Chruściel, Duszka, Radević, Santarius, Poworoznyk, Swirska-Czalbowska, Malo
I
Ewa Chruściel
daremni żebracy, drobni pijaczkowie
Cały dzień wyczekuję na tarasie na dzięcioła smugoszyi.
Ma szkarłatny czubek. Zdaje się, że mignął
jak krzak Mojżeszowy –
Jakby we wnętrzu drzewa były
inne wnętrza, korytarze, płuca –
a ich słoje to dosłownie
trzebież zewnętrzna
która mieni się ogniem.
*
Ewa Chrusciel - ma trzy tomiki po polsku i trzy po angielsku. Czwarty tomik po angielsku w przygotowaniu. Tłumaczyła to i owo. Między innymi wiersze Jorie Graham, Cole Swensen, oraz Kazima Ali na polski z Miłoszem Biedrzyckim.
Zamierza jeszcze trochę przetłumaczyć.
II
Maria Duszka
1997
dobry jest taki mężczyzna
który nie chce mnie
zabić
okraść
albo przejść
na moje utrzymanie
*
Maria Duszka mieszka w Sieradzu. Jest poetką, dziennikarką, animatorką kultury, absolwentką bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim, stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2012). Pomysłodawczyni i współorganizatorka czterech pierwszych edycji sieradzkich Nocy Poezji i Muzyki oraz Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego „Mój list do świata”. Jej utwory zostały przełożone na kilkanaście języków obcych. Wydała dziewięć tomików. Ostatni z nich to polsko-litewski wybór wierszy „Wolność chmur / Debesų laisvė" (w przekładzie Birutė Jonuškaitė).
Wiersze publikowała m.in. w: "Toposie", "Wyspie", „Odrze”,"Przekroju", "Modern Haiku" (USA), "Reibeisen" (Austria), „Kyiv” (Ukraina), „Krantai” i „Naujoji Romuva” (Litwa) oraz w antologiach wydanych w Stanach Zjednoczonych, Serbii i Niemczech. Trzy piosenki z jej tekstami znalazły się na wydanej w Londynie płycie „Może pojutrze”(2020). Trafiły również na Listę Przebojów Radia WNET.
Prezentuje wiersze współczesnych poetów z kraju i zagranicy w audycji „Pod wielkim dachem nieba” emitowanej w polonijnym Radiu Islanders (w Colchester w Wielkiej Brytanii) oraz we wrocławskim Radiu Muzyczna Cyganeria.
Była gościem organizowanego w Niemczech Festiwalu Kultury Polskiej „PolnischerSommer 2010″. W latach 2013- 2019 pięciokrotnie uczestniczyła w Międzynarodowym Festiwalu Poetyckim „Maj nad Wilią”, a w 2017 r. reprezentowała nasz kraj na Międzynarodowym Festiwalu „Poezijos Pavasaris” („Wiosna Poezji”) organizowanym przez Związek Pisarzy Litwy. Należy do Wielkopolskiego Oddziału Związku Literatów Polskich.
III
Milena Radević
Free your nipples
Dlaczego sutki są grzeszne?
Dlaczego kiedy nie dają mleka
nie wolno im się pokazać?
Seksualizacja pozbawia witaminy D.
Jednak czasem wyprowadzam je na spacer
żeby je opalić na słońcu
za cienką tkaniną
Na przekór
wszystkiemu co mi kiedykolwiek narzucili
Na przekór
sobie
bo nienawidzę tego że mi
wtedy
jednak
trochę
wstyd
przełożyła: Agnieszka Żuchowska-Arendt
*
Milena Radević (ur. 1998 r. w Podgoricy), studentka filologii francuskiej na Uniwersytecie w Czarnogórze; laureatka konkursu dla młodych poetów podczas 50. edycji festiwalu „Ratkovićeve večeri poezije“; jej wiersze były publikowane w licznych almanahach i czasopismach internetowych, również w tłumaczeniu na j. niemiecki w antologii konkursu czasopisma „Lichtungen“ (164/2020), oraz na francuski w almanachu „Nova BHCS“ poezija wydawnictwa Slavitude, (Paryż 2021).
Agnieszka Żuchowska-Arendt (ur. 1983.) - poetka („Biała masa tabletek” 2005, „Gutenmorgen” 2019), autorka opowiadań („Znikomat” 2009), tłumaczka literatury z j. serbsko-chorwackiego; prowadziła Kółko Literackie w ramach krakowskiego APE (Autonomiczna Przestrzeń Edukacyjna), śpiewa w Krakowskim Chórze Rewolucyjnym.
