka, krytyk literacki, poetka, prozaik, nauczyciel dyplomowany. Stypendystka Ministra Kultury w dziedzinie literatury (2014, 2018). Autorka licznych tekstów naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych, eseistycznych i literackich oraz wywiadów z ważnymi postaciami kultury i nauki. Fragmenty jej dramatu „Ja, Gustaw” były emitowane na antenie Radia Katowice. Na antenie tej rozgłośni wystąpiła także w kilkunastu programach poświęconych jej twórczości literackiej, badaniom naukowym i projektom edukacyjnym. Jej słuchowisko radiowe „Witraże” zostało wystawione w formie teatru impresyjnego przez zespół offowy Teatr Franciszka w Katowicach. Prowadzi blog: www.kuroczka.blogspot.com.

II

Ka Klakla

kolor rożawy

żółty czerwony zielony lubiłam takie galaretki

posypane cukrem słońce krew kobieca ziarno

kiełkujące w piachu pustynne lwice warkocze

pod chustami w kwiaty obecne

w biernej formie czasowników

zdradzone

czas przeszły dokonany rękami tymi rękami

na wyciągnięcie na odległość kija krzyku strzału

RPG dla ubersamców 16+ tytuł źródło pokoju

na wyposażeniu czołgi armaty spluwy i fiuty

w opcjach wytrysku seria z karabinu gazy bojowe

i sperma

efekty specjalne trofea gwałty skiny i

głowy te możesz trzymać za kare warkocze

będą huśtać się toczyć bez uśmiechu

uniwersum i akcesoria projektowane

pod męskie dłonie i marzenia

buntu kobiet scenariusz nie przewiduje

nie ma w ustawieniach żeńskiego awatara

ten potrafi zrujnować każdą grę

zainstaluj dodatek lwice na odstrzał

w pakiecie pociski patriot możliwość

ćwiartowania i użycia trutki na szczenięta

podświetlane cele by nie zabłądzić

w trailerze jednej z lwic dają nick maciora

i rytualnie rozdeptują jej piersi

destroy delete erase hewrin chalaf

RGB żółć czerwień zieleń to nie gra

nie ma klawisza escape wszystkich ich

nie zabijecie lepiej śpijcie z bronią pod

głową przyjdzie świt a wtedy córki

zatańczą halparke na waszych kurhanach

*

Płeć jest przypadkiem, dostałam ją odgórnie, nikt minie nie pytał, czy taką chciałam.

To wiersz o zderzeniu męskiego świata z kobiecym (i nie mam tu na myśli tej niewielkiej liczby, której się udało, tylko pozostałe 3 miliardy kobiet, których życie jest warte niewiele). O użyciu najnowszej techniki wojskowej i prymitywnej seksualności jako broni. O społecznym formatowaniu mężczyzny. Podział na mężczyzn-podmioty i kobiety-przedmioty jest fundamentalnym podziałem patriarchatu.

Wydarzenia w Rożawie są jak mit – odbijają rzeczywistość w uproszczony, symboliczny sposób. Nie potrzebują zbyt wielu słów, wystarczą równoważniki zdań i komendy. Głosy kobiet nie mają nawet ułamka tej słyszalności, co głos pana Janusza czy Mohameda.

Jestem siostrą Hewrin Chalaf i wielu innych, choć bóg mi świadkiem, łatwiej byłoby mi być bratem jej morderców.

Wiersz pochodzi z tomiku "Żałoba po kocie”, wydawanego przez Fundację Duży Format, który ukaże się tej jesieni.

*

Ka Klakla - urodzona w Krakowie. Pisze, maluje, projektuje, redaguje, fotografuje. Nie gra i nie śpiewa, ale słucha i tańczy.

Wyróżniana w konkursach na książkę autorską w Świdnicy za tomik Córka Ewy, siostra Kaina oraz zbiór opowiadań Pobudka, autorka nagrodzonej powieści Łotrzyca. Tej jesieni ukaże się jej tomik Żałoba po kocie (FDF).

#czwartykonkursbabińca

#konkursowasobota

IV

Ela Galoch – Zauroczenie

Widziałam wielu mężczyzn w robotniczych autobusach

i z polityką na ustach

lecz Ty wydałeś mi się najmniej zrozumiały

jakbym już Ciebie znała

i tylko szukała Twojej twarzy pod obecną

aby upewnić się że jesteś

Moje oczy niespodzianie rozpaliły się

gdy stanąłeś obok mnie oddech zatrzymał się

słońce przestało wędrować

i nie było już nic więcej prócz tej jednej żywej chwili

Nie rozpoznałam już swojego imienia

stałam się prawdziwie kobieca -

pożądana

Widziałam wielu mężczyzn w szpitalach

i przy kioskach z piwem

Nie kochałam ich

nie przeżywałam w wyobraźni ich dotyku

Żałowałam ich czasem

Widziałam wielu mężczyzn nieogolonych

cuchnących rosyjskim spirytusem

aż wreszcie chciałam się ich wyrzec -

byli dla mnie zbyt pospolici

Z tobą jest inaczej

że muszę słowa pożyczać od innych

jakbym jeszcze nigdy niczego nie przeżywała

jakbym nigdy nie dotknęła żadnego mężczyzny

i rozumiem cię

jakbym rozumiała całe swoje życie

*

Ela Galoch – ukończyła studia teologiczne na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i podyplomowe w zakresie historii na Uniwersytecie Wrocławskim. Mieszka i pracuje (jako nauczycielka liceum ogólnokształcącego) w Turku. Jej wiersze ukazały się w kilkudziesięciu antologiach i almanachach, m. in. w: „Bliżej ziemi bliżej nieba” (2005), „Contemporary Writers of Poland, Dreamme Little City, US (2005), „Człowiek i Czas” (2005) oraz czasopismach: "Czas kultury", "Okolica Poetów", "Topos", „Poezja Dzisiaj”, „Ślad”, „Tytuł”, „Autograf”, „Rita Baum”, "Per-jodyk", "Poezja dzisiaj", „Karton”. Wydała tomiki: „Włamanie do...” (2002) i „Miasteczka” (2004). Jest laureatką wielu ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów literackich.

Fot. Ela Galoch w bibliotece

w Będzinie.

V

Julija Kruczak

***

Ojcowskie obowiązki wyjaśniania mi jaka powinna być kobieta żeby ją kochał mąż wziął na siebie mój dziadek

Nauczył mnie moczyć chleb w kawie oraz nienawidzić herbaty i teraz kiedy to robimy on mówi

Julianna

A ja po raz kolejny mówię mu jestem Julia dziadku

Przecież Julianna to jakaś krzyżówka typu Anna-Marija Marija-Jewdokija nie mówiąc już o Bohdanie-Ołehu

On mówi mi że bywają różne kobiety dobre i złe robotne i takie jak ja

Ale mężczyźni cenią robotne

Mówi że grzeszył więc ja mam być nieskazitelna żeby mojemu mężowi nie przyszło do głowy zgrzeszyć

Mówi żebym dbała o siebie bo bardzo chorowałam i wszyscy myśleli że umrę i ja naprawdę mogłam to zrobić

Dlatego mój mąż ma cenić mnie i kochać ponad wszystko i robić całą pracę za mnie bo przy tym jestem jeszcze nierobotna

Mówi żebym zawsze była uczesana bo rozczochrane kobiety nie kończą dobrze

I żebym nie wkładała tych majtek na ulicę i nieważne że to szorty

Mówi że jestem w miarę ładna i żadne majtki

To szorty dziadku

I żadne majtki nie pomogą mi stać się lepszą

Kobieta w spódnicy to zawsze kobieta a jeśli ma też uczesane włosy i jest robotna to ceny na nią nie ma

Co do ceny mówi dziadek to miłości nie da się kupić więc mąż nie powinien być bogaty ani nawet przystojny

Powinien być mądry i głupi jednocześnie taki przeciętniak żebym miała możliwość być lepsza od niego ale mu tego nie okazywała

Babcia mówi że już czas mi iść za mąż umrzeć jako stara panna to kompletna poruta

I jaki by nie był mam go przywieźć i będzie kosił siano dopóki nie umrze pod kopicą bo tylko ten jest dobry kto przeżył całą wojnę albo kosi i nie męczy się