IV
Alicja Santarius
Przez pięć
I choć jest duża
czyta w okularach
A spod jej skrzydeł wyfruwają
dobre serca i mądre oczy
Mała się robi
i bezbronna
w zderzeniu ze wspomnieniem
ludzkiego języka
dzielącego jej wartość przez pięć
*
Alicja Santarius – cieszynianka, rocznik 1973. Absolwentka filologii słowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, bohemistka, tłumaczka. Wrażliwa na słowo i dźwięk. Pisząca najczęściej pod wpływem impulsu. Z przyjemnością rymująca. Relacje międzyludzkie, poszukiwanie prawdy są najczęściej tematami jej wierszy. Stopniowo odsłania się poetycko, w zbiorze wierszy poetów ziemi cieszyńskiej „Podwieczorek z metaforą” (2009) oraz pokonkursowym tomiku wyróżnionych poetów „Klawiatury nie widać” (2010), by pod koniec 2020 roku wydać tomik wierszy „Sukienka z chmur”. W roku 2021, jej wiersze ukazały się w antologii „A w Cieszynie…”.
Za wyjątkowo celny uważa cytat z piosenki zespołu Myslovitz, że „upadamy wtedy, gdy nasze życie przestaje być codziennym zdumieniem” i wciąż coś ją zdumiewa…
O sobie od siebie: Moje wiersze, chowane zwykle do szuflady, powstawały z potrzeby, by kochał mnie świat i z próby zrozumienia, dlaczego tak się nie dzieje. Nie chcę, by leżały tam dłużej…
V
Olha Poworoznyk
Zamawianie
I pamiętaj o ogonie.
Póki brakuje doświadczenia,
ostrożnie chowaj pod spódnicę.
Wybieraj sobie chatę i ścieżkę,
którą będziesz chodzić do wody.
W cudzym śnie stąpaj ostrożnie.
Zamykaj za sobą drzwi.
Nie igraj z ogniem.
Na kopercie pisz
adres zwrotny.
Pamiętasz, prababka opowiadała
o kobiecie, która przemieniała się
w ogniste koło?
Pamiętasz, skoro świt obmywała cię
rosą na skraju
pola?
Pamiętasz żmiję
w czernicach
pod młodym dębczakiem,
która patrzyła ci w oczy
i nic nie powiedziała?
Posłuchaj.
Zbierz to do kupy.
Poddawać się to podać się.
Ty bądź.
Nie poddawaj się.
Nie przemieniaj.
Nie oglądaj się
teraz.
Trzymaj ogon pod spódnicą.
Jeszcze ci takie wyrosną.
Wymacaj w kieszeni
różowy kamyczek.
Podziękuj.
Obejmij.
Pocałuj.
Nie napinaj się,
bo mniej znaczy więcej.
Co jest mniejsze, to jest większe.
Po cudzych śladach nie stąpaj.
Co upadło – nie podnoś.
Bądź uważna,
patrz przez ciemność i gałęzie.
Bierz maleństwa na ręce.
Słabych nie krzywdź,
ale nie ratuj.
Od silnych się ucz.
Przychodź nocować tam,
gdzie jest ci dobrze.
Patrz na niebo i wiedz,
co będzie dalej.
Czytaj z kory i z mchu,
z ptasiego klucza,
z przypadkowych twarzy,
z przypadkowych scen.
Ucz się prawdy
od wody.
Od śniegu i lodu.
Zmartwychwstań na wiosnę.
Płyń z rzeką.
Zapamiętaj.
Zapomnij.
Zapisz.
Spal.
Przekaż.
Przełożyła Aneta Kamińska
Olha Poworoznyk – ukraińska reżyserka, poetka i malarka. Urodziła się we Lwowie. Autorka książek poetyckich: „Muzej ihraszok” i „Imja Wody”. Na podstawie tej drugiej wyreżyserowała film poetycki pod tym samym tytułem. Jej reżyserskim debiutem jest film dokumentalny „Ja Baczu”. Założycielka i dyrektorka studia OFF Laboratory specjalizującego się w filmach dokumentalnych.
VI
Karolina Swirska-Czalbowska
Paszkwil na wieszcza śmieszny
Z paszczy wieszcza się obwieszcza
Grafomanom treść złowieszcza
że już trzeszczą trzewia wieszcza
Dość tych wierszy- wiersza streszczeń!
Wieszcza wielbię, czczę i pieszczę
Tak, że w słowach się nie mieszczę
Z tej miłości szarpię wieszcza
tak, że szczękę jemu spłaszczam
miażdżę także szczątki wieszcza
szczapy trzeszczą i szeleszczą
wszystko, co zostało z wieszcza
trzymam ja w żelaznych kleszczach
Uczniu, co nie lubi szkoły
przyjmij od nas wiersz wesoły
przyjmij od nas wiersz, co trzeszczy
I pamiętaj: wieszcz, bo wieszczy!
Studencie akademii
teatralnej nie z tej ziemi
gdyby słowa Ci uciekły
przyjmij od nas wiersz ten wściekły
bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała
gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała
choć jest to wszystko literacka fikcja
będzie to dobre ćwiczenie na dykcję!
Pod strzechami przestrzeń wieszcza
życiem wrze, szczególnie zmierzchem
Choć sczezł w gąszczach, w czasie deszczu
Mnie przejmuje wiecznym dreszczem
*
Inspiracją do odkurzenia tego wiersza był tydzień Narodowego Czytania i zachęta, aby czytać narodowych wieszczów. Zachęcam, aby przezwyciężać niechęć do narodowych epopei i jak najczęściej sięgać po klasykę literatury polskiej.
W szczególności wiersz ten dedykuje nauczycielom i uczniom zmagających się ze szkolnym programem języka polskiego (tak, jak moje własne dzieci). Wszystkich zaś pozostałych czytelników proszę o przyjęcie tych „strof z dreszczykiem” z przymrużeniem oka, nie traktowanie ich ani na poważnie, ani zbyt dosłownie.
W utworze wykorzystano fragment Inwokacji „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza oraz wiersza „Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała” Juliusza Słowackiego.
*
Karolina Swirska- Czalbowska, socjolog, wykładowca, dr nauk ekonomicznych, trener umiejętności miękkich. Żona i mama trójki dzieci w wieku szkolnym. W czasach studenckich stypendystka Ministra Edukacji Narodowej, Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy, Collegium Invisibile. Teksty naukowe publikowała w:m.in. w kwartalniku IEMID UKSW „Kultura, media i teologia”, w kwartalniku CE UW „Studia europejskie”, „Studiach i materiałach”, Raporcie INE PAN. Teksty popularyzatorskie publikowała m.in.w:„Polis - piśmie o sztuce życia publicznego”, wyd. przez ISP PAN, Magazynie Niezależnych Publicystów „Unia i Polska”, „Tygodniku Powszechnym” i „Arcanach”. Na kanale na YouTubie Objazdowy Warsztat Kreatywny (https://www.youtube.com/watch
v=J0pevD0d3J8&t=26s) zamieszcza swoje wierszydła, którymi jednak się specjalnie nie przejmuje.
VII
Laia Malo
Nie mam dziś chęci na papierosa:
wszędzie dzieci siedzą w kółkach
jak niekończące się zebrania rodzicielskie…
W tej dzielnicy brakuje placu zabaw z huśtawkami;
w oknach wystawowych dzieci ubrane jak miniaturki dorosłych;
spacerujesz z lewą rękę na brzuchu…
wycieczka przedszkolnych „wilczków” przechodzi przez główną ulicę;
podnosisz głowę
a po niebie sunie balon słonia,
nie wiesz dlaczego w sklepie tytoniowym
kupujesz dwie laski lukrecji ….
wszędzie słychać piosenki dla dzieci,
na dole schodów stoi wózek z płaczącą lalką,
a ty nie masz odwagi wrócić do domu;
nic tutaj po tobie,
wchodzisz do baru,
zaciągasz się dymem,
idziesz do toalety,
i, ze zdjętymi majtkami,
wyrzucasz to do kanalizacji jak nieporozumienie.
Przełożyła Grażyna Wojcieszko
*
Laia Malo (Katalonia, 1984) jest pisarką, tłumaczką i muzykiem. Opublikowała 5 tomików wierszy w języku katalońskim.
Przetłumaczyła z rosyjskiego Dels troncs d'oliveres velles Maxa Voloshina, antologię poetów syberyjskich (z angielskiego) oraz pierwszy tomik wierszy Patti Smith: Auguris d'innocència. Występuje w duecie elektronicznym Jansky. Duet nagrał trzy albumy i występował na festiwalach i w klubach na całym świecie, eksperymentując połączenie poezji i improwizacji muzycznej na żywo. W 2018 roku otrzymali nagrodę SUNS Europe dla „Najlepszego zespołu w języku mniejszościowym”, a w roku 2019 Critics Choice Enderrock Award za trzeci album: This is electroverse [Hidden Track Records].
Jej poezja pojawia się w antologiach zarówno krajowych jak i międzynarodowych. Mieszka na Majorce, gdzie dla regionalnej gazety Ara Balears regularnie pisze felietony.
Grażyna Wojcieszko – poetka, tłumaczka, autorka sześciu tomów poetyckich oraz opowiadań zebranych w bestselerze Animalki. Publikowała m.in. w: „Twórczości”, „Kresach”, „Odrze”, „Arteriach”, ”Cegle”; na portalach: „Babiniec Literacki”, „Helikopter”, „Wydawnictwoj”, oraz w prasie zagranicznej. Należy do najczęściej tłumaczonych współczesnych poetek polskich (francuski, angielski, hiszpański, szwedzki, czeski, chiński). Laureatka wielu ogólnopolskich konkursów poetyckich. Autorka tekstów piosenek oraz scenariuszy do klipów muzycznych. Obecnie pracuje na pograniczu poezji i sztuk wizualnych.
Absolwentka Studium Literacko-Artystycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego a wcześniej francuskich uniwersytetów: Orsay i Jussieu. Prezes Fundacji czAR(T) Krzywogońca – miejsca międzynarodowych spotkań twórczych.
Fot. by Michał Novak
Komentarze
Prześlij komentarz