A dziadek jej mówi milcz stara ty mnie tym sianem do grobu wpędzisz

Mąż nie śliwka sam z drzewa nie spada

Dopijaliśmy swoją kawę i łyżeczkami wyjadaliśmy chleb z kubków

I wracaliśmy do tego tematu znowu kiedy wkładałam te szorty

Przetłumaczyła Aneta Kamińska

*

Julija Kruczak (1993) – ukraińska poetka, malarka i założycielka fundacji ArTerapia. Laureatka konkursów literackich: Nowe nazwiska poetów (2012), Młoda republika poetów (2014) oraz wydawnictwa Smołoskyp (2015). Otrzymała nagrodę publiczności Międzynarodowego Festiwalu Wideopoezji CYKLOP. Twórczyni marki odzieży dla kobiet Być. Pracuje jako arteterapeutka, trenerka transformacyjna oraz psychoterapeutka.

#środyzAnetąKamińską

VI

Katarzyna Osipowicz

-•-

nie boję się głębokich nocy

bezsennych kształtów

dźwięków majaczeń

strumieni myśli wylanych z oczu

pozostawionych w poduszkach potem

nie boję się jutra patrzenia

na to co było

w otchłani zamęt

wskroś lodowate ciało stopiło

kiedy przychodzisz do mnie rano

mówisz spokojnie, w dal zamyślona

tak mi ta rozpacz pachnie mdławo

pękło ukryte serce dobranoc

bez bólu kroczysz dumnie

mamo

*

Katarzyna Osipowicz (1979), artystka sztuk wizualnych, autorka oryginalnego cyklu kolaży fotograficznych „Demontage”. Poezją zajmuje się od 2018 roku. Publikowała w WydawnictwieJ i Helikopterze.

VII

Gwendolyn Brooks

My orły, sokoły

My orły, sokoły. My

Wylani ze szkoły. My

Do późna łazimy. My

Na odlew walimy. My

Śpiewacy złych czynów. My

Pijacy mórz dżinu. My

I Czerwca cały jazz. My

Konamy tylko raz.

___________________________

We Real Cool

We real cool. We

Left school. We

Lurk late. We

Strike straight. We

Sing sin. We

Thin gin. We

Jazz June. We

Die soon.

*

Gwendolyn Brooks (1917-2000) spędziła większość swojego życia w Chicago. W Chicago zakończyła swoje formalne wykształcenie, po szkole średniej, na stopniu licencjata. W Chicago debiutowała w czasopiśmie dla dzieci już w wieku trzynastu lat. Jedną z jej ambicji było opublikowanie wierszy w mającym szeroki zasięg miesięczniku Poetry. Stało się to w 1944 roku. Choć czarnoskóre poetki publikowały wiersze w Stanach Zjednoczonych od ponad dwustu lat, Brooks była pierwszą, która zdobyła szersze uznanie. W 1946 roku otrzymała stypendium z Fundacji Guggenheimów, a w 1950 roku była pierwszą czarnoskórą poetką wyróżnioną nagrodą Pulitzera.

Dzisiejszy wiersz jest jednym z najsłynniejszych amerykańskich wierszy dwudziestego wieku. Ukazał się w niezliczonych antologiach. Jest w nim coś z tekstów muzyki rap na długo przed tym nim rap stał się rozpoznawalnym zjawiskiem. Tematem wiersza jest życiowy etos młodych czarnoskórych mężczyzn, którzy umierali młodo (do tej pory czarnoskóry męzczyzna w Waszyngtonie może spodziewać się, że będzie żył, statystycznie, tylko 42 lata, krócej niż mężczyźni w Republice Konga) w wyniku życiowych wyborów, narkotyków, przemocy, itd.

Wiersz jest w zasadzie nieprzetłumaczalny, no bo jak oddać inflekcję murzyńskiego angielskiego po polsku, jak poradzić sobie z krótkością frazy, jak zachować wewnętrzne rymy? Moje wersja nie jest więc wierszem o czarnoskórych młodych mężczyznach, ale o bardziej rozległym gronie mężczyzn chojraków, głupich z wyboru.

#poniedziałkizJanuszemSolarzem